Dagblaðið Vísir - DV - 26.09.2012, Blaðsíða 14

Sandkorn
E
ftir að bankarnir hrundu spratt
upp hópur fólks sem lifði á
hræjum hinna föllnu fjármála­
stofnana. Afæturnar eru flestar
lögfræðingar sem loksins náðu
að komast í feitt. Það þótti hneykslan­
legt þegar DV sagði frá því eftir hrun
að kólfar skilanefnda og slitastjórna
væru með 25 þúsund krónur á tímann.
En síðan hefur mikið fé runnið ofan í
vasa afætna sem í engu hafa sannað
sig í viðskiptalífinu en nærast á fjár­
munum sem þær koma hvergi nálægt
því að skapa.
Bruðlið hjá sumum þeirra sem
hafa forræði yrir þrotabúum gömlu
bankanna er stjórnlaust. Verst er það
þó væntanlega hjá Steinunni Guð­
bjartsdóttur sem í krafti þess að vera
formaður slitastjórnar Glitnis hefur
sópað til sín gríðarlegum fjármun­
um. Uppgefin laun formannsins á ár­
inu 2009 námu 63 milljónum króna.
Og þar skal haft til hliðsjónar að
þessi einstaklingur hefur ekki unnið
nein stórvirki í viðskiptalífinu. Hjá
slitastjórn Glitnis hafa starfað um 40
manns sem hafa fengið um þrjá millj­
arða króna í laun frá árinu 2009. Tugir
milljarða hafa runnið frá hinum fallna
banka í sumpart furðulegan kostnað
vegna lögfræðiráðgjafar í útlöndum.
Skilanefndir og slitastjórnir starfa
utan venjulegrar lögsögu og ráða
sér sjálfar. Hrokinn er takmarkalaus
eins og sjá má af því að Steinunn og
aðrir í slitastjórn Glitnis hafa neitað
lífeyris sjóðnum Gildi og Lífeyrissjóði
verslunarmanna um sundurliðun á
kostnaði. Skilaboðin til þessara hags­
munaaðila er að þeim komi þetta ekki
við. Þau hafa aðeins drattast til þess
að gefa upp heildartölu sem er svim­
andi há og var skýr vísbending um að
einstaklingar væru að maka krókinn.
Um liðna helgi upplýsti síðan
fréttavefurinn Vísir að lögmennirnir
Steinunn Guðbjartsdóttir og félagi
hennar í slitastjórn, Páll Eiríksson,
hefðu undir flaggi lögfræðistofa sinna
rukkað þrotabúið um 850 milljónir
króna frá árinu 2009. Steinunn og Páll
fengu 200 milljónir í fyrra. Þetta er
svimandi upphæð og í raun óskiljan­
legt að þetta fólk skuli komast upp
með slíka innheimtu. Það er brýn
nauðsyn til þess að rannsakað verði
hvort þarna sé um að ræða óeðlilega
sjálftöku á peningum. Engin leið er til
að fallast á að Steinunn sé þess virði
að henni séu borgaðar meira en 5
milljónir króna í mánaðarlaun. Þetta
eru ofurlaun eða öllu heldur okurlaun
ef litið er til framlagsins.
Það má öllum vera ljóst að þarna er
ekkert eðlilegt á ferðinni. En líklega er
athæfi þessa fólks löglegt. Jafnframt er
rétthugsandi og heiðarlegu fólki mis­
boðið og það er almenn og útbreidd
skoðun að framgangan sé siðlaus.
Bloggarinn Jóhannes Ragnarsson er
einn þeirra sem ofbýður. Hann sagði
í athugasemd á Facebook­síðu sinni:
„Mig minnir að svona fólk hafi í eina
tíð verið kallað sjálftökuhyski. En sjálf­
sagt er búið að finna fallegra og betur
viðeigandi nafn á svona athafnaséní.“
Víst er að margir geta tekið undir með
honum.
Skot á formann
n Vigdís Hauksdóttir, þing­
maður Framsóknarflokks­
ins, er þekkt fyrir að segja
hug sinn í
flestu. Hún
er ekki á
förum úr
Reykjavíkur­
kjördæm­
unum eins
og formað­
ur hennar, Sigmundur Davíð
Gunnlaugsson, sem ætlar í
slag við Höskuld Þórhallsson
í Norðausturkjördæmi. Það
var fast skotið þegar Vig­
dís sagðist í samtali við DV
ekki vera kjördæmaflakk­
ari. Fæstir hafa skýringar á
hliðarspori Sigmundar aðrar
en þær að hann óttist fall í
Reykjavík.
