Dagblaðið Vísir - DV - 15.09.2009, Blaðsíða 4

4 þriðjudagur 15. september 2009 fréttir
Persónuvernd
lokaði á Jón
Lokað var fyrir flæði upplýsinga
úr fyrirtækjaskrá inn á tengsla-
vef Jóns Jósefs Bjarnasonar, rel8,
út af því að leyfi Persónuvernd-
ar fyrir notkun upplýsinga úr
skránni skorti. Greint var frá því
um helgina að embætti ríkis-
skattstjóra hefði lokað fyrir upp-
lýsingar úr fyrirtækjaskrá á vef
Jóns Jósefs fyrirvaralaust og án
þess að hafa samband við hann.
„Ég hef eftir óbeinum leiðum
að lokunin stafi af því að það
skortir leyfi Persónuverndar og
að aðgangur hafi verið veitt-
ur fyrir mistök. Ríkisskattstjóri
hefur ekki enn haft samband við
mig út af þessu,“ segir Jón.
Tvö innbrot á
einni viku
Fimmtíu gróðurhúsalömpum
var stolið úr gróðrarstöðinni
Espiflöt í Laugarási í fyrrinótt.
Aðfaranótt síðastliðins þriðju-
dags var einnig brotist inn í
gróðrarstöðina og 28 lömpum
stolið.
Lögreglan á Selfossi biður
alla þá sem veitt geta upplýsing-
ar um grunsamlegar manna-
ferðir í og við Laugarás á um-
ræddu tímabili eða búa yfir
upplýsingum er leitt geta til að
upplýsa málið að hafa samband
við lögreglu í síma 480 1010.
Berjast enn
gegn bygginu
Sjö félagasamtök hafa kært
til umhverfisráðherra þá
ákvörðun Umhverfisstofnun-
ar að veita ORF Líftækni leyfi
til útiræktunar á erfðabreyttu
byggi til lyfjaframeiðslu.
Samtökin telja að leyf-
isveitingin samræmist ekki
lögum og reglum um erfða-
breyttar lífverur og útiræktun
þeirra. Þau benda á að skað-
leysi útiræktunar á erfða-
breyttum lífverum sé ekki
vísindalega sannað. Auk þess
hafi ekki verið tekið tillit til
samfélagslegra og siðferði-
legra álitamála varðandi
leyfisveitinguna. Því beri að
ógilda ákvörðunina og aftur-
kalla leyfið.
Leyfi Umhverfisstofnun-
ar studdist við umsagnir frá
sérstakri ráðgafarnefnd og
Náttúrufræðistofnun. Hvorug
stofnunin lagðist gegn leyfis-
veitingunni.
Þriðjungi
dýrara vín
Sala áfengis minnkaði um 21,2
prósent í ágúst miðað við sama
mánuð árið áður
á föstu verðlagi og
jókst um 7,1 pró-
sent á breytilegu
verðlagi. Verð á
áfengi var 35,9
prósentum hærra
í ágúst síðastliðn-
um en í sama mánuði í fyrra.
Þetta kemur fram í niður-
stöðum Rannsóknarseturs
verslunarinnar við Háskólann á
Bifröst.
GAF GRÆNT LJÓS Á ICESAVE
Fjármálaeftirlitið heimilaði innláns-
reikninga Icesave í Bretlandi síðla árs
2006 þrátt fyrir mikla lækkun hluta-
bréfa í bankanum fyrri hluta ársins
og vaxandi óstöðugleika á fjármála-
markaði.
FME hafði ekkert við stjórnun,
fjárhag og gjaldfærni bankans að
athuga eftir að umsókn um opnun
Icesave-innlánsreikninganna barst
eftirlitinu í kjölfar dýfunnar á hluta-
bréfamarkaði þetta sama ár. Einnig
má álykta að FME hafa talið trygg-
ingar innlána og bótakerfi til verndar
viðskiptavinum Landsbankans full-
nægjandi á þessum tíma þó svo að
á daginn hafi komið að Tryggingar-
sjóður innstæðueigenda hefði varla
risið undir skyldum sínum miðað við
skjótan vöxt Icesave-innlánanna.
