Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.2012, Síða 8

8 Fréttir 22. febrúar 2012 Miðvikudagur
Leikkona hættir við framboð:
Steinunn
Ólína ekki í
forsetann
„Því hef ég ákveðið að bjóða mig
ekki fram að þessu sinni,“ skrifar
leikkonan Steinunn Ólína Þor-
steinsdóttir á samskiptasíðuna
Facebook þar sem hún segist
vera hætt við forsetaframboð.
Steinunn hefur talað mjög
opinskátt um framboð sitt und-
anfarið. „Ég velti þeim mögu-
leika fyrir mér af alvöru og ein-
lægni um margra mánaða skeið.
Hugmyndin var sjálfsprottin og
varð til án alls utanaðkomandi
þrýstings. Ég tel nauðsynlegt að
kraftmikil og réttsýn manneskja
taki við lyklunum að Bessastöð-
um og virki forsetaembættið til
góðra verka,“ skrifar Steinunn en
þrátt fyrir að finnast þetta ennþá
vera framúrskarandi hugmynd
að hún verði forseti Íslands þá
lítur hún svo á að hún hafi ekki
tækifæri til að hrinda þeirri
hugmynd í framkvæmd að svo
stöddu.
„Ég vil þakka öllum þeim
sem hvöttu mig til dáða, gáfu
mér góð ráð og voru mér innan
handar á síðustu mánuðum. Ís-
land býr yfir ótal tækifærum og
jákvæðum krafti til uppbygg-
ingar í samfélaginu. Ég mun nú
einbeita mér að öðrum verðug-
um og spennandi verkefnum,“
skrifar Steinunn. 
Stal mat og
bókum
Fertug kona var í Héraðsdómi
Reykjavíkur á mánudag dæmd
í fimm mánaða fangelsi fyrir að
stela matvöru og bókum. Hún
var að auki dæmd fyrir að nota
ekki handfrjálsan búnað þegar
hún talaði í síma við akstur.
3. nóvember 2010 var konan
staðin að því að stela matvöru
fyrir 2.496 krónur í verslun 10-
11. Rúmlega ári síðar stal hún
fjórum bókum í verslun Nettó
að andvirði rétt tæplega níu
þúsund króna. Þá var hún gripin
við að nota ekki handfrjálsan
búnað þegar hún talaði í far-
síma við akstur í mars 2010.
Konan játaði sök en vegna
brotaferils hennar var ekki hægt
að skilorðsbinda dóminn. Hún
hafði verið sektuð fyrir þjófnað
árið 2008, verið dæmd í 30 daga
skilorðsbundið fangelsi 2009
fyrir sömu sök og aftur í 4 mán-
aða skilorðsbundið fangelsi ári
síðar. Með brotum sínum var
konan álitin hafa rofið skilorð
þess dóms. 5 mánaða fangelsi
varð því niðurstaðan og henni
einnig gert að greiða lögmanni
sínum rúmlega 75 þúsund krón-
ur í málsvarnarþóknun.
Hann keypti bréfin
í gegnum mág sinn
n Skuldir upp á tvo milljarða n Veðjuðu á að Kaupþing myndi lifa
A
ð minnsta kosti fimm aðilar
sem tengdust starfsmanni
Glitnis, Karli Finnbogasyni,
þáverandi starfsmanni verð-
bréfamiðlunar bankans og
núverandi starfsmanni Bankasýslu
ríkisins, keyptu framvirk skuldabréf
í Kaupþingi fyrir íslenska efnahags-
hrunið 2008. Þetta kemur fram í tölvu-
pósti frá þáverandi starfsmanni Glitnis
til yfirmanna sinna, Inga Rafnars Júlí-
ussonar og Jóhannesar Baldurssonar,
sem dagsettur er 1. október 2008 og
DV hefur undir höndum.
DV greindi frá því á mánudaginn að
Ástráður Haraldsson, hæstaréttarlög-
maður og stjórnarmaður í verðbréfa-
fyrirtækinu Arctica Finance, hefði
keypt slík framvirk skuldabréf í Kaup-
þingi af Glitni. Skilanefnd Glitnis þurfti
að afskrifa tæpar 250 milljónir króna
vegna viðskiptanna við Ástráð sam-
kvæmt yfirliti yfir stöðuna á viðskipt-
um Ástráðs við bankann. Ástráður er
mágur Karls og er einn af þeim fimm
aðilum sem taldir eru upp í tölvu-
póstinum til Inga Rafnars og Jóhann-
esar. Aðrir eru faðir Karls, systir hans
og félagar hans. Heildarskuldir þess-
ara aðila við Glitni vegna umræddra
viðskipta nema að minnsta kosti um
tveimur milljörðum króna.