Axarskaft
ráðherrans
n Eftir það axarskaft Guð-
bjartar Hannessonar velferð­
arráðherra að hækka laun
Björns Zoega um tæplega
hálfa milljón á mánuði er
nokkuð ljóst að hann er ekki
lengur formannsefni. Hugs­
anlegt er að hann hafi að
einhverju marki bjargað ferli
sínum með því að afturkalla
hækkunina. Hitt er þó ljóst
að hann iðrast einskis og tel­
ur ákvörðun sína hafa verið
réttlætanlega. Nú vænkast
hagur Árna Páls Árnasonar
sem gengur í lopapeysu að
ráði ímyndarfræðinga sem
vilja að hann fái landsföður­
legt yfirbragð.
Eldhús Bjarna
n Bjarni Benediktsson, for­
maður Sjálfstæðisflokksins, er
í klípu eftir að hann neitaði að
koma í formannsviðtal í DV
ólíkt öðrum
stjórnmála­
leiðtogum.
Bjarni er lítt
hrifinn af um­
ræðunni um
Vafning og vill
tryggingu fyrir
því að vera ekki spurður um
það mál. Í stað þess að svara
kjósendum sínum lét hann
Morgunblaðið birta myndir
af eiginkonu sinni í glæsilegu
eldhúsi þeirra hjóna. Ekki var
orð um vafninga sem hefðu
getað valdið hugrenninga­
tengslum. Víst er að margir
dáðust að smekkvísi hjón­
anna við val á innréttingum.
Dögun Þorvaldar
n Þessa dagana er rokkrúta
Dögunar á fleygiferð um
landið undir stjórn Lýðs Árna-
sonar læknis. Ökumaður rút­
unnar er svo kosningasmali
Samfylkingar og Sjálfstæðis­
flokks, Guð-
mundur Jón
Sigurðsson.
Tilgangur
ferðarinnar
er að laða að
kjósendur og
tryggja flokkn­
um þingsæti. Stærstu tíð­
indin eru væntanlega þau að
Þorvaldur Gylfason prófessor er
um borð í rútunni. Þykir það
vera vísbending um að hann
muni hugsanlega fara í fram­
boð fyrir Dögun. Það er mat
flestra að framboð hans geti
skipt sköpum fyrir flokkinn.
En svona
er bara lífið
Ég er félagsfælin
Sérsveitarmaður bjargaði Sigmundi Erni á bar. – DV Erna Gunnþórsdóttir leikur í sjónvarpsþáttum en segir að hún yrði vonlaust „celeb“. – DV
Okurlaun Steinunnar„Skötuhjúin fengu
200 milljónir í fyrra
M
ér er það algjörlega til efs að
nokkurt annað mál sé jafn
þýðingarmikið fyrir íslenska
alþýðu þessa lands eins og
afnám verðtryggingar á lánum til neyt­
enda. Verðtryggingin hefur leikið ís­
lensk heimili skelfilega á undanförn­
um árum og áratugum. Sem dæmi þá
hafa verðtryggðar skuldir íslenskra
heimila hækkað um tæpa 400 millj­
arða frá 1. janúar 2008 til dagsins í dag.
Með öðrum orðum, verðtryggingin
hefur farið eins og skýstrókur um ís­
lensk heimili, sogað allan eignarhluta
í burtu og fært hann yfir til fjármála­
fyrirtækja og erlendra vogunarsjóða.
Þetta miskunnarlausa óréttlæti verður
með öllum tiltækum ráðum að stöðva
og það án tafar.
Verðtryggðar skuldir íslenskra
heimila voru að meðaltali í kring­
um 20 milljónir króna þann 1. janúar
2008 sem þýðir að lán sem hefði þá
staðið í þeirri upphæð hefur hækk­
að um 8,1 milljón frá áðurnefndu
tímabili sem gerir það að verkum að
umræddar skuldir hafa hækkað um
144 þúsund krónur hvern einasta
mánuð síðan þá. Ég hef spurt mig
hvernig stjórnvöld, þingmenn og að­
ilar í verkalýðshreyfingunni geti horft
aðgerðarlausir upp á það að verð­
tryggingin sé að éta eignarhluta ís­
lenskra heimila innan frá. Í dag eru
verðtryggðar skuldir íslenskra heim­
ila um 1.400 milljarðar sem þýðir að í
5 prósenta verðbólgu þá hækka þess­
ar skuldir um 70 milljarða á einu ári.
