Dagblaðið Vísir - DV - 16.05.2014, Page 28

Helgarblað 16.–19. maí 201428 Fólk Viðtal
Róbert Marshall hefur horfst í augu við há-
karla og klifið hæstu fjöll heims, ferðast á framandi
slóðir og hitt Mandela og Muhammed Ali. Eftir lífs-
hættulegt vélsleðaslys er hann hvergi nærri hættur,
staðráðinn í að ná aftur fyrri styrk. Hann varð ungur
vitni að banaslysi og segir frá uppvextinum: drykkjulát-
unum, ofbeldinu og föður sem hvarf. Og því þegar
hann þurfti sjálfur að takast á við eigin alkóhólisma.
R
óbert hefur alltaf verið mað­
ur ævintýranna. Hann æfir
bardagaíþróttir, hjólar, synd­
ir, kafar, hleypur maraþon
og gengur á fjöll. Nefndu
íþróttina og hann hefur stundað hana,
svo lengi sem það er eitthvað fútt í
henni. Og fjölskyldan með.
Nú síðast ákvað hann að fara í
fimm vikna bakpokaferð til Taílands
með fjölskyldunni þar sem 14 ára
dóttir hans ætlaði að taka köfunar­
próf. Annað var ekki ákveðið, átti
bara að ráðast á staðnum. „Það er það
skemmtilegasta við að ferðast, að fara
bara eitthvert. Þetta var ævintýraferð
sem við vorum búin að safna lengi
fyrir. Ég var búinn að fá varamann til
þess að koma inn á þing fyrir mig og
ætlaði í launalaust leyfi.
Það er rosalega gaman að ferð­
ast með börnum. Það eru bestu fjöl­
skyldustundirnar, þetta er svo mikil
samvera og upplifunin er svo sterk. Og
við fáum að vera krakkar með börn­
unum okkar. Við erum bara eitthvert
lið að leika okkur.“
Viku fyrir brottför varð hins vegar
ljóst að ekkert yrði úr ferðinni að sinni.
Annars konar ferðalag beið hans og
ekki eins skemmtilegt.
Sex metra fall
Sunnudaginn 22. mars fór hann í
dagsferð á vélsleða með vini sín­
um. Ferðin fékk óvæntan endi þegar
Róbert hrapaði skyndilega fram af
hengju og féll niður um sex metra.
Við fallið hlaut hann margvíslega og
alvarlega áverka og þar sem hann beið
eftir björgunarsveitinni fann hann að
dauðinn var nærri.
Um tveir mánuðir eru liðnir frá
því Róbert var sóttur með þyrlu til
Reykjavíkur og lagður inn á gjörgæslu
þar sem hlúð var að honum. Hann er
kominn heim og tekur á móti blaða­
manni á heimili sínu í Vesturbænum.
Fyrir utan stendur mótorhjól en Ró­
bert sver það af sér. Hann er ekki svo
brattur að hann sé farinn að aka um
á mótorhjóli. Það er bróðir hans sem
gerir það.
Við svona slys breytist afstaðan til
lífsins segir Róbert um leið og hann
kveikir undir katlinum og rótar í eld­
hússkápunum í leit að teinu sem
hann langar í.
Eitt af því sem eftir situr er löngun­
in í að vita hvort að faðir hans sé lífs
eða liðinn. „Ég sá pabba minn síðast
árið 2001 í London. Ástandið á hon­
um þá var þannig að það er eiginlega
útilokað að hann sé lifandi. Hann var
58 ára en leit út fyrir að vera áttræður,
með göngulag þeirra sem eru komnir
með varanlegan heilaskaða.“
Faðir hans var fársjúkur alkóhólisti
og Róbert mat það sem svo að hann
gæti ekki hjálpað honum frekar. Það
væri ekkert meira sem hann gæti gert.
