Morgunblaðið - 20.04.2015, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 20. APRÍL 2015
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á http://www.mbl.is/mogginn/leidarar/
Utanríkis-ráðherrahefur lagt
fram og mun mæla
fyrir á næstu dög-
um nýrri þingsályktunar-
tillögu, þar sem ný
þjóðaröryggisstefna íslenska
ríkisins er sett fram í tíu stutt-
um og einföldum liðum, sem
nánar eru útlistaðir í greinar-
gerð með tillögunni. Stefnan
byggist á tillögum þingmanna-
nefndar sem skipuð var á síð-
asta kjörtímabili í viðleitni til
þess að skapa víðtæka sátt um
stefnu landsins í varnar- og ör-
yggismálum sínum. Verði til-
lagan að veruleika er meðal
annars stefnt að því að stofnað
verði sérstakt þjóðaröryggis-
ráð, sem hafi það hlutverk að
fylgjast með stöðu þessara
mikilvægu málaflokka.
En þó að nokkur nýmæli fel-
ist í því að slík öryggisstefna sé
færð í letur er ljóst að hún
byggist fyrst og fremst á þeim
sömu grunnstoðum og varnar-
stefna landsins hefur byggst á í
rúmlega 65 ár, aðildinni að Atl-
antshafsbandalaginu og
varnarsamningnum við Banda-
ríkin. Jafnhliða því er stefnt að
því að efla og þróa enn frekar
norræna samvinnu um þessi
mál, ásamt því sem tillagan
leggur áherslu á að mann-
virkjamál séu hér í góðu lagi og
að hugað verði að auknu net-
öryggi, en nýlegar fregnir af
tölvuárásum á æðstu ríkis-
stofnanir Bandaríkjamanna
sýna að ekki er ráð nema í tíma
sé tekið.
Eitt nýmælið í
tillögunni er það,
að í henni er skýrt
kveðið á um það að
stefna beri að frið-
lýsingu Íslands og íslenskrar
landhelgi fyrir kjarnorkuvopn-
um í því augnamiði að stuðla að
afvopnun og friði af Íslands
hálfu, að teknu tilliti til al-
þjóðlegra skuldbindinga lands-
ins í þessum efnum. Að vissu
leyti er hér um að ræða gott og
þarft framlag af Íslands hálfu
til afvopnunarmála, en þau
standa nokkuð höllum fæti í
heiminum í dag. Það verður
hins vegar að telja líklegt að
erfitt verði, ef ekki ómögulegt,
að framfylgja slíkri friðlýs-
ingu, sér í lagi ef ætlunin er að
banna einnig umferð kjarn-
orkuknúinna farartækja, líkt
og raddir hafa heyrst um.
Það að setja þjóðaröryggis-
stefnu landsins fram með jafn-
skýrum hætti er ákaflega þarft
og tímabært, ekki síst í ljósi
þess hversu hratt aðstæður í
alþjóðamálum hafa og geta
breyst. Það er rétt sem Björn
Bjarnason sagði í aðsendri
grein í blaðinu á föstudaginn,
að engan hefði órað fyrir því fá-
einum vikum eftir að Eystra-
saltslöndin öðluðust sjálfstæði,
að full ástæða yrði fyrir
Norðurlönd til þess að samein-
ast um yfirlýsingu aldarfjórð-
ungi síðar til að mótmæla hern-
aðarlegum ögrunum Rússa í
garð grannríkja sinna. Þær
ögranir eru því miður stað-
reynd og kalla á viðbrögð við
hæfi.
Ný þjóðaröryggis-
stefna er tímabær}Til varnar landi og þjóð
Eftir páskahlésetti stjórnar-
andstaðan af stað
langdreginn leik-
þátt um að halda
þjóðaratkvæða-
greiðslu um fram-
hald viðræðna um aðild Ís-
lands að Evrópusambandinu.
