Morgunblaðið - 27.05.2015, Qupperneq 2

2 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 27. MAÍ 2015
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir Guðmundur Sv. Hermannsson, Sigtryggur Sigtryggsson ritstjorn@mbl.is Viðskipti Sigurður Nordal vidskipti@mbl.is Menning Einar Falur Ingólfsson menning@mbl.is
Íþróttir Víðir Sigurðsson sport@mbl.is mbl.is Sunna Ósk Logadóttir netfrett@mbl.is, Smartland Marta María Jónasdóttir, smartland@mbl.is Umræðan | Minningar | Bréf til blaðsins mbl.is/sendagrein Prentun Landsprent ehf.
Baldur Arnarson
baldura@mbl.is
Allt bendir til að nýjar verðbólgutöl-
ur Hagstofunnar á morgun fyrir maí
verði undir 2,5% sextánda mánuðinn
í röð. Það er lengsta samfellda skeið-
ið sem 2,5% verðbólgumarkmið
Seðlabankans hefur haldist síðan
það var tekið upp í mars 2001.
Eins og grafið hér til hliðar sýnir
hefur verðbólgan verið undir þessu
marki síðan í febrúar 2014, er hún
lækkaði niður í 2,1%. Verðbólgan er
nú 1,4% og spá greiningardeildir
bankanna því að hún verði áfram
undir markmiði Seðlabankans.
Jón Bjarki Bentsson, hagfræðing-
ur hjá Greiningu Íslandsbanka, segir
bankann spá því að verðbólgan fari
yfir 2,5% markmið Seðlabankans í
nóvember, verði þá ríflega 3%.
Verðhjöðnun gangi til baka
Ástæðan sé að stórum hluta sú að
áhrif 0,5% verðhjöðnunar í fyrra
munu þá detta út úr 12 mánaða takti
verðbólgunnar. Gangi þessi spá eftir
mun verðbólgan hafa verið undir
2,5% í 21 mánuð í röð þegar þessu
skeiði lýkur í nóvembermánuði.
Verðbólgan var undir 2,5% mörk-
unum í þrjá mánuði í ársbyrjun 2011.
Það þarf svo að fara aftur til fyrstu
fjögurra mánaða ársins 2004 til að
finna önnur dæmi um slíkt. Þar áður
hafði markmiðið náðst í 12 mánuði
samfleytt frá nóvember 2002 til
október 2003. Til upprifjunar varð sú
breyting í mars 2001 að í stað þess að
miða peningastefnuna við að halda
gengi krónu innan vikmarka myndi
Seðlabankinn miða stefnuna við að
halda verðbólgu innan 2,5% marka.
Verðstöðugleikinn hefur stutt við
eignamyndun heimila í húsnæði.
Spurður hvað íslensk heimili hafi
hagnast mikið á raunverðshækkun-
um síðustu missera, samhliða sjald-
séðum stöðugleika í verðlagi, segir
Ari Skúlason, hagfræðingur hjá hag-
fræðideild Landsbankans, að laus-
lega megi stilla upp þessu dæmi:
Raunverðið hækkað um 23%
„Samkvæmt Þjóðskrá Íslands er
virði alls íbúðarhúsnæðis í landinu
3.540 milljarðar á árinu 2015, sem er
þá u.þ.b. raunverðið nú. Raunverð á
höfuðborgarsvæðinu varð lægst á
fjórða ársfjórðungi 2010 og hefur
það síðan hækkað um um það bil
23%. Raunverð þá var u.þ.b. 2.900
milljarðar króna. Hækkunin í krón-
um er því 640 milljarðar á þessu
tímabili,“ segir Ari.
Hann segir hér gengið út frá því
að raunverð fasteigna á landinu öllu
hafi hækkað eins og á höfuðborgar-
svæðinu. Reyndin sé auðvitað sú að
hækkunin um land allt sé eitthvað
minni, en auðvitað séu flestar fast-
eignir á höfuðborgarsvæðinu. Á það
megi svo benda að íbúðaverð á t.d.
Akranesi og Akureyri hafi hækkað
eins og á höfuðborgarsvæðinu. „Ég
held að það sé því ágætis nálgun að
ræða um 600 milljarða raunaukn-
ingu,“ segir Ari og vísar til aukning-
ar á eigin fé heimilanna í húsnæði.
