Dagblaðið Vísir - DV - 01.03.2013, Qupperneq 22

Þ
egar þetta er skrifað, hafa
24 alþingismenn staðfest,
að þeir vilji samþykkja nýja
stjórnarskrá fyrir þinglok.
Yfir þingmennina 35, sem
samþykktu að halda þjóðaratkvæða­
greiðsluna gegn aðeins 15 mótat­
kvæðum á Alþingi, hefur undanfarna
daga rignt skeytum og skilaboðum
frá vefsetrinu 20. oktober.is, þar sem
þingmennirnir eru beðnir að svara
því, hvort þeir ætli sér að virða vilja
kjósenda eins og hann birtist í úr­
slitum þjóðaratkvæðagreiðslunnar
20. október. Eftirtekt vekur, að meðal
þeirra, sem virðast þurfa að hugsa sig
um, eru báðir nýkjörnir formenn rík­
isstjórnarflokkanna og fjórir ráðherr­
ar af átta auk forseta Alþingis. Þau
virðast telja það vera umhugsunar­
efni, hvort Alþingi þurfi að virða vilja
þjóðarinnar í stjórnarskrármálinu.
Alþingi hélt atkvæðagreiðsluna. Þing­
ið spurði þjóðina. Ef Alþingi vanvirð­
ir úrslit þjóðaratkvæðagreiðslunn­
ar, kallar það vansæmd yfir landið og
slítur sundur friðinn.
Ólafur Jóhannesson, síðar for­
sætisráðherra, lýsti stjórnmálaflokk­
unum sem „ríki í ríkinu“ í merkri rit­
gerð í Helgafelli 1945 og mælti fyrir
stjórnar bótum til að taka á vandan­
um. Slíkar stjórnarbætur er að finna
í stjórnarskrárfrumvarpinu, m.a. í
ákvæðum um persónukjör og beint
lýðræði með tíðari þjóðaratkvæða­
greiðslum. Beint lýðræði fær kaldar
kveðjur frá þeim þingmönnum, sem
liggja nú undir feldi frekar en að heita
því að virða þjóðarviljann undan­
bragðalaust. Í frumvarpinu stend­
ur skýrum stöfum: „Allt ríkisvald
sprettur frá þjóðinni.“ Slíkt ákvæði
vantar í gildandi stjórnarskrá, enda
er hún að stofni til frá 1874, eða rétt­
ar sagt 1849, arfur frá Danakonungi,
samin af syfjuðum embættismanni,
sagði Jón forseti.
Á reynslutíma hjá þjóðinni
Nú er kominn tími til að tengja. Hvers
er að vænta af öðrum vilyrðum al­
þingismanna, ef þeir skeyta ekki um
skýran og afdráttarlausan vilja þjóðar­
innar í stjórnarskrármálinu? Þetta
hangir saman. „Alþingi er á reynslu­
tíma hjá þjóðinni“, sagði forsætisráð­
herra eftir þjóðaratkvæðagreiðsluna.
Skeytingarleysi stjórnmálastéttarinn­
ar um hag og vilja fólksins í landinu
ríður ekki við einteyming. Stjórnmála­
flokkarnir hegða sér sem fyrr eins og
hagsmunasamtök stjórnmálamanna,
eins og „ríki í ríkinu“. Þeir virðast láta
sér í léttu rúmi liggja einróma álykt­
un Alþingis frá 28. september 2010,
þar sem segir meðal annars: „Alþingi
ályktar að taka verði gagnrýni á ís­
lenska stjórnmálamenningu alvarlega
og leggur áherslu á að af henni verði
dreginn lærdómur. Alþingi ályktar að
skýrsla rannsóknarnefndar Alþing­
is sé áfellisdómur yfir stjórnvöldum,
stjórnmálamönnum og stjórnsýslu …“
Auðlindaákvæðið enn
Nú berast þær fréttir innan af Alþingi,
að ákvæðið um auðlindir í þjóðar­
eigu vefjist fyrir þingmönnum. Ætla
mætti, að alþingismenn sæju sóma
sinn í að hrófla hvorki við orðalagi né
inntaki ákvæðis, sem 83% kjósenda
lýstu stuðningi við í þjóðaratkvæða­
greiðslunni, en því er e.t.v. ekki
að heilsa. Í ákvæðinu segir meðal
annars: „Stjórnvöld geta á grundvelli
laga veitt leyfi til afnota eða hagnýt­
ingar auðlinda eða annarra tak­
markaðra almannagæða, gegn fullu
gjaldi og til tiltekins hóflegs tíma í
senn.“ Alþingi spurði stjórnlagaráð í
fyrra, hvort til greina kæmi að breyta
orðunum „gegn fullu gjaldi“ í „gegn
sanngjörnu gjaldi“. Í svari fv. ráðsfull­
trúa til Alþingis 11. marz 2012 segir
svo:
„Ráðið ræddi orðasamböndin
„gegn fullu gjaldi“ og „gegn sann­
gjörnu gjaldi“ í þaula og ákvað, að
„gegn fullu gjaldi“ skyldi standa í
auðlindaákvæðinu í 34. gr. með rök­
um, sem er ítarlega lýst í greinar­
gerð (bls. 88). Þar segir: „Með „fullu“
gjaldi er átt við markaðsverð, þ.e.
