Hagskýrslur um sveitarsjóðareikninga - 01.01.1967, Síða 13

Sveitarsjóðareikningar 1953—62
11*
samræmis, sem Hagstofau gerði á reikningunum, eru að sjálfsögðu ekki tæmandi,
og raunar geta þær verið villandi og jafnvel rangar, þegar þurft lxefur að leiðrétta
augljóst ósamræmi milli efnahagsreiknings og eignabreytingareiknings.
28. Afborgun Idna: Hér eru færðar afborganir bæði fastra lána og bráðabirgða-
lána, þó ekki endurgreiðsla bráðabirgðalána á sama ári og þau eru tekin, sbr. skýr-
ingar við lið nr. 26.
29. Eftirstöðvar lil nœsta árs: Sjá skýringar við bð nr. 23.
Eignir: Niðurstöðutölur eigna á efnaliagsreikningum sveitarfélaga hafa tak-
markað upplýsingagildi, þótt þær séu bér tilfærðar. Af þeim sökum m. a. er ekki
bægt að nota þær tölur, sem birtar eru í töflunni, til að gera raunhæfan samanburð
á misrnun eigna og skulda frá ári til árs. Reglur um mat eigna á efnahagsreikningum
sveitarfélaga erumjög mismunandi og breytast jafnvel frá ári til árs í samasveitar-
félagi. Fasteignir eru ýmist taldar á fasteignamatsverði, kostnaðarverði eða ein-
bverju öðru verði, sem oft virðist ákveðið án nokkurrar reglu. Gamlar fasteign-
ir eru oftast taldar á fasteignamatsverði, svo sem í hreppum jarðeignir, þingbús,
bókasafnshús, o. fl. Nýjar eða nýlegar byggingar eru bins vegar yfirleitt færðar
á kostnaðarverði. — Þá er það nokkuð á reiki, livort ýmsir sjóðir (byggingarsjóð-
ir, fjallskilasjóðir, gjafasjóðir, styrktarsjóðir, svo eitthvað sé nefnt) eru taldir eign
á efnahagsreikningi eða sjálfseignastofnanir í vörzlu sveitarsjóðs. Hefur Hagstofan
hér yfirleitt látið við það sitja, sem er í reikningum viðkomandi sveitarfélags.
Skuldir: Sjá um lánsviðskipti í skýringum við bð nr. 27.
C. Nokkrar niðurstöður.
Summary of main results.
Eins og áður er getið, er þetta hagskýrsluliefti framhald á svipuðum skýrslum
um árið 1952, sem gefnar voru út fjölritaðar fyrir nokkrum árum, en þær voru
fyrstu skýrslur, sem Hagstofan birti um þetta efni. Hér í yfirbti um niðurstöður
þykir því rétt að hafa það ár með til samanburðar við þau ár, sem þessar skýrslur gera
grein fyrir.
/ 1. yfirliti eru niðurstöðutölur rekstrarreiknings, eignabreytingareiknings og
efnahagsreiknings sveitarfélaganna I lieild 1952—62. Til samanburðar má geta þess,
að samsvarandi niðurstöðutölur samkvæmt ríkisreikningi 1952 voru þessar: Rekstr-
artekjur 420,1 mibj. kr., rekstrarútgjöld 357,7 núllj. kr., tekjur á eignabreytinga-
reikningi 147,0 millj. kr. og gjöld á eignabreytingareikningi 209,4 millj. kr. Fyrir
árið 1962 voru þessar niðurstöðutölur ríkisreiknings í sömu röð: 2 051,5 mfllj. kr.,
1 755,9 millj. kr., 90,8 núllj. kr. og 223,6 millj. kr.
/ 2. yfirliti er samanburður á íbúatölum, útsvarstekjum og rekstrarútgjöldum
sveitarfélaga 1952 og 1962, eftir landssvæðum og þéttbýbsstigi. Til kauptúna-
hreppa teljast bér þau sveitarfélög, sem einhvern tíma á árunum 1952—62 höfðu
a. m. k. 300 íbúa búsetta í þéttbýb svo og sveitarfélög með 2—300 íbúa í þéttbýb,
ef það var meiri hluti hreppsbúa. Sveitahreppar eru þá allir aðrir hreppar. Niður-
stöður þessa yfirbts ber að skoða í sambandi við yfirbt nr. 3 og 4.
/ 3. yfirliti er sýnd fyrir árið 1962 lilutfallsleg skipting binna ýmsu tekju- og
útgjaldaflokka samkvæmt töflu I. Yfirbtið sýnir, að útsvarstekjur nema 58—70%
af öllum rekstrartekjum sveitarfélaganna 1962, en sams konar yfirbt um árið 1952
leiddi í Ijós að þá var þetta hlutfall 83—88%. Árið 1952 voru „aðrir skattar og gjöld“
0,6—2,2% rekstrartekna, en 1962 0,8—14,8%, og „ýmsar tekjur“ voru 1952 0,6—