Dagblaðið Vísir - DV - 14.12.2009, Qupperneq 8

8 mánudagur 14. desember 2009 fréttir
Ný veðurfarsrannsókn sýnir fram á
að ísöld geti skollið á Evrópu á mjög
skömmum tíma. Miðað við niður-
stöðuna er hætta á snögglegri kólnun
þannig að álfan verði ísilögð á aðeins
sex mánuðum.
Það var virtur jarðfræðipróf-
essor, William Patterson að nafni,
sem stýrði rannsókninni og birti
niðurstöðurnar nýverið í vís-
indatímaritinu New Scientist.
Þar kemur fram að það hafi að-
eins tekið norðurhvel jarðar
sex mánuði að breyt-
ast í frosna auðn
með skelfilegum
afleiðingum fyrir
menn, plöntur
og dýr. Þetta átti
sér síðast stað
fyrir 13.000 árum
eftir að skyndi-
lega hægðist á
Golfstraumn-
um, að öllum lík-
indum eftir að
gífurlegt magn
ferskvatns rann í
Atlantshafið. Fram
til þessa hafa marg-
ir vísindamenn talið
að það hafi tekið jök-
ulskeiðið mun lengri
tíma að taka völdin. Nú
er útlit fyrir að þetta geti
gerst á undraskömmum
tíma.
Styttist í næstu ísöld
Ef marka má umfjöllun tímaritsins
var rannsókn Pettersons var afar viða-
mikil og ein sú stærsta á sviði veður-
farsbreytinga á jörðinni. Jarðlög úr
stöðuvatni á vesturhluta Írlands voru
rannsökuð þannig að hálfs millimetra
þykk jarðlög voru skoðuð og þannig
var hægt að sjá hitabreytingar á þriggja
mánaða tímabili. Niðurstöð-
ur rannsóknarinnar sýna
klárlega fram á að á aðeins
sex mánaða tímabili hafi
gífurlegt kuldaskeið skoll-
ið á í Evrópu eftir að mjög
hægðist á Golfstraumnum.
Vísindamenn nútímans hafa
sumir áhyggjur af því að
hröð bráðnun Græn-
landsjökuls kunni að
hægja á straumnum
og ný ísöld gæti skoll-
ið hratt á í álfunni.
Ari Trausti Guð-
mundsson jarðeðl-
isfræðingur bend-
ir á að samkvæmt
jarðsögunni styttist
óðum í næsta jök-
ulskeið hér á landi.
Hann segir hættu á því
að kuldaskeiðið skelli
hratt á vera til stað-
ar. „Jökulskeið í ís-
lenskri jarðsögu eru að
minnsta kosti tuttugu
talsins og inn á milli
hafa komið hlýinda-
skeið sem hafa varað
í um það bil 10-20 þús-
und ár. Okkar hlýja skeið
hefur nú varað í rúm 10
þúsund ár og því eru lík-
ur á því að styttist í næsta jökulskeið.
Við vitum að það gerist hratt,“ segir
Ari Trausti.
Ekki langt komið
Einar Sveinbjörnsson veðurfræðing-
ur segir niðurstöður rannsóknarinn-
ar eiga við rök að styðjast. Hann tel-
ur hins vegar ekki bráða hættu á nýrri
ísöld. „Þegar seltan í Golfstraumnum
minnkar mikið frýs hann í norðrinu
og á mjög skömmum tíma getur ís-
hella myndast. Það er alveg ljóst að
breyting frá hlýskeiði yfir í jökulskeið
getur gengið ansi hratt fyrir sig. Það
hafa verið háværar raddir um hætt-
una út frá bráðnun Grænlandsjökuls
en menn hafa hins vegar séð það að
í dag er Golfstraumurinn við hesta-
heilsu. Því tel ég ósennilegt að slíkar
breytingar verði að ný ísöld skelli á.
Það er hins vegar alveg hægt að hugsa
sér að líkar aðstæður geti komið upp
og þá mjög hratt þannig að við gætum
lent í tímabundnu kólnunarskeiði“
segir Einar.
Ari Trausti tekur í sama streng og
telur fátt sýna fram á að hættan sé yf-
irvofandi í dag. Hann segir hins vegar
lítið mega raska jafnvægi jarðar til við-
bótar svo ekki fari illa. „Bráðnun jökla
getur haft áhrif á djúpsjávarstrauma
og ef hlýnun sem nú er verður lang-
vinn getur þetta gerst. Það eru mikl-
ar líkur á því að nýtt jökulskeið komi
yfir en nákvæmlega hvenær er óljóst.
Þessi nýja rannsókn sýnir að þetta
gæti gerst mun hraðar en áður var tal-
ið“ segir Ari Trausti
Óhætt að hafa áhyggjur
Sigurður Þ. Ragnarsson veðurfræð-
ingur telur Íslendinga þurfa að hafa
áhyggjur af sífelldri hlýnun jarðar því
hún geti leitt til bakslags í formi jökul-
skeiðs. Aðspurður segist hann ekki ef-
ast um niðurstöðu Pattersons. „Þessi
niðurstaða er mjög trúverðug því all-
ar nýrri rannsóknir gefa til kynna að
ferlið sé miklu hraðara en áður var
haldið. Hlýnun og kólnun gerist mjög
hratt. Það er margt sem bendir til þess
að við þurfum að hafa af þessu nokkr-
ar áhyggjur, til að mynda ef horft er
til bráðnunar Grænlandsjökuls og
magns koltvíoxíðs í andrúmsloftinu,“
segir Sigurður.
„Hlýnun jarðar er fyrsta áhyggju-
efnið því í kjölfarið getur komið bak-
slag í formi snöggrar kólnunar og jök-
ulskeiðs. Ef þær aðstæður skapast
getur þetta gerst mjög hratt. Eyjur úti í
miðju hafi eru þar í sérstökum áhættu-
flokki. Þegar hlýnunin hefur náð há-
marki tekur við hættan á bakslaginu
og mikilli kólnun. Allar rannsóknir
benda til að það geti gerst hratt. Það
er fullkomlega óhætt að hafa áhyggjur
af þessu og eiginlega er það hálfgerð-
ur barnaskapur að hafa ekki áhyggjur
af þessu. Við getum ekki verið í afneit-
un því vandamálið er stórt.“
Ný rannsókn sýnir fram á að síðasta ísöld í Evrópu hafi skollið á á mjög skömmum tíma eða aðeins sex
mánuðum. Þá hríðféll hitastig heimsálfunnar með skelfilegum afleiðingum fyrir dýr og plöntur. Sigurði Þ.
Ragnarssyni veðurfræðingi líst illa á blikuna og telur talsverða hættu á nýju kólnunarskeiði.
BARNALEGT AÐ HAFA
EKKI ÁHYGGJUR „Það eru miklar líkur á því að nýtt jökulskeið komi yfir en nákvæmlega hvenær er óljóst.“
TRauSTi hafSTEinSSon
blaðamaður skrifar: trausti@dv.is
Styttist í ísöld Ari Trausti
segir jarðsöguna sýna fram
á að það styttist óðum í
næstu ísöld á Íslandi.
Ísilagðar norðurslóðir Niðurstöður
Pattersons sýna að ísöld geti skollið á
Evrópu á mjög skömmum tíma.
Stórt vandamál „Það er fullkomlega óhætt
að hafa áhyggjur af þessu og eiginlega er
það hálfgerður barnaskapur að hafa ekki
áhyggjur af þessu,“ segir Siggi stormur.