FME gat tafið eða stöðvað
Icesave
Þetta má ráða af skriflegum svörum
FME við ítrekuðum fyrirspurnum DV
að undanförnu. Samkvæmt lögum
bar FME að staðfesta við rétta aðila
í gistiríkinu Bretlandi að fyrirhuguð
starfsemi Landsbankans væri í sam-
ræmi við starfsleyfi og ekkert væri við
stjórn og fjárhagsstöðu bankans að
athuga. Jafnframt bar FME að senda
yfirvöldum í Bretlandi upplýsing-
ar um eigið fé Landsbankans, gjald-
færni hans, tryggingar innlána og
bótakerfi sem vernda átti viðskipta-
vini útibúsins í Bretlandi.
Í svari FME kemur fram að til-
kynning var send breskum yfirvöld-
um um fyrirhugaða starfsemi Lands-
bankans og afrit til bankans sjálfs.
Samkvæmt 36. grein laga um fjár-
málafyrirtæki frá árinu 2002 hefur
FME heimild til að banna stofnun
útibús erlendis meti það stjórnun
og fjárhagsstöðu viðkomandi banka
ekki nægilega trausta.
Bannið skal til-
kynna bank-
anum inn-
an þriggja
mánaða frá
umsókn
um stofn-
un útibús.
„Þessi
skylda
FME til
þess að
kynna fyr-
irtæki af-
stöðu sína
snýr ein-
göngu að því
að eftirlitið
telur stjórnun
og fjárhags-
stöðu
ekki nægilega trausta og ákveð-
ur að banna starfsemina,“
segir í svari FME til DV.
„Það er því ekki rétt
skilið að Landsbank-
inn hafi opnað útibú
í Englandi eða haf-
ið móttöku innlána
án þess að fá form-
legt svar frá FME.
FME sendi viðeig-
andi upplýsingar til
eftirlitsaðila erlendis
ásamt tilkynningu til
Landsbankans um að
upplýsingarnar hefðu
verið sendar.“
Sjálfumglaðir
bankastjórar
Landsbankinn
hóf söfn-
un
innlána á Icesave-reikninga í Bret-
landi í október 2006. Hlutabréf höfðu
fallið mjög í verði fyrri hluta árs 2006,
ekki síst í Landsbankanum. Nokkru
eftir það, eða um áramótin 2006-2007,
sagði Sigurjón Þ. Árnason bankastjóri
afkomu Landsbankans einstaklega
góða. „Stóran þátt þessarar velgengni
má þakka sérstaklega vel heppnaðri
innkomu Icesave á Bretlandsmark-
aði á fjórða ársfjórðungi, en innlán
Icesave námu tæpum 110 milljörðum
króna í lok ársins,“ sagði Sigurjón í af-
komutilkynningu til Kauphallarinnar.
Halldór J. Kristjánsson, banka-
stjóri Landsbankans, lofaði ástand-
ið einnig og talaði um vel heppnaða
innkomu á breska lánamarkaðinn.
„Lausafjárstaða bankans er því mjög
sterk og nær nú þegar að standa undir
afborgunum langtímaskulda til næstu
tveggja ára.“
Snemma árs 2006 höfðu sést fyrstu
merki um fjármálalegan óstöðug-
leika á Íslandi. Minnast má skýrslu
Carstens Valgreen og Lars Chris-
tensens, sérfræðinga greiningar-
deildar Danske Bank, hálfu ári
áður en söfnun innlána hófst
í Bretlandi á vegum Lands-
bankans. Þeir töldu fjármála-
kreppu yfirvofandi.
Við þessu var meðal ann-
ars brugðist í skýrslu sem
Tryggvi Þór Herbertsson
og þekktur bandarískur
hagfræðingur, Freder-
ic Mishkin, birtu í maí
þetta sama ár.
Brást FME skyldum
sínum?
