Dagblaðið Vísir - DV - 06.12.2010, Qupperneq 3

MÁNUDAGUR 6. desember 2010 FRÉTTIR 3
Fallinn í valinn
Tryggvi Rúnar var búinn að vera laus
við Bakkus vel á annan áratug þeg-
ar ógæfan dundi yfir á ný. „Hann var
alltaf með þetta vélindabakflæði. Um
jólin 2007 var það komið á það stig að
óhjákvæmilegt var að leita til lækn-
is og fara í magaspeglun. Hann fór til
læknis og nokkrum vikum síðar var
búið að greina krabbamein á háu stigi
í vélindanu. Hann fór í aðgerð en hún
skilaði ekki árangri. Fljótlega viss-
um við hvert stefndi og að hann ætti
ekki mjög langt eftir. Þetta dró hann
til dauða á 15 mánuðum. Við töluð-
um um allt og gengum frá öllum okk-
ar málum áður en hann dó. Við eig-
um þrjú barnabörn; dóttir okkar á
einn strák sem heitir einmitt Tryggvi
Rúnar og svo á dóttir mín frá fyrri tíð
tvö barnabörn. Þau eru nú öll upp-
komin. Tryggvi beið alltaf eftir því að
þau næðu þroska til að skilja hvað
komið hafði fyrir hann í lífinu. Hann
var ekki beinlínis reiður eða fullur
beiskju vegna dómsins í Geirfinns- og
Guðmundarmálinu. En hann sagð-
ist stundum ekkert skilja í því hvers
vegna enginn hefði gert neitt og látið
málið fara eins og það fór. Hann sagði
stundum, einnig undir það síðasta,
að hann óskaði þess að þjóðin fengi
að vita allt um málið. Að hann hefði
verið dæmdur saklaus. Það sem gerð-
ist til dæmis í Síðumúlafangelsinu var
einfaldlega hræðilegt. Sú meðferð
sem Tryggvi og aðrir grunaðir sættu á
þeim tíma hefði aldrei viðgengist í sið-
menntuðu þjóðfélagi.“
Mannshvarf en ekki endilega morð
Haukur Guðmundsson fyrrverandi
rannsóknarlögreglumaður segir í bók-
inni „19. nóvember“ að enn kunni að
vera einstaklingar meðal vor sem vita
um afdrif Geirfinns og Guðmundar.
Það er hálfvegis óhugnanlegt ef menn
hafa sannfærst um að saklausir menn
hafi verið dæmdir í Geirfinns- og Guð-
mundarmálinu. „Þetta er áreiðan-
lega þannig. Eða því gæti verið þannig
háttað,“ segir Sjöfn. „Það hafa margir
horfið með dularfullum hætti í gegn-
um tíðina hér á landi án þess endilega
að þeir hafi verið myrtir. Ég, eins og
margir aðrir, man eftir tveimur drengj-
um sem hurfu sporlaust fyrir mörg-
um árum. Ég veit bara að þessir menn,
Tryggvi Rúnar og hin sem ákærð voru,
var margsinnis ekið út í Hafnarfjarð-
arhraun til þess að vísa á lík eða ein-
hver önnur sönnunargögn. Þau gátu
það vitanlega ekki enda sauðmein-
laust fólk. Bæði Sævar og Kristján
Viðar voru það á þessum tíma. Þeir
eru að vísu brenndir eftir allar þessar
hremmingar og hafa misst fótanna í
lífinu. Sævar barðist lengi vel fyrir því
að hreinsa mannorð sitt meðan hann
hafði þrek til þess. Það er einnig frá-
leitt að Kristján Viðar sé manngerð
sem gæti banað manni. Ég óska þess
af heilum hug að yfirvöld og íslenska
réttarkerfið taki upp málið og rannsaki
að minnsta kosti það hvernig játning-
ar voru knúnar fram. Ég býst ekki við
að menn finni nein sönnunargögn úr
þessu, lík, morðvopn eða neitt ann-
að, en það er algert lágmark að réttar-
kerfið reyni að leiðrétta sig og rannsaki
hvernig það mátti vera að sex ung-
menni fengu svo þunga dóma á svo
veikum grunni. Þetta er með ólíkind-
um.“
Hélt alltaf fram sakleysi sínu
„Ætlar þjóðfélagið að hafa þessi réttar-
farslegu afglöp á samviskunni það sem
eftir er,“ spyr Sjöfn. „Þau voru litlu eldri
en ungmennin sem voru á meðferðar-
heimilum og hafa nú fengið bætur frá
ríkinu. Sævar var lítill og mjór og Kristj-
án Viðar gæti aldrei drepið mann að
mínu viti. Þeir voru á þessum tíma ein-
hvern veginn garðurinn þar sem hann
er lægstur. Og þeir voru heldur ekki
miklir bógar þegar þeir voru læstir inni
í einangrun og vonuðu í einfeldni sinni
að einhver kæmi þeim til hjálpar. Þeir
vor óreglusamir og var ýmist neitað
um lyf eða fengu lyf til að róa taugarnar
eða til að ná svefni. Þeim fannst verst
að almenningur virtist bara ætla að láta
þetta viðgangast. Fyrst og fremst vil ég
að það komi fram að Tryggvi Rúnar
var ofboðslega góður maður. Og al-
veg þangað til hann dó hélt hann fram
sakleysi sínu. Þannig var það og hann
var saklaus. Ég veit það. Við höfum öll
talað um þetta. Ég hef talað við Sævar
og þau hin og ég hef rætt við þá undir
áhrifum. En það er alltaf við það sama.
