Fréttablaðið - 18.08.2015, Blaðsíða 11

Ég tek ofan fyrir Björg-
vin Guðmundssyni,
fyrrverandi borgarfull-
trúa og starfsmanni í
utanríkisþjónustunni.
Björgvin er kominn á
níræðisaldur en lætur
ekki deigan síga, þegar
kemur að málefnum
eldri borgara. Skrif-
ar grein eftir grein í
Fréttablaðið um kjör og
hagsmuni fullorðinna
og vekur athygli á þeirri stað-
reynd að hlutur hins opinbera
og framlag ríkisins hafa dreg-
ist aftur úr öðrum kjarabótum
á árunum eftir hrun. Björgvin
heldur því fram að þær upphæð-
ir skipti milljörðum króna. Ekki
bara vegna launahækkana á
vinnumarkaðnum, heldur áhrifa
hrunsins á fjárhagsstöðu aldr-
aðra, þar sem lífeyrir var skert-
ur og hefur ekki verið bættur
síðan. Sem skyldi.
Fyrr í sumar var gengið frá
launamálum langflestra vinn-
andi manna og kvenna með
hækkunum á grunnlaunum. Líf-
eyrisgreiðslur til eldri borgara
standa hins vegar í stað og svör-
in frá ráðamönnum eru þau, að
hendur þeirra séu bundnar við
afgreiðslu fjárlaga, og ekkert sé
hægt að gera fyrr en um næstu
áramót, þegar fjárlög næsta árs
liggja fyrir. Gefið er út að lífeyr-
ir Almannatrygginga hækki þá
um 8,9% (með vísan til neyslu-
vísitölu) sem er auðvitað langt
undir þeim launahækkunum,
sem vinnumarkaðurinn hefur
samið um.
Ef einhver ágreiningur er
varðandi málflutning Björg-
vins Guðmundssonar, sem talar
í nafni Félags eldri borgara, þá
skora ég á fjármálaráðuneyt-
ið og ríkisstjórnina að skjóta
saman nefnd beggja aðila (ríkis-
ins og FEB) sem reikni það skil-
merkilega og heiðarlega út, hvort
eða hvernig kjör eldri borgara
hafa þróast frá hruni. Heiðarleg
úttekt á stöðunni eins og hún er.
Ég skora líka á einstaklinga úr
hópi fólks sem er komið á lífeyr-
isaldur að láta í sér heyra og taka
undir þær kröfur, sem Björgvin
hefur í eins manns hljóði borið
fram af kjarki og rökum. Út um
víðan völl samfélagsins er að
finna eldra fólk, sem lifir við
skort og fátækt. Auðvitað eru
líka margir sem hafa komið ár
sinni vel fyrir borð enda snýst
þessi umræða ekki um hækkanir
á lífeyri á alla línuna, heldur er
hér um að ræða velferð, lífsskil-
yrði og mannúð gagnvart öldr-
uðum einstaklingum, sem eiga
varla til hnífs og skeiðar. Stjórn-
völd hrósa sér fyrir bættan hag
landsmanna og víst er það rétt
að okkur hefur tekist að rétta úr
kútnum og fjárhagsstaða hins
opinbera fer batnandi. Ætti þá
ekki að vera metnaður og vilji
til að rétta því fólki hjálparhönd,
sem þarf mest á því að halda?
Þetta snýst ekki um ölmusu held-
ur um sóma og réttlæti.
Snýst ekki um ölmusu
Í Hafnarfirði starfar nú í
fyrsta skipti í langan tíma
faglega ráðinn bæjarstjóri.
Ráðning hans byggir á því
mati okkar, sem nú förum
með ábyrgð, að fagleg fram-
kvæmdastjórn í æðsta emb-
ætti þriðja stærsta sveit-
arfélags Íslands sé löngu
tímabær ráðstöfun. Ekki síst
eftir kjörtímabil þar sem
þrír einstaklingar vermdu
bæjarstjórastólinn á fjórum
árum á grunni gamaldags
pólitískra hrossakaupa.
Gunnar Helgi Kristinsson, pró-
fessor í stjórnmálafræði, lýsir í bók
sinni „Hin mörgu andlit lýðræðis“
að íbúar telji að þar sem sé póli-
tískur bæjarstjóri komist ólík sjón-
armið síður að í umræðunni. Einnig
telji þeir að fyrirgreiðsla, kunnings-
skapur og frændsemi séu umfangs-
meiri en í þeim sveitarfélögum þar
sem er ópólitískur bæjarstjóri.
Ráðning bæjarstjóra út fyrir
raðir framboðslista, á grunni opins
auglýsingaferlis, hlýtur því að telj-
ast ábyrgt skref í rétta átt.
Laun bæjarstjóra í fullu starfi
Minnihluti bæjarstjórnar Hafn-
arfjarðar hefur tekið þá sérkenni-
legu afstöðu, sem sett var fram í
fjölmiðlum um liðna helgi annað
árið í röð, að faglega ráðinn bæj-
arstjóri skuli þiggja lægri heildar-
laun en væri hann oddviti stjórn-
málaflokks. Í júlí í fyrra taldi
minnihlutinn eðlilegan launamun
á þessum tveimur ráðningarform-
um nema 31,5%, en þetta árið er
framsett tala 27,7%.