Samtrygging Kaupþings og
Glitnis
Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþing-
is er fjallað um viðskipti með fram-
virk skuldabréf í íslensku bönkunum.
Þar segir meðal annars að stærstur
hluti þeirra skuldabréfa sem voru í
framvirkum samningum hjá Glitni
hafi verið gefinn út af Kaupþingi, eða
samtals um 30 til 40 milljarðar króna.
Af þessari upphæð var FL Group,
stærsti eigandi Glitnis, með um
15 milljarða króna. Svo segir: „Þar
með gaf  FL Group  í raun út skulda-
tryggingu til  Glitnis  fyrir mögulegu
greiðslufalli Kaupþings. Ef það er haft
í huga að stærsta eign FL Group var
hlutur félagsins í  Glitni er  erfitt að
sjá fyrir sviðsmynd þar sem  Kaup-
þing lendir í greiðsluþroti en FL Gro-
up  stæði á sama tíma sterkt til þess
að þola tapið af skuldabréfunum. Því
er ljóst að þessi samningur var mjög
áhættusamur fyrir Glitni.“
Með viðskiptum með slík skulda-
bréf má því segja að ákveðin sam-
trygging á milli Glitnis og Kaupþings
hafi átt sér stað, ef Kaupþing hefði
hrunið hefði FL Group hugsanlega
lent í erfiðleikum vegna þessa og þá
hefði Glitnir getað hrunið, og ef FL
Group hefði lent í erfiðleikum þá
hefði það haft keðjuverkun á Glitni
og Kaupþing. Með kaupum á skulda-
bréfunum voru þeir sem keyptu bréf-
in því að taka áhættu sem fól í sér að
þeir tryðu að Kaupþing væri ekki á
leiðinni í greiðsluerfiðleika.
Vilja ekki ræða við blaðið
Glitnir seldi hins vegar líka þessi
skuldabréf til viðskiptavina sinna eins
og Ástráðs, föður Karls, Finnboga
Björnsson og Auðgar ehf., félags í eigu
systur hans. DV hefur bæði haft haft
samband við Karl Finnbogason, starfs-
mann Bankasýslu ríkisins, og eins
Auði Finnbogadóttir, framkvæmda-
stjóra Lífeyrissjóðs verkfræðinga, en
hvorugt þeirra vildi tjá sig um viðskipt-
in með skuldabréfin í Kaupþingi og
hvernig stofnað var til þeirra. Sá starfs-
maður Glitnis sem sendi tölvupóstinn
vildi heldur ekki ræða við blaðið.
Miðað við tölvupóstinn sem um
ræðir í málinu var hins um ræða við-
skipti Glitnis við aðila sem voru tengd-
ir Karli og er látið í það skína að kaup
þeirra á skuldabréfunum hafi verið
tengd honum. Orðrétt segir um þetta í
tölvupóstinum: „Hæ, þeir aðilar sem
eru tengdir Kalla og keyptu KAUP
sk.br. eru: Finnbogi Björnsson - faðir
Kalla [,] Auðgar ehf. - Systir Kalla og
mágur með þetta ehf. félag [,] Plúsfé
ehf. - Valdi og Stebbi félagar Kalla [,]
Kall ehf. - Karl Þorsteins e-s konar fé-
lagi [,] Ástráður Haraldsson - mágur
Kalla.“ Líkt og áður segir neitar Karl
Finnbogason að tjá sig um málið og
ber fyrir sig bankaleynd. DV hafði til að
mynda áhuga á því að vita hvort hann
hefði haft milligöngu um viðskiptin
við þessa aðila, líkt og skilja má út frá
tölvupóstinum hér að ofan.
Áhættusöm viðskipti
Viðskiptin voru mjög áhættusöm fyr-
ir kaupendur skuldabréfanna en að
sama skapi gátu þau verið ábatasöm
ef Kaupþing hefði haldið velli. Í skýrslu
rannsóknarnefndar Alþingis segir um
viðskipti með framvirk skuldabréf.
„Því má færa rök fyrir því að með því að
viðskiptavinur geri framvirkan kaup-
samning um lítt seljanlegt skuldabréf
við banka sé bankinn að lána útgef-
anda skuldabréfsins andvirði bréfsins
en með milligöngu viðskiptavinarins.