Þegar stjórnarandstaðan var í
stjórn hafnaði hún því að hafa
þjóðina með í ráðum um að
sækja um aðild að Evrópusam-
bandinu, en nú, þegar samn-
ingaviðræður hafa fyrir löngu
siglt í strand undir stjórn nú-
verandi stjórnarandstöðu, á að
leita ráða hjá þjóðinni.
Þetta er eins ótrúverðugt og
hugsast getur og í umræðun-
um sem spunnist hafa um
þingsályktunartillögu stjórn-
arandstöðunnar hefur komið
glöggt fram hversu innantóm
tillagan er og hversu fjar-
stæðukennt væri að sam-
þykkja hana. Þetta vita auðvit-
að allir, líka
kíkja-í-pakkann-liðarnir í
stjórnarandstöðunni. En til-
lagan er álitin síð-
asta hálmstráið í
þeirri viðleitni sem
staðið hefur yfir í
tæp sex ár, að
svíkja Ísland inn í
Evrópusambandið
á fölskum forsendum.
Formælendur tillögunnar
viðurkenna í raun að engar
forsendur eru fyrir því að Ís-
land sækist eftir aðild að Evr-
ópusambandinu og segjast ým-
ist vera andvígir aðild eða
fylgjandi undanþágum sem
Evrópusambandið hefur þegar
hafnað í verki, og lá raunar
fyrir áður en sótt var um að
væru ekki í boði.
En fyrst tíma þingsins er nú
enn varið í umræður um Evr-
ópusambandsaðild sem fáir
hafa áhuga á, væri þá ekki ráð-
legra að taka fyrir tillögu um
að senda framkvæmdastjórn
sambandsins erindi og óska
eftir að hún fallist á vilja ís-
lenskra stjórnvalda og taki
landið af lista yfir umsóknar-
ríki.
Enn vinnur stjórnar-
andstaðan að því að
rýra trúverðugleika
þingsins}
Leikaraskapur á Alþingi
N
úna á fimmtudaginn verða 100
ár liðin frá upphafi hins hrylli-
lega þjóðarmorðs Ottóm-
anaveldisins á armenska
minnihlutanum í Litlu-Asíu, en
talið er að á árunum 1915 til 1921 hafi um ein
og hálf milljón manna látið lífið í grimmileg-
um ofsóknum, sem í dag yrðu ekki kallaðar
annað en þjóðernishreinsanir. Þau sem ekki
voru tekin af lífi voru neydd til þess að yf-
irgefa heimili sín og eigur og rekin suður á
bóginn til þeirra landa sem í dag kallast Sýr-
land, Líbanon og Írak. Á þessari dauðagöngu
varð fólkið fyrir stöðugu og viðurstyggilegu
ofbeldi af hendi Tyrkja og Kúrda. Þegar á
leiðarenda var komið var fólkinu smalað sam-
an í búðum, þar sem lakar aðstæður drógu
enn fleiri til dauða.
Örlög Armenanna voru engin leyndarmál á þessum
tíma og má meðal annars fletta upp greinum úr göml-
um Morgunblöðum frá stríðsárunum þar sem framferði
Ottómana var lýst. Var þar jafnvel talað um nauðsyn
þess að Armenía tilheyrði Rússlandi eftir styrjöldina,
þar sem það væri ekki siðferðilega rétt að skilja þá eft-
ir undir stjórn Tyrkjaveldis eftir allt sem gengið hafði
á.
En styrjöldinni lauk um síðir og Ottómanaveldið
heyrði sögunni til. Fljótlega féllu voðaverkin gegn Ar-
menum í gleymsku og Tyrkir hafa alla tíð síðan neitað
allri ábyrgð á þeim og sagt þau staðleysu. Það þó að
ótal gögn, ljósmyndir, vitnisburðir og aðrar
skriflegar heimildir sýni hið gagnstæða.