Til grundvallar gagnrýni minni-
hlutans liggur sú afstaða að ekki
skuli greiða faglega ráðnum bæjar-
stjóra fyrir störf með bæjarráði og
bæjarstjórn. Minnihlutinn í bæjar-
stjórn virðist vilja að þau
u.þ.b. 30% heildarlauna síð-
asta bæjarstjóra sem tengd
voru við ráð og nefndir
falli brott og að fagmaður
ráðinn á grundvelli þekk-
ingar og reynslu sinni þeim
störfum án greiðslu.
Ekki skal ég dæma um
hvort þetta byggir á því
að fyrri bæjarstjórar hafi
sinnt 130% starfi, eða að
faglega ráðin staða sé 70%,
ég læt málshefjendur um
þá túlkun.
Sé hins vegar litið á kjör bæjar-
stjóra sem heildarlaun, að starfið
sé jafn umfangsmikið á þessu kjör-
tímabili og þeim fyrri, er rétt mat
á breytingu heildarlauna 15% á
þeim samanburðartíma sem minni-
hlutinn hefur valið, fyrri helmingi
áranna 2014 og 2015. Séu hins vegar
endanleg heildarlaun fyrri bæjar-
stjóra borin saman við heildarlaun
þess sem nú starfar, er munurinn
milli þeirra launaseðla 12,2%.
Jafnframt má geta þess að aftur-
virk breyting varð á launum æðstu
stjórnenda Hafnarfjarðarbæjar á
síðasta ári, með gildistöku frá maí
2014. Sú breyting byggði á nýgerð-
um kjarasamningum stéttarfélaga
og losaði 6%. Ákvörðun um þetta
var tekin eftir að nýr bæjarstjóri
kom til starfa, en var þó ekki látin
gilda um launakjör hans eins og þau
voru ákvörðuð við ráðningu. Hækk-
unin náði hins vegar til launa – og
þar með biðlauna – fráfarandi bæj-
arstjóra og jafnframt annarra kjör-
inna fulltrúa.
Á síðasta kjörtímabili fluttist
embætti bæjarstjóra milli þriggja
einstaklinga. Eftir afsögn bæjar-
stjóra Samfylkingar sem hugðist
sitja áfram eftir kosningar þrátt
fyrir að ná ekki kjöri til bæjar-
stjórnar, tók við oddviti flokksins
og kláraði fyrri helming kjörtíma-
bilsins. Þá urðu helmingaskipti og
við tók sá bæjarfulltrúi sem hlotið
hafði minnstan stuðning íbúa í lýð-
ræðislegum kosningum, oddviti og
eini bæjarfulltrúi VG.
Hvorugur seinni bæjarstjóranna
tveggja bjó að fyrri reynslu í emb-
ætti. Það tekur tíma að setja sig inn
í störf og má því segja að kjörtíma-
bilið hafi verið starfsþjálfun tveggja
bæjarstjóra sem í dag eru horfnir
til annarra starfa. Hvort fjármun-
um bæjarbúa hafi verið vel var í það
verkefni skal hér ósagt látið.
Öll laun hækkuð nema bæjarstjóra
Meðal snúinna verkefna sem
sveitarfélögin um land allt glíma
við um þessar mundir er að mæta
umtalsvert auknum launakostn-
aði í kjölfar kjarasamninga ársins
2014. Bæjarstjórn Hafnarfjarðar
lítur almennt á þann aukna kostn-
að sem jákvæða fjárfestingu í
mannauði, þrátt fyrir að talsverða
útsjónarsemi þurfi til að finna
fjármagn til að mæta henni.
Í hálfsársuppgjöri bæjarins sem
birt var í síðustu viku kemur fram
að leiðréttingar vegna kjarasamn-
inga síðasta árs standa enn yfir.
Hvað Hafnarfjörð varðar hljóðar
breyting á starfsmatskerfi stórs
hluta starfsmanna upp á 200 millj-
ónir. Þar er um varanlega launa-
breytingu að ræða, sem að hluta til
er afturvirk.
Hvað sem fólki kann að finnast
um launakjör framkvæmdastjóra
Hafnarfjarðarkaupstaðar, er raun-
veruleikinn sá að frá vori 2014 hafa
allir starfsmenn bæjarins, kjörnir
fulltrúar og æðstu embættismenn
fengið launahækkun af einhverju
tagi, nema bæjarstjórinn, sem hefur
haft óbreytt föst laun frá fyrsta degi.
Árvissar deilur um laun bæjarstjóra
BÆJARSTJÓRN-
ARMÁL
Guðlaug
Kristjánsdóttir
forseti bæjarstjórn-
ar í Hafnarfi rði
LÍFEYRISMÁL
Ellert B. Schram
ellilífeyrisþegi
➜ Út um víðan völl
samfélagsins er að
fi nna eldra fólk, sem
lifi r við skort og fátækt.
ÞRIÐJUDAGUR 18. ágúst 2015 | SKOÐUN | 11
1
7
-0
8
-2
0
1
5
2
2
:3
9
F
B
0
4
0
s
_
P
0
3
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
0
s
_
P
0
1
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
5
C
C
-0
6
A
4
1
5
C
C
-0
5
6
8
1
5
C
C
-0
4
2
C
1
5
C
C
-0
2
F
0
2
7
5
X
4
0
0
2
A

F
B
0
4
0
s
C
M
Y
K