Já, takið eftir 70 milljarðar eru færðir
frá skuldsettum heimilum yfir til fjár­
málafyrirtækja, erlendra vogunar­
sjóða og þeirra sem eiga fjármagnið
hér á landi.
Á þeirri forsendu spyr ég mig: Er
þetta réttlætið og jöfnuðurinn sem
margir stjórnmálaflokkar hér á landi
vilja kenna sig við? Mitt svar við slíku
er að sjálfsögðu nei, enda leiðir verð­
tryggingin ekkert annað af sér en
ójöfnuð og grímulaust óréttlæti.
Er verðtryggingin ólögleg?
Nú hafa ýmsir þjóðþekktir aðilar í ís­
lensku samfélagi stigið fram og haldið
því fram að verðtrygging á neytenda­
lánum standist ekki lög og tilskip­
un Evrópuréttar. Á þeirri forsendu lét
Verkalýðsfélag Akraness gera ítarlegt
lögfræðilegt álit um lögmæti verð­
tryggingar hér á landi og er skemmst
frá því að segja að í því áliti kemur
fram að það megi draga það verulega í
efa að heimilt sé að veita einstakling­
um slík verðtryggð lán. Það liggur fyrir
samkvæmt MiFID neytendaverndar­
reglum ESB sem voru lögfestar hér
á landi 1. nóvember 2007 að bann­
að er að lána einstaklingum flókna
fjármálagjörninga á borð við afleið­
ur. Ég tel að verðtryggð neytendalán
séu ekkert annað en flóknir afleiðu­
samningar og standist því ekki lög.
Vísitalan er byggð á verðlagi 4.000
einstakra hluta, allt frá matvöru til
bensíns og húsnæðisverðs. Þetta þýð­
ir í raun að vísitalan hækkar við rösk­
un á heimsmarkaðsverði á hrávörum,
til dæmis olíu og má því í raun segja
að átök í Miðausturlöndum geti haft
áhrif á verðtryggðar skuldir íslenskra
heimila.
Á þessu sést að verðtryggingin er
ekkert annað en afar flóknir fjármála­
gjörningar sem standast ekki áður­
nefndar neytendaverndarreglur. Það
er afar brýnt að á þetta verði látið
reyna fyrir dómstólum sem allra fyrst
því þetta er eitt mesta hagsmunamál
alþýðu þessa lands enda er íslenskum
heimilum að blæða hægt og rólega
út vegna verðtryggingarinnar. Það er
allavega alveg á kristaltæru að þessu
skefjalausa óréttlæti gagnvart skuld­
settum heimilum sem eru með verð­
tryggð lán verður að linna í eitt skipti
fyrir öll, því það gengur alls ekki upp
að leggja alla ábyrgðina á lántakann á
meðan fjármálastofnanir eru tryggðar
í bak og fyrir.
Það er þyngra en tárum taki að
fylgjast með mörgum alþingismönn­
um sem tala um hversu skaðleg verð­
tryggingin er íslenskum neytendum
en gera síðan ekkert í því þegar þeir
hafa tækifæri til. Frægasta dæm­
ið hvað það varðar er að núverandi
forsætisráðherra, Jóhanna Sigurðar­
dóttir hefur verið ein sú sem harð­
ast hefur gagnrýnt verðtryggð neyt­
endalán til einstaklinga. Enda lagði
hún fram þrjú frumvörp um afnám
verðtryggingarinnar þegar hún var
í stjórnarandstöðu og færði fyrir því
frábær rök sem eiga enn vel við en svo
þegar hún komst í þá aðstöðu að geta
látið verkin tala og taka stöðu með
alþýðu þessa lands en ekki fjármála­
kerfinu þá gerist akkúrat ekkert. Eru
þingmenn hissa á því að ekki sé bor­
in virðing fyrir Alþingi þegar vinnu­
brögðin blasa við almenningi eins og
til dæmis í þessu máli, öllu lofað en
allt svikið?
Höfundur er formaður
Verkalýðsfélags Akraness.
Verðtryggingarvítisvélin
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
14 26. september 2012 Miðvikudagur
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
„Ég tel að verðtryggð
neytendalán séu
ekkert annað en flókn-
ir afleiðusamningar og
standist því ekki lög
Aðsent
Vilhjálmur
Birgisson