Iðnaðarmál - 01.01.1959, Blaðsíða 21

ÁÆTLUN NR. 5/38:
Míðlun upplýsínga um
NÝJUNGAR í VÖRUDREIFINGU
Eins og mörgum er kunnugt, tíðk-
ast það nokkuð erlendis að gefa út
svonefnda „abstracts“, þ. e. útdrætti
úr tímaritagreinum.
Hlutverk þeirra er að veita lesand-
anum yfirsýn í fljótu bragði yfir
greinar, sem birtast um þau mál, sem
„abstraktinn11 er helgaður. Dæmi um
útdrætti af þessu tagi er að finna í
Tæknibókasafni IMSÍ, t. d. World
Fisheries Abstracts og Chemical Ab-
stracts. Fylgja jafnan nákvæmar upp-
lýsingar um hina upprunalegu heim-
ild, svo að menn geti aflað sér frekari
fróðleiks, þegar þess er óskað.
EPA er nú að fara af stað með út-
drætti úr greinum um nýjungar í
markaðsmálum og drei.jingu, og er
gert ráð fyrir, að þeir komi út mán-
aðarlega.
Til að vekja athygli á þessari nýj-
ung birta Iðnaðarmál hér tvö þýdd
sýnishorn útdráttanna, eins og þeir
eru fyrirhugaðir. Blöð, sem áhuga
kynnu að hafa á að hagnýta sér þjón-
ustu EPA á þessu sviði, ættu að snúa
sér til IMSÍ. 5_ j5
Vöruúrval
hjá nýlenduvöruheildsölum
(Samband norskra nýlenduvöruheildsala,
Oslo 1957).
Höfuðtilgangur rannsóknar þeirr-
ar, er framkvæmd var með greiningu
á vöruúrvali 28 nýlenduvöruheild-
verzlana í Noregi, var sá að gera ljósa
grein fyrir samsetningu heildsölu-
birgðanna í nýlenduvörum. Einnig
var leitazt við að fá glögga vitneskju
um hlutfallslega og beina þýðingu
hinna ýmsu vörutegunda, að því er
varðar ágóða- og söluhæfni þeirra,
miðað við heildina. Endanlegt mark-
mið þessarar rannsóknar var að
leggja raunverulegan grundvöll að
hagræðingu, er hægt yrði að byggja
á til frambúðar. Samdráttur í vöruúr-
vali, sem framkvæmdur er með því að
takmarka tegundirnar innan ákveð-
inna vöruflokka, gerir starfið einfald-
ara, bæði í vörugeymslunum og á
skrifstofunum, eykur afkastagetuna
og lækkar kostnaðinn. Hann er einnig
mikilsverður með tilliti til samvinn-
unnar við smásala og innflytjendur.
Rannsóknin leiddi í ljós, að í Nor-
egi reyndust 55—60% af heildarsöl-
unni í þessari grein innfluttar vörur
(kaffi, te, ávextir, krydd, sykur o. s.
frv.), en 88,4% af fjölda vörutegund-
anna reyndist innlend iðnaðarvara.
Það kom einnig í ljós, ef litið var á
hlutdeild hverrar vöru í heildarsöl-
unni, að 15—20% af vöruflokkunum
reyndust standa undir 90—95% af
heildarsölu og brúttó ágóða. Með öðr-
um orðum: 80—85% af vöruflokkun-
um gáfu aðeins af sér 5—10% brúttó
ágóða.
Án þess að greindar séu nákvæm-
lega þær afleiðingar, er fækkun vöru-
tegunda hefur í för með sér, verður
ljóst, að fullkomna hugmynd um,
hvar takmörkin skuli sett fyrir slíkum
samdrætti, geta menn aðeins gert sér
með nákvæmri rannsókn á vörupönt-
unum og viðskiptasamböndum innan
hlutaðeigandi verzlunargreinar.
Skýrsla um ofangreinda rannsókn, „Sorti-
mentet innenfor engroshandelen med kolo-
nialvarer", er til í Tæknibókasafni IMSÍ.
„Greitt og tekið" —
Ný aSferð við vörudreifingu
(Skýrsla, byggð á athugunum, er gerðar
voru á vegum Rannsóknarstofnunar sænskra
stórkaupmanna, Stokkhólmi).
Eftir fyrri heimsstyrjöldina hófust
miklar framfarir í matvælaiðnaði
Bandaríkjanna. Vegna harðrar sam-
keppni urðu bæði stórkaupmenn og
smásalar að lækka rekstrarkostnað
sinn. Ein af þeim aðferðum, er stór-
kaupmenn beittu í þessu skyni, var sú
að setja á stofn nokkurs konar sjálfs-
afgreiðslu fyrir smákaupmenn, og var
þessi söluaðferð nefnd „Greitt og tek-
ið“ (Cash and Carry). Aðferðin
byggðist á þeirri hugmynd að gera
litlum smásöluverzlunum kleift að
kaupa inn á sama hagkvæma verðinu
og stærri smásöluverzlanir njóta, er
keypt geta miklar vörubirgðir í einu.
Þessu marki skyldi náð með því að
draga úr þjónustu stórkaupmannsins.
Söluaðferðin „Greitt og tekið“ er
enn hagnýtt í Bandaríkjunum á sama
hátt og í byrjun. Smásalinn gerir
pöntun sína símleiðis til stórkaup-
mannsins, og eru þá vörutegundir
þær, sem pöntunin tilgreinir, teknar
niður úr hillum vörugeymslunnar og
safnað saman á einn stað. Síðan kem-
ur smásalinn og tekur vöruna í sínar
hendur, borgar hana út í hönd og flyt-
ur hana sjálfur heim í verzlun sína.
Fyrir nokkrum árum fóru um 3% af
matvælaheildsölu fram með þessum
hætti, en í dag um 2%.
í janúar 1956 var fyrsta heildverzl-
unin með þessu sniði stofnsett í Sví-
þjóð, og árið 1958 hafði þeim fjölgað
í 25.
Sænska aðferðin uppfyllir betur en
hin ameríska þau skilyrði, sem táknuð
eru með orðunum „Greitt og tekið“.
Smásalinn sér þar ekki aðeins um
pöntun og flutning vörunnar, heldur
tekur hann vörutegundirnar sjálfur
niður úr hillum stórkaupmannsins og
borgar að sjálfsögðu út í hönd.
Talið er, að þessi aðferð lækki
kostnað stórkaupmannsins um það bil
sem hér segir:
IÐNAÐARMÁL
17