Landshagsskýrslur fyrir Ísland - 01.01.1905, Blaðsíða 323

317
En það er lala fátækra eftir skýrshi G. G. Með fjölskylduþurfamönnum eru taldar
199 stúlkur, sem hafa fyrir börnum að sjá, oftasl nær án þess að la meðlag frá
föður barnanna. Flestir fjölskylduþurfamenn yngri en þrítugir. eru kvennmenn.
Astæðurnar fyrir styrkþörfinni voru bjá fátæklingunum 1902 þessar:
Geðveiki, ln-jálsemi og fábjánaskapur.................................. 154 m.
Blindir ...' ................................................................. 133 —
Sjúkdómar og beilsuleysi ..................................................... 620 —
Ellilasleikar ................................................................ 538 —
Drykjuskapur ...........................................................' ... 121 —
Ráðleysi og leti ............................................................. 287 —
Barnafjöldi (ómegð) og aðrar ástæður .............................. 516 -
Alls 2369 —
Þessi tala er 183 liærri, en tala þeirra, sem þáðu af sveit, en það kemur af því, að
sumir þurfamenn bafa verið taldir í tveim dálkum, þegar ástæðurnar voru tvær, og
erfitt eða ómögulegl að segja, hver ástæðan rjeði meiru til þess, að maðurinn var
á sveit.
IV. Tekjur sveitarsjóðanna.
1. Pær hafa farið vaxandi í háli'a öld, eða síðan þær fvrsl voru birtar. Fyrstu
skýrslurnar mn efnahag sveitarsjóðanna voru gefnar í landaurmn og peningum, en
siðar liefur öllum landaurum verið breytt í peninga eftir þeirri verðlagsskrá, sem
þá var i gildi, svo að allar þær skýrslur, sem prentaðar bafa verið um þetta efni,
cru nú reiknaðar til peninga, svo það cr hægt að bera öll árin saman. Við sam-
anburðinn á uppbæðum frá miðri 19. öld við upphæðir nú á dögum, verður jafnan
að bafa liugfast, að peningar liafa fallið í verði síðustu 55 ár, og það svo mjög,
að 1 kr. 1850 er næstum því eins mikils virði og 2 kr. 1905. Það er htið í lagt
ef sagt er, að framleiðslan á gulli nemi árlega 1 miljarð króna nú á dögum, það
lækkar gullið í verði. Sje silfur borið saman við gnll, þá hefur það fallið enn þá
meira. 1875 máttti kaupa 15 pd. af silfri fvrir 1 pd. af gulli, en nú má l'á 40 pd,
af skýru silfri fyrir 1 pd. af gulli.
Tekjar sveitarsjóðanna bafa verið:
Árið Tekjur alls kr. Þar af eftir- stöðvar kr. Hreinar árs- tekjur kr.
1854 134000 72000 62000
1858 180000 86000 94000
1861 214000 65000 149000
1871 389000 52000 337000
1881 — 298000
1891 ... ' 654000 265000 389000
1901 • 682000 200000 482000
1902 689000 211000 479000
1903 703000 215000 488000
I’ótt beinar árstekjur 1854 sjeu margfaldaðar með 2 með lilliti lil þess, að
peningar bafa fallið í verði síðari hluta 19. aldar, þá hafa tekjur sveitarsjóðanna
samt næstum ferlaldast á 49 árum. El'tir síðustu árainót stíga þær um einn fjórð-
ung yfir það sem þær voru síðast á fyrri öld.
40