hæsta gjald sem nokkur er fús að
greiða t.d. á markaði eða uppboði
eða í samningum við ríkið sem um­
boðsmann rétts eiganda, þjóðar­
innar. Til álita kom að segja held­
ur „gegn sanngjörnu gjaldi“, en það
orðalag þótti ekki eiga við þar eð í því
getur þótt felast fyrirheit um frávik
eða afslátt frá fullu gjaldi.“ Væri fullu
verði breytt í sanngjarnt verð gæti
það skilist sem tillaga um stjórn­
arskrárvarinn afslátt handa þeim
sem nýta auðlindirnar.“ Vilji Alþingi
veita t.d. útvegsmönnum afslátt með
gamla laginu, þarf hann að vera uppi
á borðum og öllum sýnilegur.
Enn fremur segir í svari fv. ráðs­
fulltrúa til Alþingis: „Í greininni er
gætt innbyrðis samræmis við aðr­
ar greinar. Með breytingu þar á væri
eignarrétti gert mishátt undir höfði
eftir því hver í hlut á. Eignarréttará­
kvæðið í 13. gr. kveður á um, að „fullt
verð“ komi fyrir eignarnám. Því hlýtur
skv. 34. gr. frumvarpsins að gera sama
tilkall til að „leyfi til afnota eða hag­
nýtingar auðlinda eða annarra tak­
markaðra almannagæða [séu veitt]
gegn fullu gjaldi“ til ríkisins í umboði
þjóðarinnar, eiganda auðlindanna
sem um ræðir.“ Við þurfum öll að fá
að sitja við sama borð.
Sandkorn
V
ið Íslendingar stærum okkur
gjarnan af því að vera for­
dómalítil þjóð. Við viljum
gjarnan að það sé horft til
samfélags okkar sem jákvæðs
og umburðarlynds í sem flestum skiln­
ingi. Raunin er þó sú að við eigum langt
í land með að komast í þann úrvals­
flokk þjóða sem hefur sig yfir það að
veitast að fólki vegna trúarskoðana og
hörundslitar.
Kristjana Mbaye Þórisdóttir er ís­
lensk kona sem varð ástfangin af
Douda Mbaye frá Senegal fyrir 16
árum. Þau eiga þrjú börn og búa á Ís­
landi. Kristjana sagði sögu sína í DV á
miðvikudaginn þar sem dregin er fram
ógeðfelld hlið á Íslendingum. Ítrekað
hefur verið veist að Kristjönu og börn­
um hennar vegna hörundslitar þeirra.
„Átt þú ekki negrabörn?“ var spurning
sem kennari Kristjönu setti fram af
fáheyrðri ósvífni. Vegna hörundslitar
eiginmannsins hefur hún verið kölluð
Kanamella og þar fram eftir götunum.
Kristjana var í sakleysi sínu í matvöru­
verslun í síðustu viku þegar maður
veittist að henni með rasískum um­
mælum. Hann kallaði börnin hennar
„ógeð“. Kristjana brotnaði niður í versl­
uninni.
Samfélaginu ber að fordæma fram­
göngu rasistanna. Við verðum að
standa vörð um þá sem sæta ofsókn­
um af sömu ástæðu og Kristjana. En
kannski er samfélagið of hlaðið hræsni
til þess að við getum hegðað okkur eins
og siðuðu fólki sæmir. Sem dæmi um
siðferðisbrest okkar þá þykir sjálfsagt að
úthrópa erlent frægðarfólk í fjölmiðlum
vegna einkalífs þeirra. Appelsínuhúð
útlendinganna er dregin fram rétt eins
og kókaínneysla þeirra. Íslendingar láta
sín eigin frægðarmenni aftur á móti í
friði. Það er himinn og haf á milli ís­
lenskrar umfjöllunar um Britney Spears
og Birgittu Haukdal. Þetta lýsir þeim
fordómum þjóðar að það megi segja allt
um útlendinga en við eigum að fjalla
með siðuðum hætti um okkar eigið fólk.
Saga Kristjönu er því miður ekki
einsdæmi. Sumt hefur breyst síðan
fréttin „Negri í Þistilfirði“ var sögð. En
samt eru fordómarnir allt í kringum
okkur. Lausnin liggur ekki endilega í því
að herða á lögunum gagnvart rasistum
sem veitast að fólki. Það þarf markvissa
fræðslu í skólum um það hvernig mann­
legir breyskleikar verða til þess að við
ráðumst að samborgurum okkar. Flestir
þurfa einhvern tímann á lífsleiðinni að
glíma við sína eigin fordóma. Þeir geta
snúist um fyrirlitningu á útlendingum
eða samborgurum sem tilheyra öðr­
um stéttum, búa í öðru hverfi eða öðru
byggðarlagi. Fordómarnir eru víða. Ver­
kefnið er ekki að útrýma þeim. Það er
útilokað. Aftur á móti eigum við að lág­
marka þann skepnuskap sem felst í því
að veitast að saklausu fólki vegna trúar­
skoðana eða húðlitar. Hvert skref í áttina
að umburðarlyndi er af hinu góð. Við
skulum byrja í skólunum þar sem við
innrætum börnunum virðingu fyrir öllu
mannkyni.
