Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.2009, Blaðsíða 26

Mikill tíMi í að laga
skeMMdarverk
Fyrsta skíma dagsins var að brjótast fram þegar ég kom að aðalinngangi Land-spítalans. Ég leit um öxl. Eiginkonan til fjölmargra ára sat í bifreið sinni og
horfði á eftir mér. Skyndilega helltist yfir
mig depurð. Myndi ég eiga afturkvæmt
til daglegs lífs? Var ég á leiðinni í
biðsalinn áður en við tæki annað
tilverustig? Ég fann spítalalyktina.
Kvíðahlaðin sjálfsvorkunnin varð
allsráðandi. Eftir klukkustund
eða svo myndi stálþráður fara
um æðarnar og að hjartarót-
um. Einhvers konar mynd-
sjá var á enda þráðarins og
þar með yrði upplýst í hve
skelfilegu ástandi kransæðar
og hjarta væru. Á leiðinni
í lyftunni upp á 4. hæð var
sannfæringin sú að endalokin nálguðust. Lyftan stöðvaðist með örlitlum
hnykk. Hjartað tók dálítinn kipp í sömu andrá og lyftudyrnar opnuðust.
Ég var mættur, með hjartað í buxunum.
Hjúkrunarkonan leit út eins og Sally Field á blómaskeiði sínu. Hún rétti mér hvítan al-fatnað sem allur var kirfilega merktur Eign ríkisspítalanna, meira að segja nærbux-
urnar. Hún brosti. Svo vísaði hún mér til rekkju.
Það birti óðum af nýjum degi. Útsýnið af sjúkra-
stofunni var yfir flugvöllinn. Fokkervél hóf sig þung-
lega til lofts og tók síðan sveig þar til hún var komin á
norðurstefnu. Ég var líklega ekkert á leiðinni að taka flugið. Klukkan tifaði
og það styttist í stálþráðinn sem myndi fara eins og ormur um æðar mínar
til að kveða upp hinn endanlega dóm. Ég var í þessum döpru þönkum
þegar Sally, sem reyndar kvaðst heita Guðrún, birtist með bakka með
sprautunálum. Svo var stungið í æð á hendinni og settur upp krani til að
taka við þeim lyfjum sem þyrfti að dæla í mig, fársjúkan manninn. Stung-
an braut upp sársaukann og sjálfsmeðaumkunina hið innra og var í raun
líkn. Hún fór í gegnum það hvernig þræðingin myndi fara fram. Svo bað
hún mig að taka niður um mig buxurnar. Þetta var óvenjuleg bón en ég
hlýddi. Guðrún bar spritt á nárann og sagði að þarna færu þeir inn. Það
fór ískaldur hrollur um mig.
Ég hafði, nokkrum mánuðum fyrr, farið að heiman að morgni al-heilbrigður. Skoðun hjá hjartalækni varð til þess að ég kom heim síðdegis sem 30 prósent stíflaður í kransæðum. Ég var kominn á biðlista eftir hjartaþræðingu. Það var skotið á fjölskyldufundi. Sjálfur
var ég genginn inn í hlutverk píslarvottarins. Það voru öll lífsmörk breytt.
Ég talaði og gekk hægar en venjulegt var. Ég hlustaði á eigin hjartslátt og
skynjaði truflanir. Ég gerði heimilisfólkinu grein fyrir því með látbragði
að nú væri alvara á ferðum. Það væri kominn sjúklingur á heimilið.
Hann þyrfti á hlýju að halda og aðrir yrðu að taka þátt í því sem áður voru
skylduverk mín. það var ekki lengur sjálfgefið að ég hefði til þess burði að
fara út með ruslið. Þá gat verið óvarlegt að ég væri mikið að sinna hund-
unum á heimilinu. Eiginkonunni var bersýnilega brugðið og hún lofaði
að leggja sitt af mörkum til að auka lífslíkurnar. Við það jukust lífsgæðin
til muna. Þannig siluðust dagarnir áfram. Biðlistinn styttist smám saman.
Það dró að örlagadeginum þegar skorið yrði úr um líf eða dauða. Það var
á mánudegi sem síminn hringdi. Númerið var stofnanalegt. Ég svaraði.
Mildileg kvenrödd spurði til nafns. Síðan kom áfallið. „Þú átt tíma í hjarta-
þræðingu eftir viku.“ Ótal hugsanir þyrluðust um hugann. Löngu gleymd-
ar minningar brutust fram; sumar í myndum. Stundin var að renna upp.