„Í seinni tíð hefur það nagað mig að
hafa aldrei leitað hans og eftir þetta
slys hefur það sótt á mig. Mig langar
að vita hvað varð um pabba,“ útskýr­
ir Róbert. „Hluti af því að fara í gegn­
um áfallahjálp er að fara í gegnum
fyrri áföll því það er hætt við því að þú
hafir ekki afgreitt þau. Ég finn að ég á
óuppgerðar sakir við föður minn. Við
systkinin eigum eftir að komast að því
hvað varð um pabba okkar. Við verð­
um að gera það á okkar tíma og á okk­
ar forsendum en mér líður eins og
þurfi að gera það núna.“
Slasaðist áður, á Ítalíu
Það hvín í katlinum, vatnið er orðið
heitt og við setjumst með tebollana
inn í stofu. Róbert hallar sér aftur í sóf­
anum, það er þægilegasta stellingin
fyrir mann sem er allur laskaður að
innan. Í slysinu braut hann rifbein og
skaddaði hryggjartinda, lifur, lunga og
nýra auk þess sem höndin mölbrotn­
aði, en hann kveinkar sér ekki. Þvert á
móti, hann ber sig vel og lítur vel út,
er reyndar tíu kílóum léttari en fyrir
slys, en ef það væri ekki á allra vitorði
að hann hefði horfst í augu við dauð­
ann þá væri það ekki að sjá á honum
heldur.
„Ég finn að ég er þroskaðri en ég
var. Það hefur hjálpað mér að takast
á við þetta. Á fyrsta degi ákvað ég að
vera jákvæður, fagna öllu sem ég fæ og
gleðjast yfir því sem ég get. Af því að
ég hef áður slasast og þá var ég ekki já­
kvæður og það var mjög erfitt.“
Fyrir tæpum tíu árum var hann á
skíðum á Ítalíu og braut þrjú rifbein
á stökkpalli. „Það var mjög vont og ég
varð þunglyndur og fúll sem var ekki
til að bæta það. Það hjálpaði mér ekk­
ert. Ég gat ekki breytt því sem gerð­
ist. Núna fer ég með æðruleysisbæn­
ina, sætti mig við það sem ég get ekki
breytt, bið um kjark til að breyta því
sem ég get breytt og vit til að greina
þar á milli.“
Reiður hálfa ævina
Síðustu fimm ár hefur Róbert verið í
tólf spora samtökum, eða allt frá því
að hann hætti að drekka. Og það er
svona sem sú vinna hefur hjálpað
honum. „Tólf spora vinna snýst um að
vera heiðarlegur við sjálfan sig, viður­
kenna brestina og horfast í augu við
þá.“
Það kom á daginn að það var fyrst
og fremst hann sjálfur sem hann þurfti
að sættast við og fyrirgefa. „Ekki síst
vegna þess að hálfa ævina var ég reið­
ur pabba mínum fyrir að vera alkó­
hólisti og flosna upp úr lífinu og út
úr mínu lífi um leið, fyrir að hafa skil­
ið okkur eftir og aldrei náð sér. Reiðin
var sprottin af algjöru skilningsleysi
og þekkingarleysi á því hvaða sjúk­
dóm hann var að glíma við.