Lengsta stöðugleikaskeiðið lengist
 Útlit fyrir að nýjar verðbólgutölur á morgun verði undir markmiði Seðlabankans, 16. mánuðinn í röð
 Sérfræðingur áætlar að raunverð íbúðarhúsnæðis hafi hækkað um 640 milljarða frá kreppuárinu 2010
Þróun verðbólgu frá 2001
18%
16%
14%
12%
10%
8%
6%
4%
2%
0
mars 2001 apríl 2015
03-’01
3,9%
11-’02 01-’04
01-’11
02-’ 14
08-’06
8,6%
10-’08
15,9%
04-’15
1,4%
01-’09
18,6%
2,5% verðbólguviðmið Seðlabankans
Siglufirði | Íslenski flórgoðinn er
trúlega að mestu leyti farfugl.
Snemma í apríl koma fyrstu ein-
staklingarnir inn á varpstöðvarnar
og eru þá í sínu besta pússi og til-
hugalífið í hámarki. Farið er að
byggja hreiður jafnóðum og ísa tek-
ur að leysa. Eiginlegur varptími
hér á landi er þó ekki fyrr en í lok
maí eða byrjun júní.
Hreiður flórgoða er sérstakt og
reyndar einsdæmi í íslenska fugla-
ríkinu. Um er að ræða stóra, fljót-
andi dyngju úr rotnandi jurtum.
Henni er venjulegast komið fyrir
þar sem vatnagróðurinn er hvað
þéttastur, á grynningum við bakka.
Eggin eru líka óvenjuleg. Þau eru
oftast 4-5, bláhvít að lit, þakin
mjúku, gegnsæju og óreglulegu
kalklagi yst en verða fljótlega ljós-
gul og síðan brún vegna efnisins í
hreiðrinu sem og járnútfellinga.
Meðan ungarnir eru litlir synda
foreldrin venjulegast með þá á bak-
inu. Þeir eru taldir verða sjálf-
stæðir á 45 dögum eða svo, fleygir
55-60 daga.
Þótt flórgoðarnir taki að yfirgefa
varpstöðvarnar í ágúst, sjást alltaf
einhverjir áfram á vötnum fram
eftir hausti og allt fram í nóvember.
Kemur á varpstöðvarnar í apríl í sínu fínasta pússi
Morgunblaðið/Mikael
Litríkur Flórgoði á hreiðri á ónefndum stað á Norðurlandi um síðustu helgi.
Fljótandi hreiður
flórgoðans
Brýnt er að
bæta vega-
kerfið til að
auka öryggi
landsmanna
sem og ferða-
manna. Þetta
er á meðal þess sem fram kemur í til-
kynningu frá innanríkisráðuneytinu
þar sem greint er frá því að ríkis-
stjórnin hafi í gærmorgun samþykkt
að verja 1,8 milljörðum króna til
brýnna úrbóta á vegakerfi landsins.
Einnig var samþykkt að verja 850
milljónum til uppbyggingar og vernd-
araðgerða á ferðamannastöðum í
eigu eða umsjón ríkisins. Alls verður
ráðist í 104 verkefni á 51 stað á land-
inu auk þess sem landvarsla verður
efld. Mest verður framkvæmt í
Skaftafelli og á Þingvöllum, við Geysi,
í Dimmuborgum, á miðhálendinu, við
Gullfoss, Dyrhólaey, Dynjanda,
Stöng í Þjórsárdal og Dettifoss. Á
meðal verkefna er að koma upp sal-
ernisaðstöðu við Dettifoss og verða
25 milljónir lagðar í það og 50 millj-
ónum varið í uppbyggingu Geysis-
svæðisins.
Öruggari ferðamenn
Ríkisstjórnin lagði áherslu á að
aukinn straumur ferðamanna til
landsins væri mikilvægur fyrir efna-
hagslífið og góðar samgöngur grunn-
forsendur fyrir vexti ferðaþjónust-
unnar. Því yrði sérstaklega hugað að
framkvæmdum við Dettifossveg,
Kjósarskarðsveg, Uxahryggjaveg og
Kaldadalsveg sem lengi hafa staðið til
en verið frestað margoft. Alls verður
1,3 milljörðum varið í þau verkefni og
hefur Vegagerðin umsjón með þeim.