Mér hafði skilist að ég yrði fyrsta fórnarlamb stálþráðarins en alls væru fjórir að fara í þræðinguna þennan dag. Við lágum þrjú á sömu stofu. Öll í hvítum klæðum eins og englar en þó merkt spítalanum. „Það vantar bara vængina,“ hugsaði ég með mér.
Mínúturnar siluðust áfram og urðu að klukkustundum. Tveggja manna
glaðbeitt teymi hafði í tvígang birst á stofunni og sótt sjúkling sem ekið
var í rúmi sínu á vit óvissunnar. Ég hafði mætt fyrstur um morguninn en
það sannaðist á mér hið fornkveðna að hinir fyrstu verða síðastir. Kvíðinn
magnaðist upp á meðan ég beið eftir flutningsteyminu. Ég hafði reynt
að lesa meðan á biðinni stóð en hugurinn var víðs fjarri. Bæklingur um
hjartaþræðingu sem innihélt nákvæma lýsingu þess sem gerðist í mínum
aðstæðum var þrílesinn. Hjúkrunarkonan birtist og spurði hvort mig van-
hagaði um eitthvað. Þá lét hún mig þylja upp eigin kennitölu og skrifaði
eitthvað hjá sér. Það voru liðnir tveir tímar frá því ég lagðist á sjúkrabeð-
inn. Ég uppgötvaði að ég hafði legið fyrir allan tímann eins og fársjúkur
væri. Ekki einu sinni rétt úr mér og pissaði í flösku. Innlifunin var slík.
Sjálfviljugur hafði ég gerst ósjálfbjarga.
Ég dottaði við fjórðu yfirferð á bæklingnum um hjartaþræðingu en hrökk upp þegar glaðleg, hvell rödd sagði „jæja“. Flutnings-teymið var mætt til að sækja mig. Þaul-
æfðum handtökum aftengdu þau græjur sem
tengdar voru við rúmið. Síðan var ekið af stað út
úr stofunni og fram ganginn. Mér leið undarlega. Í
rauninni hefði ég átt að geta gengið en það hefði verið
stílbrot við aðstæðurnar. Sama lyftan og um morguninn opnaðist og
rúmið rann inn. Við lögðum af stað niður. Það voru höfð snar handtök
á stofunni þar sem þræðingarliðið beið. Kæruleysislyfi var dælt inn um
kranann á handleggnum og stóísk ró færðist yfir mig í rúminu. Mér var
velt yfir á skurðarborð. Síðan voru nærbuxurnar fjarlægðar. Í vímunni
flissaði ég eins og smástelpa. Stunga í nárann fékk mig til að kveinka
mér. „Þetta er bara deyfing,“ sagði hjúkrunarkona og sagði stallsystur
sinni að dæla meira kæruleysislyfi í mig. Víman tók strax völdin en stál-
þráðurinn ógurlegi stóð mér samt fyrir hugskotssjónum. Allt í einu sá
ég ásjónu þess sem ég taldi vera lækni. Svo fann ég nístandi sársaukann
þegar stálþráðurinn stakkst í nárann á mér.
Framhald í næstu viku: Hjarta úr steini.
„Haustið er rólegur tími, þá er
ekki hægt að steypa, malbika eða
þökuleggja og snjórinn ekki kom-
inn. Við erum rosalega mikið í
snjómokstri yfir veturinn og að
salta í kringum leikskóla og aðr-
ar borgarbyggingar,“ segir Ólafur
Vigfús borgarstarfsmaður.
Ólafur er ánægður í starfi, finnst
gaman að vakna og mæta á hverf-
isstöðina á Njarðargötu. Hann
mætir um hálfátta til vinnu og fer
þá yfir verkefni dagsins. DV slóst í
för í ruslarferð um bæinn með Ól-
afi og Alfreð, samstarfsmanni hans, og
átti vart orð yfir sóðaskap í borginni.
„Við byrjuðum daginn á því að fara
með tvo menn, Björgvin og Kristján, í
sérverkefni niður í bæ - að tína rusl.
Við sækjum þá upp úr hálftólf til að
fara í mat. Þeir eru gríðarlega
duglegir,“ segir Ólafur og bætir
við að þeir félagar séu búnir að
vinna fyrir borgina í áratugi.