Þrátt fyrir hinar hörðu mótbárur Tyrkja
hafa ýmis ríki og alþjóðasamtök gengið fram
fyrir skjöldu og viðurkennt ódæðið sem þjóð-
armorð og tekið afstöðu með því að sagan sé
gerð rétt upp. Má þar nefna nokkur af helstu
ríkjum Evrópu, auk þess sem Frans páfi
ræddi þessi mál í sunnudagsmessu sinni
hinn 12. apríl síðastliðinn.
Fyrir Alþingi liggur nú tillaga til þings-
ályktunar, borin fram af fulltrúum allra
flokka, þar sem ályktað er um viðurkenningu
Íslands á þjóðarmorðinu á aldarafmælinu.
Slík tillaga var borin fram tvisvar sinnum á
síðasta kjörtímabili en náði ekki fram að
ganga þá, þar sem hún var ekki rædd í fyrra
skiptið og var svo svæfð í nefnd í seinna
skiptið. Því miður verður að teljast líklegt að tillagan
muni hljóta sömu örlög nú, þar sem lítið er eftir af
þingi, og mörg önnur mál sem njóta forgangs.
Það væri þó óskandi að þingið myndi afgreiða þessa
tillögu. Líkt og Frans páfi sagði í messu sinni er það að
fela eða afneita illsku eins og að leyfa sári að blæða án
þess að binda það. Í krafti afneitunarinnar var tónninn
sleginn fyrir önnur voðaverk 20. aldarinnar, eins og sést
á spurningu Hitlers í aðdraganda helfararinnar: „Hver
man eftir Armenunum?“ Viðurkenning á þjóðarmorðinu
hundrað árum síðar er því löngu tímabær. Stundin er
ávallt rétt til að gjöra hið rétta. sgs@mbl.is
Stefán Gunn-
ar Sveinsson
Pistill
Stundin er ávallt rétt
STOFNAÐ 1913
Útgáfufélag: Árvakur hf., Reykjavík.
Ritstjóri:
Davíð Oddsson
Aðstoðarritstjóri:
Karl Blöndal
Ritstjóri og framkvæmdastjóri:
Haraldur Johannessen
FRÉTTASKÝRING
Ingvar Smári Birgisson
isb@mbl.is
Vandséð er að þetta frum-varp muni fækka leyfis-lausum aðilum eða dragaúr skattsvikum. Þvert á
móti má halda fram að það muni
ganga af löglegri heimagistingu og
íbúðaleigu dauðri á Íslandi,“ segir í
gagnrýnni umsögn sem Ketill Berg
Magnússon, rekstrarhagfræðingur,
og Einar Kristjánsson, hagfræð-
ingur, skrifuðu um frumvarp um
heimagistingu og íbúðaleigu, sem
Ragnheiður Elín Árnadóttir,
iðnaðarráðherra, lagði fram fyrir
páska.
Núna eru um 1.500 gistirými í
boði á höfuðborgarsvæðinu á gisti-
vefnum airbnb og þeim fer fjölgandi
með hverjum deginum. Þess hefur
gætt í umræðunni um frumvarpið að
sumir þingmenn líti á heimagistingu
sem vandamál, vegna þess að það
tíðkast að hagnaður sé ekki gefinn
upp til skatts, en aðrir líta á heima-
gistingu sem tækifæri í ferða-
mennsku, enda er hún að verða sí-
vinsælli kostur hjá ferðamönnum á
alþjóðavísu.
Markmiðið með frumvarpi iðn-
aðarráðherra er að gera einstak-
lingum auðveldara að fá leyfi fyrir
heimagistingu, m.a. með fækkun
umsagna sem nauðsynlegt er að afla
svo að rekstrarleyfi fáist gefið út,
með það að markmiði að fækka
óskráðum og leyfislausum gisti-
stöðum. Umsögn Ketils og Einars
gagnrýnir frumvarpið og telur það
vinna gegn markmiðum sínum, að
minnka svarta atvinnustarfsemi,
þar sem frumvarpið felur í sér
auknaskerðingu á frelsi til útleigu.
