Húnavaka - 01.05.2003, Side 135

GOMUL ÞJOÐSAGA:
Bassa saga
Hér fer á eftir Bassa saga eins og Helgi malari Gubmundsson sagði dr. Sigurði
Nordal hana ásamt eftirmála Sigurðar við hana að því er Helga varðar.
Einu sinni var kóngur og drottning í ríki sínu. Þau áttu sér dóttur eina
barna. Þegar hún var komin það á legg, að hún fór að bera skynbragð á
slíka hluti, strengdi hún þess heit að giftast engum manni nerna þeim
sem hefði tvo fugla. Eftir að hún var orðin gjafvaxta gerðust margir ríkir
menn til að biðja hennar, konungasynir, greifa og hertoga, en hún lagði
fyrir hvern þeirra eina og sömu spurninguna. Urðu þeir allir að játa fá-
tækt sína að þeir ættu ekki nema eitt slíkt þing enda vísaði hún þeim öll-
um á bug. Loksins kom þar í konungsgarð einn tiginn eðalmaður úr
fjarlægu landi og hóf upp bónorð sitt til kóngsdóttur. Spurði hún hann
hinnar venjulegu spurningar en hann svaraði henni játandi og grennsl-
aðist kóngsdóttir ekki frekara eftir því, heldur þóttist nú hafa himin
höndum tekið. Var slegið upp stórveislu í höllinni og þau pússuð saman.
Tókust með jjeim góðar ástir. Skömmu síðar andaðist gamli kóngurinn
en tengdasonur hans tók við ríkjum og stjórnaði vel löndum sínum.
Nú bar svo til eitt sinn að hinum unga kóngi barst hersaga. Fór einn
nágrannakóngur hans á hendur honum með óflýjandi her. Kóngur býr
nú lið sitt í skyndi og vill reka þennan ófrið af höndunt sér. En þegar
hann er albúinn til burtfarar, kallar drottning hann á einmæli og biður
hann að skilja nú annan fuglinn eftir hjá sér meðan hann sé í þessum
leiðangri. Kóngur verður fyrst fár við og fer undan í flæmingi. Segir hann
að slíka hluti sé ógerningur að skilja frá eiganda sínum. En drottning
gengur svo hart að honum að hann verður að lokum að segja henni upp
alla sögu. Kvaðst hann hafa svarað spurningu hennar játandi vegna
þeirra ástar sent sér hafi brunnið í brjósti en í raun og veru sé hann ekki
ríflegar úr garði gerður af náttúrunnar hendi að þessu leyti en aðrir
menn. Við þetta verður drottning afarreið og kveður hann hafa
skammarlega gabbað sig og prettað. Skipar hún svikara þeirn að hafa sig
jjegar á brott úr ríki sínu og koma aldrei framar fyrir sitt auglit.
Kóngur reikar nú burt frá höllinni hryggur í huga og eigrar í ráðaleysi
út í skóg. Þar kemur maður á móti honum, aldurhniginn og rauðskeggj-
aður, og spyr hann hvert hann sé að fara og hvort nokkuð ami að hon-
um. Kóngur tekur spurningum hans með þykkju og kveður hann það