Hornreka á RÚV
n Brotthvarf Svavars Hall-
dórssonar, fréttamanns af
Ríkisútvarpinu, vakti athygli.
Þó er hermt að innanhúss
hafi menn ekki verið hissa.
Svavar hefur varla borið
sitt barr eftir að hann var
dæmdur í Hæstarétti fyrir
að skaða með fréttaflutningi
æru Jóns Ásgeirs Jóhannes-
sonar, sviðsstjóra 365. Fram
að því var Svavar fyrirferðar­
mikill í fréttum af útrásarvík­
ingum en fór í landsbyggðar­
fréttir. Hann var látinn fjalla
ítarlega og í mörgum frétt­
um um síldardauðann í
Kolgrafar firði og var sýnilega
orðinn hornreka á fréttastof­
unni. Því fór sem fór.
Bágt hjá Bjarna
n Sjálfstæðismenn naga sig
væntanlega í handabökin
fyrir að hafa ekki skipt um
formann nú
þegar vís­
bendingar
eru uppi um
að ætlaður
stórsigur
flokksins
sé ekki að
verða að veruleika. Skoðana­
könnun MMR leiðir í ljós að
flokkurinn er með innan við
30 prósenta fylgi sem þýðir
í raun stórtap. Bjarni Bene-
diktsson hefur undanfarnar
vikur farið mikinn og verið
hvass í málflutningi. Það
virðist þó litlu skila þótt auð­
vitað sé enn talsvert langt til
kosninga.
Helmingur horfinn
n Innan Samfylkingarinn­
ar eru áhyggjur uppi vegna
þess að fylgishrun flokks­
ins virðist vera staðfest. Í
könnun MMR mælist flokk­
urinn með rúmlega 12 pró­
senta fylgi eða helming kjör­
fylgis. Þetta gerist þrátt fyrir
að Jóhanna Sigurðardóttir hafi
vikið fyrir Árna Páli Árnasyni
sem formaður. Svo er að sjá
sem nýi formaðurinn hafi
enn ekki náð að heilla kjós­
endur og ná þeim til baka
sem flúið hafa á kjörtíma­
bilinu.
Spenna á Klörubar
n Sigmundur Davíð Gunn-
laugsson, formaður Fram­
sóknarflokksins, getur unað
glaður við
að næstum
fjórði hver
kjósandi
hyggst ljá
flokki hans
atkvæði sitt.
Þetta er upp­
skera staðfestunnar í að
hafna samningum um Ice­
save. Á Kanaríeyjum hefur
spurst út að Sigmundur sé
væntanlegur. Þá er reiknað
með stórfundi framsóknar­
manna á þeim fræga Klöru­
bar sem Guðni Ágústsson,
fyrrverandi formaður, gerði
frægan.
Ég er poll-
rólegur
Í mínum huga er
það hrein valdníðsla
Ingólfur Júlíusson ljósmyndari berst við hvítblæði. – DV Bergljót Davíðsdóttir er ósátt við aðgerðir hundaeftirlitsmanns í Hveragerði. – DV
Hún var kölluð Kanamella
Tími til að tengja
Kjallari
Þorvaldur
Gylfason
Útgáfufélag: DV ehf. Stjórnarformaður: Ólafur M. Magnússon Ritstjóri: Reynir Traustason (rt@dv.is) Fréttastjóri: Ingi Freyr Vilhjálmsson (ingi@dv.is) Umsjón helgarblaðs: Ingibjörg
Dögg Kjartansdóttir (ingibjorg@dv.is) Umsjón innblaðs: Kristjana Guðbrandsdóttir (kristjana@dv.is) Framkvæmdastjóri og vefstjóri DV.is: Jón Trausti Reynisson (jontrausti@dv.is)
Sölu- og markaðsstjóri: Heiða B. Heiðarsdóttir (heida@dv.is) Umbrot: DV Prentun: Landsprent Dreifing: Árvakur DV á netinu: www.dv.is
F R J Á L S T, Ó H Á Ð D A G B L A Ð
Heimilisfang
Tryggvagötu 11
Hafnarhvoli, 2. hæð
101 Reykjavík
FRéTTASkoT
512 70 70 DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
AÐALnúmeR
RiTSTJÓRn
ÁSkRiFTARSími
AuGLýSinGAR
22 1.-3. mars 2013 Helgarblað
Leiðari
Reynir Traustason
rt@dv.is
„Þau virðast telja það
vera umhugsun-
arefni, hvort Alþingi þurfi
að virða vilja þjóðarinnar í
stjórnarskrármálinu.