Viðskiptavinurinn taki þar með á sig
skuldaraáhættu á útgefanda bréfs-
ins og ef til greiðslufalls útgefandans
kæmi myndi tjónið falla á viðskipta-
vininn en ekki bankann.“
Svo fór auðvitað á endanum að
Kaupþing féll. Sökum þess töpuðu
kaupendur skuldabréfanna á fjár-
festingu sinni, líkt og DV greindi frá
í tilfelli Ástráðs á mánudaginn. Tvö
af þeim þremur félögum sem nefnd
eru í tölvupóstinum hafa verið yfir-
tekin af Glitni vegna skulda sinna
við bankann. Þetta eru félögin KL 96
ehf., áður Auðgar ehf., og Plúsfé ehf.
Einkahlutafélagið Kall ehf. er hins
vegar ekki komið í eigu skilanefndar-
innar. Heildarskuldir þessara þriggja
félaga nema rúmlega 1.750 milljón-
um króna sem nánast liggur fyrir að
þurfa að afskrifa að mestu, þó þetta
hafi enn ekki verið gert samkvæmt
ársreikningum félaganna. Þegar
þær skuldir sem Ástráður skildi eftir
sig bætast við liggur fyrir að um er
að ræða skuldir upp á meira en tvo
milljarða króna.
Mjög áhættusöm viðskipti
„Á árinu 2007 fóru framvirkir samningar
á skuldabréf, önnur en ríkistryggð,
að verða nokkuð stórir og óx hlutur
þeirra snemma árs 2008. Áður en þeir
samningar eru skoðaðir er rétt að skoða
hvað framvirkur samningur á fyrir-
tækjaskuldabréf þýðir raunverulega.
Eins og fjallað er um í kafla 12.0 var velta
með fyrirtækjaskuldabréf mjög lítil og
verðmyndun léleg. Með svo grunnan
markað er eigandi skuldabréfs ekki aðal-
lega að taka verðáhættu eins og ef um mjög seljanlegt bréf væri að ræða heldur
er hann í raun að taka á sig skuldaraáhættu á útgefandann. Ef slíkt skuldabréf er
undirliggjandi í framvirkum samningi er mjög erfitt að gera veðkall og selja bréfin
á markaði ef nauðsynlegar tryggingar fást ekki frá viðskiptavininum. Því má færa
rök fyrir því að með því að viðskiptavinur geri framvirkan kaupsamning um lítt
seljanlegt skuldabréf við banka sé bankinn að lána útgefanda skuldabréfsins
andvirði bréfsins en með milligöngu viðskiptavinarins. Viðskiptavinurinn taki þar
með á sig skuldaraáhættu á útgefanda bréfsins og ef til greiðslufalls útgefandans
kæmi myndi tjónið falla á viðskiptavininn en ekki bankann. Til þess að þessi við-
skipti virki að fullu þarf því viðskiptavinurinn að vera líklegur til þess að geta þolað
tjónið og veitt bankanum nógu miklar tryggingar til þess að ef til greiðslufalls
kemur verði það ekki bankinn sem beri tjónið. Í rauninni er svona framvirkur samn-
ingur sambærilegur við það að viðskiptavinurinn selji bankanum skuldatryggingu
á útgefandann, þ.e. viðskiptavinurinn fær greiddan vaxtamun (skuldatryggingará-
lag) á meðan útgefandi fer ekki í þrot en ef til greiðslufalls útgefanda kemur fellur
tapið á viðskiptavininn.“ Úr skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis
Ingi Freyr Vilhjálmsson
fréttastjóri skrifar ingi@dv.is
Veðjuðu á Kaupþing Fimm að-
ilar tengdir starfsmanni verðbréfamiðl-
unar Glitnis keyptu skuldabréf Kaupþings í
gegnum Glitni. FL Group var stærsti eigandi
skuldabréfanna. Með kaupum FL Group
átti sér stað ákveðin samtrygging á milli
félagsins og Kaupþings. Sigurður Einarsson
var stjórnarformaður bankans.
Lán í gegnum mág sinn Miðað við tölvu-
póstinn fengu fimm aðilar, meðal annars Ást-
ráður Haraldsson, lán frá Glitni til að fjárfesta í
skuldabréfum Kaupþings vegna tengsla sinna
við einn af starfsmönnum bankans.
„Orðrétt segir um
þetta í tölvupóst-
inum: „Hæ, þeir aðilar
sem eru tengdir Kalla og
keyptu KAUP sk.br. eru: …“