Vert er að taka fram að þeir reka
báðir heimagistingu.
Útleigutími 8 vikur á ári
Í umsögninni er harkalega
gagnrýnt að frumvarpið takmarki
heildarútleigutíma á ári við 8 vikur,
sem er skerðing í núverandi lögum
um 44 vikur eða 85%. „Styttingin er
illa rökstudd og hefur verulega
íþyngjandi áhrif á heimagistingu og
íbúðaleigu,“ segir í umsögninni, en í
athugasemdum með frumvarpinu er
átta vikna skerðingin rökstudd með
tilliti til þess að tímalengdin ráðist
af þeim tíma sem almennt er að ein-
staklingar nýti sem orlof yfir árið.
Er þá sagt að á móti kemur að aðil-
um verði nú heimilt að leigja út lög-
heimili sitt auk einnar annarrar
fasteignar í eigu viðkomandi. Þó má
viðkomandi bara leigja út viðkom-
andi eignir í átta vikur samtals á ári
hverju.
Lögaðilar mega ekki bjóða
upp á heimagistingu
Þá er einnig gagnrýnt í um-
sögninni að frumvarpið gerir ein-
staklingum ekki lengur mögulegt að
reka heimagistingu eða íbúðaleigu
sem lögaðila, en ýmsir kostir eru
innifaldir í því að bjóða upp á heima-
gistingu í lögaðilaformi út frá
rekstrarlegu sjónarhorni. Í athuga-
semdum með frumvarpinu er bann
við heimagistingu lögaðila rökstutt
með því að skilja eigi á milli lögaðila
sem hafa gististarfsemi sem aðal-
starfsemi allt árið og einstaklinga
sem leigja heimili sitt hluta úr árinu.
Jón Gunnarsson, formaður at-
vinnuveganefndar, segir að nefndin
muni skoða hvort tilefni sé til að
lengja heildarútleigutímann. „Þau
sjónarmið hafa nú þegar komið
fram hjá nefndinni og þetta er eitt-
hvað sem þarf að meta. Ég held að
allir hafi sama markmið í huga í
þessu, að láta frumvarpið frekar
vinna gegn svartri atvinnustarfsemi
í gistingu eins og raun ber vitni.
Þetta er eitthvað sem við þurfum að
vinna með í málsmeðferð frum-
varpsins.“
Efast um að dragi
úr skattsvikum
Morgunblaðið/Ómar
Umsögn Frumvarp iðnaðarráðherra um heimagistingu er gagnrýnt fyrir
að draga ekki úr skattsvikum, sem er mikið vandamál í heimagistingu.
Í athugasemdum við frumvarp
iðnaðarráðherra er m.a. fjallað
um skattsvik í gistiþjónustu.
„Í skýrslu Rannsóknarstofn-
unar atvinnulífsins kemur fram
að stærsta vandamálið í gisti-
þjónustu sé fjöldi óskráðra og
leyfislausra gististaða sem lík-
lega standi ekki skil á öllum
sköttum. Þá hefur Íslandsbanki
skoðað fjölda gistinátta á land-
inu og nýtingu þeirra. Í sam-
antekt bankans kemur m.a.
fram að fjöldi gistinátta á hvern
ferðamann hefur dregist nokk-
uð saman frá árinu 2010 sem
bendir til þess að ferðamenn
nýti sér í auknum mæli annars
konar gistiþjónustu en þá sem
skilar inn upplýsingum um
fjölda gistinátta. Einnig segir að
fjölgun ferðamanna hafi und-
anfarin ár verið talsvert yfir
fjölgun hótelherbergja og að
mismuninum hafi m.a. verið
mætt með framboði af gistirými
í íbúðum í miðbæ Reykjavíkur,“
segir í rökstuðningi með frum-
varpinu.
Standa ekki
skil á sköttum
ÚR ATHUGASEMDUM