Uppsöfnuð viðhaldsþörf er mikil
vegna niðurskurðar og verður fjár-
magn til viðhaldsverkefna aukið um
500 milljónir króna, bæði á mestu
umferðargötum borgarinnar sem og
á hringveginum. malin@mbl.is
Milljörð-
um varið
í úrbætur
 Fleiri ferðamenn
á öruggari vegum
Guðni Einarsson
gudni@mbl.is
„Mitt leiðarljós er öryggi sjúklinga.
Frá þeim sjónarhóli þá verður þessu
að ljúka strax. Strax,“ sagði Birgir
Jakobsson landlæknir um það ástand
sem mun skapast í heilbrigðiskerfinu
við verkfall hjúkrunarfræðinga hjá
ríkinu. Seint í gærkvöldi benti allt til
þess að það hæfist um miðnætti. „Það
er ekki eftir neinu að bíða. Ef samn-
ingar nást ekki þá getur aðeins Al-
þingi Íslendinga lokið þessu. En það
er í höndum Alþingis.“
Birgir sagði að staðan væri orðin
nánast óþolandi. Embætti landlæknis
leitaði eftir mati heilbrigðisstofnana á
stöðunni í ljósi yfirvofandi verkfalls
hjúkrunarfræðinga og fékk svör frá
mörgum í gær. Hann sagði að svörin
hefðu yfirleitt verið á sama veg. Upp-
safnaður vandi í heilbrigðiskerfinu
eftir langvarandi verkföll [lækna og
félaga í BHM] væri nú þegar orðinn
mjög alvarlegur. Bættist verkfall
hjúkrunarfræðinga ofan á þann
vanda yrði ástandið þannig að eigin-
lega skorti nógu sterk orð til að lýsa
því.
„Þeir nota orð eins og „neyðar-
ástand“ og að „öryggi sjúklinga verði
ekki tryggt“ og svo framvegis,“ sagði
Birgir. „Að mínu mati þá er þetta
komið út fyrir öll mörk.“
Forstjóri Landspítalans dró upp
ófagra mynd í forstjórapistli sínum
s.l. föstudag af ástandinu sem mun
skapast á spítalanum fari hjúkrunar-
fræðingar í verkfall. Birgir sagði að
svipað ástand væri í uppsiglingu á
öðrum sjúkrahúsum landsins. Allir
hefðu lýst því með svipuðum hætti.
„Ég veit að hjúkrunarfræðingar
eru í erfiðri aðstöðu. Þetta er ekki
skemmtileg staða fyrir þá. Þeir gera
sjálfsagt allt sem í þeirra valdi stend-
ur, en það er alveg augljóst mál að það
verður ekki hægt að tryggja heil-
brigðisþjónustu sem þykir boðleg í
dag ef af verkfalli hjúkrunarfræðinga
verður. Það er alveg á hreinu,“ sagði
Birgir. Hann kvaðst hafa greint heil-
brigðisráðherra frá stöðu mála og
sagt að þessu ástandi yrði að ljúka
strax með einum eða öðrum hætti.
Þessu verður
að ljúka strax
 Staðan alvarleg, að mati landlæknis
Ríkisstjórnin hefur ákveðið að fara í
útboð á nýrri ferju til siglinga á milli
lands og Vestmannaeyja. Þetta stað-
festi Þórdís Kolbrún Reykfjörð
Gylfadóttir, aðstoðarmaður innan-
ríkisráðherra í gær. „Útboðið mun
taka um tvo til þrjá mánuði og verður
farið í það á EES-svæðinu og er það
bæði á smíði ferjunnar og rekstri.“
Búið er að hanna nýja ferju og var
hönnunin í höndum norsku stofunn-
ar Polarkonsult. Á vef Polarkonsult
er sagt að ferjan verði 65 metra löng
og geti borið 390 farþega. Stæði á
bílaþilfari munu verða samtals 270
metrar.
Til samanburðar má geta þess að
Herjólfur er 70,5 metrar að lengd og
rúmar 388 farþega og 60 fólksbíla.
Hönnun hinnar nýju ferju miðast
við þær sérstöku aðstæður sem eru
við Landeyjahöfn og mun ný ferja
m.a. þurfa að vera grunnrist.
malin@mbl.is
Samþykktu útboð
vegna Eyjaferju
 Rekstur og smíði ferjunnar boðin út