Í skýrslu Mishkins og
Tryggva sagði með-
al annars að þótt
áhyggjur af hætt-
unni samfara hröð-
um vexti bankanna
á nýjum sviðum
viðskipta væru
ekki með öllu ástæðulausar væri
gott til þess að vita að Fjármálaeftir-
litið væri meðvitað um slíka hættu.
Einnig ætti það að hafa róandi áhrif
að vita til þess að Íslendingar réðu
yfir vönduðum ríkisstofnunum sem
tryggðu öryggi og heilbrigði íslenska
bankakerfisins.
Margt bendir til þess að með því
að banna ekki Icesave-innlánin hafi
Fjármálaeftirlitið brugðist skyldum
sínum gagnvart breskum og íslensk-
um sparifjáreigendum. Þótt heimild-
in til starfseminnar styddist við reglu-
verk EES-samningsins er erfitt að sjá
að Tryggingarsjóður innstæðueig-
enda gæti staðið undir gríðarlegum
vexti innlána frá breskum sparifjár-
eigendum sem náði langt út fyrir ís-
lenskar mælistikur. Eftirlit með þessu
er lögum samkvæmt í höndum Fjár-
málaeftirlitsins.
Veikar tryggingar fyrir spari-
fjáreigendur
Í árslok 2006 voru eignir Trygging-
arsjóðs innstæðueigenda 8,4 millj-
arðar króna en voru mun minni áður
en Fjármálaeftirlitið gaf grænt ljós á
Icesave. Samkvæmt lögum á heild-
areign sjóðsins að nema 1 prósenti
af meðaltali tryggðra innistæðna í
bönkum. Þessu skilyrði náði sjóð-
urinn ekki í árslok 2006 og skorti á
annan milljarð króna frá bönkunum.
Ári síðar hafði enn hallað undan fæti
og gerði sjóðurinn ráð fyrir að hann
þyrfti að innheimta um 2,5 milljarða
hjá bönkunum til að fullnægja ofan-
greindu ákvæði auk þess sem hann
yrði að krefjast 6 milljarða króna
ábyrgðar.
Tryggingar innlána og bótakerfi,
sem vernda átti viðskiptavini Lands-
bankaútibúsins í Bretlandi jafnt sem
annars staðar, virðist því ekki hafa
valdið Fjármálaeftirlitinu áhyggjum
þegar það ákvað að tilkynna réttum
yfirvöldum í Bretlandi að bankanum
væri heimilt að reka þar útibú.
Landsbankinn sótti um og fékk samþykki Fjármálaeftirlitsins
fyrir því að afla Icesave-innlána frá breskum almenningi, þrátt
fyrir mikla lækkun hlutabréfa og hremmingar á innlendum
fjármálamarkaði 2006. Þegar FME gaf leyfi sitt voru aðeins um
8 milljarðar króna í Tryggingarsjóði innstæðueigenda. Í árslok
2006 hafði bankinn safnað 110 milljörðum króna. Tveimur árum
síðar var bankinn farinn á hausinn og íslenska ríkið sat uppi
með skellinn. Ábyrgð Fjármálaeftirlitsins á Icesave-skuldum
þjóðarinnar kann því að vera vanmetin.
Jóhann haukSSon
blaðamaður skrifar: johannh@dv.is
Sigurjón Þ. Árnason „Stóran þátt þessarar
velgengni má þakka sérstaklega vel heppn-
aðri innkomu Icesave á Bretlandsmarkaði á
fjórða ársfjórðungi, en innlán Icesave námu
tæpum 110 milljörðum króna í lok ársins.“
Þeir réðu ferðinni Jónas Fr. Jónsson (f.m.), þáverandi forstjóri FME, tilkynnti vilja
og áform Landsbankans til yfirvalda í viðkomandi löndum. Lárus Finnbogason
(t.v) var um tíma formaður stjórnar FME. Björgvin G. Sigurðsson (t.h.) leysti Jónas
Fr. frá störfum um leið og hann sagði af sér embætti viðskiptaráðherra.