Þegar þetta er grunnurinn sem þú
leggur upp með þá beinir þú reiðinni
líka annað. Þegar ég drakk þá var ég
ekki endilega verstur á meðan ég var
að drekka heldur þess á milli þegar ég
var að segja hluti af hvatvísi og fljót­
færni. Ég var orðheppinn, átti gott
með að setja hluti í samhengi og segja
þá þannig að það sveið undan. Það
fylgdi mér í blaðamennsku og for­
ystustörfum fyrir Blaðamannafélag­
ið að láta aldrei neinn eiga neitt inni
hjá mér og svara fyrir mig. Sem var
sprottið af óöryggi og reiði. Og því
að ég vildi ekki játa óöryggi mitt fyrir
neinum og var alltaf að passa upp á
egóið. Það stýrði mér. Um leið og ég
náði tökum á því fann ég fyrir rósemd
og innri friði og varð mikið afslappaðri
gagnvart því sem fólki fannst um mig.“
Kveið jólunum
Reiðin var kannski skiljanleg að vissu
leyti, því svo lengi sem Róbert man
hefur faðir hans drukkið illa og það
mótaði líf þeirra allra. „Heimilis­
lífið var undirlagt alkóhólisma. Því
drukknari sem hann varð því ömur­
legra varð það. Það er hlutskipti barna
alkóhólista að búa við óöryggi, að
reyna að axla ábyrgð á ástandinu, leita
eftir því þegar maður kemur heim
hvort það sé allt í lagi eða hvort mað­
ur ætti frekar að leita skjóls hjá vinum
sínum.
Jól eyðilögðust þegar hátíðar­
höldin leystust upp í drykkjulátum,
öskrum, gargi og ofbeldi. Pabbi varð
ofbeldisfullur með víni. Þetta var
hörmulegt ástand. Þótt æska mín hafi
ekki verið samfelldur táradalur þá var
þetta ein hliðin á henni. Það var margt
gott í mínu lífi en þetta var andstyggi­
legt.
Ég þurfti að fyrirgefa honum og
sjálfum mér tilfinningarnar sem ég
bar gagnvart honum, ósanngirnina,
reiðina og skilningsleysið. Af því að
sem barn hafði ég ekki val.
Börn alast upp við þessar aðstæð­
ur og gera þær að sínum. Þú sérð
það á öllum fréttamyndum frá verstu
átakasvæðum heims að börn sætta sig
við hörmulegar aðstæður. Þau láta sig
bara hafa það.“
Róbert stóð þó ekki á sama. „Ég
sagði einu sinni við mömmu að ég von­
aði að pabbi yrði ekki fullur um jólin.
Mamma hefur sagt að það hafi verið
ein af mörgum ástæðum þess að hún
gat ekki verið með honum lengur. Því
þarna var ég, sjö ára pjakkur, að kvíða
jólunum. Það er eins óeðlilegt og það
verður. Börn eiga að hlakka til jólanna.“
Læsti sig inni á baðherbergi
Skömmu síðar slitu foreldrar hans
samvistir. Róbert var sjö ára þegar fað­
ir hans fór út af heimilinu og flutti fljót­
lega frá Vestmannaeyjum, æskuslóð­
um Róberts, til Reykjavíkur. Næstu
ár var sambandið milli þeirra feðga
slitrótt þar til það slitnaði alveg. Af og
til fór Róbert í heimsókn til hans en
þessum heimsóknum fylgdi sjaldnast
mikil gleði. „Endurfundirnir voru oft
þannig að hann var að drekka. Ég man
eftir því að hafa læst mig inni á klósetti
hjá honum í einni helgarheimsókn­
inni og neitað að koma út fyrr en hann
var búinn að fá frænda minn á stað­
inn. Af því að pabbi var byrjaður að
drekka og sem krakki ætlaði ég ekki
að vera hjá honum á meðan. Það vakti
slík viðbrögð hjá mér að í hvert skipti
sem ég sá hann drekka fylltist ég ótta
og óþægindum og vildi ekki vera ná­
lægt honum.“
Alkóhólisminn hafði þær af­
leiðingar að Róbert varð frekar
baldinn krakki. „Það mátti enginn
segja neitt án þess að ég væri kominn
í slag. Á sama tíma hékk ég mikið á
bókasafninu og las. Ég sé það núna að
hvort tveggja var flóttaleið, að lesa og
„Ég hoRfði á
menn deyja“
Ingibjörg Dögg Kjartansdóttir
ingibjorg@dv.is „Í því felst
ótrúleg
hamingja að
geta fyrirgefið
„mig langar
að vita
hvað varð um
pabba minn