Engin virðing
Ferðinni er heitið um Miklu-
braut þar sem mikið magn af
rusli er í vegakantinum. Samt
voru starfsmenn borgarinnar að
þrífa upp sóðaskap borgarbúa
aðeins degi fyrr. „Fólk hendir al-
veg rosalega mikið út um glugg-
ana. Sérðu hérna,“ segir hann
og ekur fram hjá ruslahaugl og
stoppar í undirgöngum í Hlíð-
unum. Þar er allt nýmálað en
samt er búið að krota á veggina
og segir Ólafur að þeir þurfi oft að hreinsa sprautunál-
ar og annan viðbjóð eftir borgarana enda er virðing íbúa
Reykjavíkur nánast enginn fyrir eignum hennar. „Nei,
hún er lítil, þetta er alveg skelfilegt,“ segir hann og bendir
á ruslafötu, útkrotaða og ljóta. Samt skiptu þeir um fötu
aðeins degi fyrr. „Um áramótin er þetta síðan iðulega
sprengt,“ segir hann og hlær - trúlega yfir vitleysunni.
Hann bendir einnig á að um leið og stjórnmálamenn
hafi farið að tala um að það væri ekki hægt að brjóta gler-
ið í strætóskýlum þá hafi þau einmitt verið brotin. „Það
er mikið mál að brjóta þessi skýli en þeim tekst það.
Ætli þeir geri þetta ekki með múrsteinum. Maður á eft-
ir að sjá hvað þessi nýju skýli, sem eru með interneti og
sjónvarpsskjám og upphituð, eiga eftir að standa lengi.
Maður skilur þetta ekki alveg því það hagnast enginn á
þessum skemmdarverkum. Ekki nokkur maður. Þetta
er bara skemmdarfísn og ekkert annað. Þetta er bara ill-
mennska og enginn græðir neitt á því,“ segir Ólafur um
leið og hann kemur að strætóskýlinu við Hamrahlíð sem
þjónustar Versló og MH. „Hér
er alltaf hryllileg umgengni.
Allt brotið og bramlað. Þetta
er mikið notað og skýlið var
meira að segja brotið fyrir
nokkrum dögum.“
Rusl í Öskjuhlíð
Förinni er heitið upp í
Öskjuhlíð en þar sjá þeir
félagar, Ólafur og Alfreð,
margt skrýtið. „Við kom-
um að stelpu 15-16 ára
að veita eldri karlmanni
þjónustu. Það var ótrú-
legt. Bara um miðjan
dag og þau voru ekkert
að fela þetta.
Hérna kemur fólk oft
og hendir rusli, rúmdýn-
um og þýfi úr innbrotum
er flokkað hérna. Sumir
henda meira að segja
eldhúsinnréttingum,“
segir Ólafur og stekk-
ur út og sækir púströr
sem liggur á víðavangi.
„Það eru bílvélar og alls
konar ógeð sem liggur
hérna. Samt hefur þetta
breyst í kreppunni. Það
var fullt af fólki sem
henti nýjum hlutum og
nánast ónotuðum en
það er minna um það
núna.“
Ekki tekið nógu hart á skemmdar-
vörgum
Á sumrin eru Ólafur og félagar mikið að undirbúa
leikskólana og gera þá klára fyrir veturinn. Hann segir
að leikskólar barnanna sleppi ekkert við skemmdar-
verk borgaranna. „Það er skrýtið. Að eyðileggja fyrir
litlum börnum.Það er ekki tekið nógu hart á skemmd-
arfýsn. Þessir krakkar eru að skemma fyrir öðrum og
það þarf að elta þá uppi og dæma þá. Þetta eru samt
ekki bara krakkar, það var maður tekinn um daginn
að krota á vegg í Kringlunni og hann var nálægt fimm-
tugu. Löggan náði í skottið á honum, maður sem gæti
verið afi - krotandi á vegg. Þetta er einhver ómenning.
Það þarf að láta þetta fólk þrífa eftir sig. Ég held að
hinn almenni borgari geri sér ekki grein fyrir hvað það
er ofboðslegur kostnaður á bak við að þrífa veggja-
krot og skemmdarverk. Stór hluti okkar vinnu er út af
skemmdarverkum,“ segir Ólafur um leið og rúnturinn
er búinn. Það er komið að leiðarlokum, bíllinn fullur
af rusli en rúnturinn var skemmtilegur og fræðandi.
Ólafur Vigfús Ólafsson er borgar-
starfsmaður á hverfisstöðinni á Njarð-
argötu. Ólafi finnst starfið mjög líflegt
og skemmtilegt. Hann segir borgarbúa
afar sóðalega, sem hendi óhemjumagni af rusli á götur borgar-
innar. Ólafur tekur ruslarúnt í Öskjuhlíðina þar sem hann hefur
fundið eldhúsinnréttingar, þýfi, bílavarahluti og séð unga stúlku
þjónusta eldri mann.
26 föstudagur 13. nóvember 2009 uMræða
Með Hjartað
í buxunuM
reYNir traustasON skrifar
HELGARPISTILL