Þeir vita ekki neitt og koma af fjöllum.
Þeir gerðu þetta ekki. Þeir eru einfald-
lega ekki svo útsmognir að þeir hefðu
getað leynt þessu. Þeir hafa ekki einu
sinni hag af því. Ég er algerlega sann-
færð um sakleysi þeirra.“
Sú meðferð sem Tryggvi og aðrir
grunaðir sættu á þeim
tíma hefði aldrei við-
gengist í siðmenntuðu
þjóðfélagi.
Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, gerir lítið úr
umfjöllun bandaríska sendiráðsins
um fundi sem hann sat með full-
trúm sendiráðsins – en upplýsing-
ar frá þeim birtust í skjölum sem
varða Ísland frá uppljóstrunar-
síðunni Wikileaks. Bæði Fréttablað-
ið og fréttastofa RÚV birtu fréttir af
fundum Bjarna með bandarískum
sendiráðsstarfsmönnum um helg-
ina og sá Bjarni sig knúinn til að
bregðast við fréttaflutningnum og
birti síðdegis á laugardag yfirlýs-
ingu á samskiptavefnum Facebook.
Í skjölum sem Wikileaks hefur undir
höndum, er því meðal annars hald-
ið fram að Bjarni hafi haft áhyggj-
ur af því árið 2008 að „varðhundar í
Sjálfstæðisflokknum,“ eins og segir í
frétt RÚV, beittu sér fyrir því að tak-
marka pólitískan frama
Bjarna vegna mögulegs
stuðnings hans við aðild
að Evrópusambandinu.
Eldri varðhundar á
móti Bjarna
Í skjali frá bandaríska
sendiráðinu, sem dag-
sett er 10. nóvember
2008, er meðal annars
rætt um áhuga Samfylk-
ingarinnar á Evrópu-
sambandinu. Sagt er að
ef Geir H. Haarde myndi
hins vegar bregða út af
Evrópustefnu Sjálfstæð-
isflokksins, myndi það
„kosta miklar blóðsút-
hellingar innan flokks-
ins.“ Í kjölfarið er rætt
um stöðu Bjarna Bene-
diktssonar, en hann var
löngum talinn til þeirra
Sjálfstæðismanna sem
liti hýru auga í Evrópuátt og væri
jákvæður gagnvart aðildarumsókn
Íslands í Evrópusambandið. Segir í
skjalinu að heyrst hafi úr mörgum
áttum, að Bjarni teldi „eldri varð-
hunda flokksins“ standa í vegi fyrir
aðildarviðræðum Íslands við Evr-
ópusambandið og einnig að þeir
væru því mótfallnir að Bjarni fengi
sæti í ríkisstjórn – sem hann mun
hafa haft mikinn áhuga á.
Bjarni Benediktsson tilkynnti
síðan um framboð sitt til formanns
Sjálfstæðisflokksins í kjölfar yfirlýs-
ingar Geirs H. Haarde frá 31. janúar
2009, að hann myndi hætta afskipt-
um af stjórnmálum. Síðan þá hef-
ur lítið borið á Evrópuáhuga Bjarna
Benediktssonar, en skoðun hans
er öllu afdráttarlausari í dag –
hann er nú, rétt eins og eldri
varðhundarnir, andsnúinn aðild.
