Neytendablaðið - 01.06.2009, Qupperneq 2

NEYTENDABLA‹I‹
2. tbl., 55. árg. – júní 2009
Útgefandi: Neytendasamtökin,
Hverfisgötu 105, 101 Reykjavík
Sími: 545 1200 Fax: 545 1212
Veffang: www.ns.is
Netfang: ns@ns.is
Ábyrgðarmaður: Jóhannes Gunnarsson
Ritstjóri: Brynhildur Pétursdóttir
Ritnefnd: Jóhannes Gunnarsson, Þuríður
Hjartardóttir, Hildigunnur Hafsteinsdóttir
Yfirlestur: Finnur Friðriksson
Umbrot og hönnun: Uppheimar ehf.
Prentun: GuðjónÓ ehf. – vistvæn prentsmiðja
Forsíðumynd: iStockphoto
Upplag: 13.500 eintök, blaðið er sent öllum
félagsmönnum í Neytendasamtökunum
Ársáskrift: Árgjald Neytendasamtakanna
er 4.300 krónur og innifalið í því er
Neytendablaðið, 4 tölublöð á ári.
Heimilt er að vitna í Neytendablaðið í öðrum
fjölmiðlum sé heimildar getið. Óheimilt
er þó að birta heilar greinar eða töflur án
leyfis Neytendasamtakanna. Upplýsingar
úr Neytendablaðinu er óheimilt að nota í
auglýsingum og við sölu nema skriflegt leyfi
Neytendasamtakanna liggi fyrir.
Lykilorð á heimasíðu: hlaup06
Leiðari ritstjóra 2
Leiðbeininga- og kvörtunarþjónustan 3
Innheimta og vanskil 4
Lántökukostnaður 5
Gagnrýni á efnahagslíf vísað á bug 6
VÍ situr fyrir svörum 7
Dömureiðhjól 9
Matvælaeftirlit 10
GDA-merkingar 12
Frá formanni 13
Fjallahlaup og skokk 14
Klónaðar kýr 17
Efðabreyttur maís 18
Saltur ostur 19
Verðkönnun hjá tannlæknum 20
Netnotkun barna 21
Facebook 22
Verslað á netinu 23
Efni
Blaðið er prentað á
umhverfisvænan hátt.
Brynhildur Pétursdóttir
Sykurskattur rétta leiðin?
Margir eru sannfærðir um að sykurskattur sé besta leiðin til að minnka óhóflega sykur­
neyslu og þegar þetta er skrifað lítur út fyrir að hugmyndir um sykurskatt verði jafnvel
að veruleika. Mér finnst þó að reyna ætti allar aðrar leiðir fyrst.
Skýr skilaboð
Hér í Neytendablaðinu hefur verið sagt frá herferð sem Danir fóru í árið 2007 og
miðaði að því að minnka sykurneyslu þar í landi. Við það tækifæri gaf danski neyt­
endamálaráðherrann út þá yfirlýsingu – byggða á ráðleggingum sérfræðinga – að börn
ættu ekki að drekka meira en hálfan lítra af gosi eða sætum safa á viku. Ráðherrann
sagðist tala hreint út því foreldrar ættu oft erfitt með að skilja hvað „hófleg neysla“
væri. Röggsemi ráðherrans er til eftirbreytni. Íslenskir foreldrar þurfa ekki síður skýr
skilaboð en þeir dönsku.
Ýtarlegri umfjöllun
Fyrir rúmum áratug var sýndur danskur fréttaskýringaþáttur í ríkissjónvarpinu um
sykurneyslu danskra barna. Þátturinn vakti verðskuldaða athygli og umtal. Umræðan
dó þó út eftir einhvern tíma enda ekkert gert til að fylgja henni eftir. Því miður er
umræðan á Íslandi oft yfirborðskennd enda málin gjarnan afgreidd með stuttum
viðtölum, jafnvel í beinni útsendingu þar sem fólk með andstæðar skoðanir deilir.
Norðurlandamet í sykurneyslu er klárlega efni í athyglisverðan og fróðlegan þátt. Ef
Danir geta gert hrollvekju um sykurát danskra barna hvað ættum við þá ekki að geta
hrist fram úr erminni?
Markaðssetning
Seljendur og framleiðendur hafa komist upp með að beina óhollustu að börnum án
nokkurrar gagnrýni sem heitið getur. Talsmaður neytenda og umboðsmaður barna
gáfu fyrr á árinu út leiðbeinandi reglur sem miða að því að minnka markaðsáreitið á
börn. Þar er m.a. annars tekið á markaðssetningu óhollustu. Heilmikið starf liggur að
baki þessu góða framtaki. Hafi stjórnvöld áhyggjur af heilsufari íslenskra barna ættu
þau að hjálpa til við að kynna þessar reglur og kalla opinberlega eftir því að mark­
aðurinn axli ábyrgð. Fari markaðurinn ekki eftir þessum leiðbeinandi reglum á að
lögfesta þær.
Merkingar á matvælum
Þar sem sykur er fremur ódýrt uppfyllingarefni er það vinsælt hráefni í ýmis matvæli.
Framleiðendum ætti að vera skylt að gefa upp magn viðbætts sykurs í matvælum. Það
væru upplýsingar sem kæmu neytendum að gagni.
Snúum þróuninni við
Það er eiginlega skammarlegt að þjóð sem hefur jafngóðan aðgang að drykkjarvatni
og við skuli setja Norðurlandamet í sykurneyslu ár eftir ár. Við hljótum að geta snúið
þróuninni við þannig að þetta einkennilega umburðarlyndi gagnvart gosþambi og sæl­
gætisáti heyri sögunni til. Hátt verð á gosdrykkjum og sætindum hefur hingað til ekki
haft mikinn fælingarmátt. Það þarf því annað og meira til.
 NEYTENDABLA‹I‹ 2. TBL. 2009