Dagblaðið Vísir - DV - 15.06.2012, Blaðsíða 29

Viðtal 29Helgarblað 15.–17. júní 2012
megnið af æxlinu. En við vissum öll
að það var ekki búið að ná æxlinu út
og það var engan veginn raunhæft á
þeim tíma að gera slíka aðgerð.
Honum blæddi næstum því út í
þessari aðgerð en það tókst að stöðva
blæðinguna eftir 10 tíma aðgerð.“
Hreifst af styrk sjúklingsins
Tómas hreifst af styrk Andemariams
og fylgdist náið með honum eftir að-
gerðina. „Hann sýndi mikinn styrk
eftir þessa erfiðu aðgerð. Kraflaði sig
í gegnum þetta og útskrifaðist um
einum og hálfum mánuði síðar, sem
var ótrúlegur bati. Ég og aðrir sem
komu að meðferð hans gátum ekki
annað en hrifist af þessum styrk og
hugsaði með mér að hann ætti mik-
ið inni. Mikinn kraft. Á þessum tíma-
punkti var ljóst að þetta var krabba-
mein í barkanum, mjög sjaldgæft og
illvígt krabbamein, og okkur var ráð-
lagt að setja hann í geislameðferð.
Hann svaraði þeirri meðferð bara
býsna vel. Hann náði aftur að geta
andað og talað. Fara aftur í skólann,
fór aftur til Erítreu og konan hans
varð ófrísk eftir þá heimsókn. Þau
áttu þá fyrir eitt barn.
Síðan fóru óveðursskýin aftur að
hrannast upp í byrjun árs 2011. Þá
fór hann aftur að verða móður og
átti erfitt með andardrátt. Við sáum
á myndum að æxlið var farið að vaxa
aftur og farið að þrengja berkjuna
enn á ný. Þá skipti viljastyrkur hans
aftur máli og við reyndum að leita
allra mögulegra lausna.“
Vildi ekki gefast upp
Tómas tók til við að hringja símtöl og
leita allra leiða til að finna lausn fyrir
Andemariam sem varð sífellt veikari.
Hann hringdi til Boston þar sem er
ein fremsta barkaskurðdeild heims.
Þar tóku þeir sinn tíma í að velta
málum fyrir sér. Á endanum ráð-
lögðu þeir líknandi meðferð. Tómasi
fannst það ekki ásættanleg niður-
staða. Andemariam ætti meira inni.
„Lokaniðurstaða þeirra var að
þetta væri ekki hægt. Æxlið væri
of stórt. Meira en 6 sentimetrar að
lengd. Það hefði engum tekist að gera
svona aðgerð og ráðlögðu þeir líkn-
andi meðferð og að hann færi heim
til Erítreu að hitta konu og börn.
Þetta var ekki alveg ásættanlegt.
Við komust því í samband við háls-
, nef- og eyrnalækni, Jan Juto, sem
hafði unnið hér á landi og hann
benti mér á Paolo Macchiarini, pró-
fessor við Karolinska-sjúkrahúsið
í Svíþjóð. Ég hafði hlustað á hann
nokkrum árum áður halda fyrirlestur
um barkaaðgerðir þar sem hann not-
aði grind úr barka úr látnum einstak-
lingi sem baðaður var stofnfrum-
um. Í ljós kom að Paolo var að vinna
með rannsóknir á plastbarka. Hann
hafði aldrei prófað hann á sjúklingi
en rannsóknir á dýrum voru komnar
langt áleiðis og við ákváðum að vegna
þess að við værum komin í blind-
götu væri vert að reyna ígræðslu á
Andemariam. Hann var komin á sína
endastöð og við ræddum við hann
um aðgerðina. Ljóst varð að til þess
að fjarlægja æxlið þurfti jafnframt
að fjarlægja hluta af barkanum. Það
kom ekki á óvart að hann skyldi sam-
þykkja aðgerðina. Hann hafði trú á
okkur og þarna kom aftur innri styrk-
ur hans við sögu,“ segir Tómas.
Erfið aðgerð
Aðgerðinni stjórnaði Paolo en Tómas
tók virkan þátt í henni. Aðgerðin var
bæði erfið og tímafrek og tók samtals
tólf klukkustundir.
Plastbarkinn, sem græddur var
í Andemariam, var þróaður í sam-
vinnu vísindamanna við Karol-
inska-stofnunina, University College
í Bretlandi og Harvard Bioscience
í Bandaríkjunum. Búin var til þrí-
víddarmynd af þeim hluta barkans
sem fjarlægður var og glerlíkan
mótað út frá því. Í framhaldinu var
glerlíkanið notað til að móta plast-
barka og hann sendur til Karol-
inska-stofnunarinnar. Þar not-
uðu vísindamenn stofnfrumur úr
Beyene til að þekja plastbarkann í
lífgeymi (e. bioreactor) sem fulltrú-
ar Harvard Bioscience höfðu hann-
að.
„Við vorum margar vikur, bæði
daga og nætur, að undirbúa að-
gerðina. Aðgerðin sjálf var svo
mjög erfið. Það voru miklir sam-
gróningar og það tók mestan tíma
að fjarlægja allt krabbameinið.
Það var sérstök stemning sem við
upplifðum á skurðstofunni. Við
vissum að tækist aðgerðin vel væri
um ákveðinn áfanga að ræða en
hún var erfiðari en við héldum að
hún yrði. Það var því kvíðablandin
stemning,“ segir hann.
Stofnfrumutækni fleygir
áfram
Aðgerðin tókst þó vel og Ande-
mariam á læknum sínum lífið að
launa. Tómas telur tæknina munu
hafa ýmsa kosti umfram aðrar að-
ferðir. Stofnfrumutæknin útiloki
ákveðna óvissu eftir líffæragjafir.
Langt sé þó frá því að tækninni
fleygi hratt fram. „Þetta var áfangi
en það eru margir aðrir áfangar
eftir á þessari leið. Næst ímynda
ég mér að við taki þróun á öðr-
um líffærum, svo sem vélinda og
þvagblöðru. Ég öfunda stund-
um þá nemendur mína sem hafa
þann valkost í dag að velja
„Þú verður að
vera haldinn full-
komnunaráráttu til að
ná árangri.
Lét flytja fjölskylduna heim Andemariam á konu og tvö börn, annað þeirra rúmlega
ársgamalt, eftir aðgerðina kom fjölskyldan hingað til lands fyrir tilstilli Tómasar.
„Andemariam hafði verið þungur og ég vissi að hann þyrfti á meiri styrk að halda. Fjölskyld-
an veitir hann á ögurstundum.“
Vildi ekki gefast upp „Lokaniður-
staða þeirra var að þetta væri ekki
hægt. Æxlið væri of stórt. Meira en 6
sentimetrar að lengd. Það hefði engum
tekist að gera svona aðgerð og ráðlögðu
þeir líknandi meðferð og að hann færi
heim til Erítreu að hitta konu og börn.“
t