Úr lausu lofti gripnar
Bjarni svaraði fyrir sig á sam-
skiptavefnum Facebook um
helgina. Hann segir að skýrslan
hafi einungis verið vangaveltur
varasendiherra Bandaríkjanna
og hefði því ekkert gildi. Bjarni
skrifaði orðrétt: „Síðara mál-
ið sem verið hefur til umfjöllun-
ar í dag er um að varasendiherr-
ann telji sig hafa haft heimildir
um vangaveltur mínar um frama
innan Sjálfstæðisflokksins og
framtíðartengsl Íslands við ESB í
ljósi afstöðu Davíðs Oddssonar.
Á umræddum tíma hafði ég eng-
in áform um framboð til forystu í
Sjálfstæðisflokknum. Allt tal um
áhyggjur mínar af afstöðu Davíðs
Oddssonar eru ekkert nema inn-
antómar vangaveltur einangraðra
embættismanna í erlendu sendi-
ráði. Þær hafa nákvæmlega ekkert
gildi enda úr lausu lofti gripnar. Má
ég minna á að ég greiddi atkvæði
gegn því að lögð yrði fram aðildar-
umsókn að ESB.“
HÉLT FRAM SAKLEYSI
SÍNU Á DÁNARBEÐI
Í skjölum sem uppljóstrunarsíðan Wikileaks hefur undir hönd-
um, kemur fram að starfsmenn bandaríska sendiráðsins töldu sig
hafa heimildir fyrir því að Bjarni Benediktsson, formaður Sjálf-
stæðisflokksins, hefði áhyggjur af stöðu sinni innan flokksins.
GEIR HEFÐI GETAÐ TRYGGT SÉR VINSÆLDIR
Í sama skjali og sendiráðsstarfsmenn ræða um stöðu Bjarna í Sjálfstæðisflokkn-
um er sjónum einnig beint að Geiri H. Haarde, þáverandi forsætisráðherra. Þar
er því haldið fram að Geir hafi orðið af miklum pólitískum vinsældum, vegna
þráheldni hans við að verja stöðu Davíðs Oddssonar sem seðlabankastjóra.
STEINGRÍMUR KOM Á ÓVART
Í öðrum skjölum sem hafa verið í fréttum um helgina kemur fram að fjármála-
ráðherrann, Steingrímur J. Sigfússon, hefði komið starfsmönnum í sendiráði
Bandaríkjanna á óvart. Sagði þar að hann væri búinn að sanna sig sem
„alvarlegur og ábyrgur fjármálaráðherra.“
HÓTAÐI AFSÖGN
Í öðru skjali er fjallað um Jóhönnu Sigurðardóttur, forsætisráðherra Íslands.
Mun Neil Klopferstein, sendiráðsfulltrúi, hafa skrifað í skýrslu sem hann sendi til
Washington að Jóhanna hafi hótað þingmönnum Vinstri grænna að hún myndi
segja af sér, næðist ekki samkomulag um Icesave-deiluna.
INGIBJÖRG LOKUÐ
Fyrrverandi sendiherra Bandaríkjanna á Íslandi, Carol von Voorst, skrifaði
skýrslu um Ingibjörgu Sólrúnu Gísladóttur, þegar hún var utanríkisráðherra.
Það var líklega til að undirbúa Condoleezzu Rice, fyrrverandi utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, fyrir fund hennar og Ingibjargar í Washington í apríl 2008.
Kemur þar fram að Ingibjörg sé með sterkar skoðanir, eigi auðvelt með að gera
málamiðlanir og að hún sé oft með krosslagðar hendur og virðist því lokuð.
MOLAR ÚR WIKILEAKS-SKJÖLUNUM
BJÖRN TEITSSON
blaðamaður skrifar: bjorn@dv.is
Áhyggjur af „eldri
varðhundum“
Bjarni Benediktsson
formaður Sjálfstæð-
isflokksins Var ekki
ánægður með frétta-
flutning af Wikileaks-
skjölum sem hann varða.
Svaraði á laugardag Bjarni notaði samskiptavef-inn Facebook til að svara fyrir sig.