Húnavaka - 01.05.2010, Qupperneq 97

H Ú N A V A K A 95
Austanvert við Hádegishól eru Háugötur. Þær liggja yfir háan hólarana en
austan við þær er Gróðrarstöð. Það er dæmi um örnefni sem ekki var í landinu
um hin fyrri aldamót enda heitir þessi brekka svo vegna þess að þar var reynd
garðrækt á fyrri hluta tuttugustu aldarinnar. Þar var allstór blettur afgirtur og
reyndu kvenfélagskonur í sveitinni sameiginlega garðrækt á þessum stað. Síðar,
eða upp úr 1940, var þessi girðing tekin upp enda áhuginn á garðræktinni
þverrandi. Efni girðingarinnar var notað sem uppistaða í fyrstu girðinguna um
Ólafslund. Sá lundur er sunnan í Brúnkolluhól og við gatnamót þjóðvegar og
vegar að Þingeyrum. Þennan lund gerðu félagar í Ungmennafélaginu
Þingbúum, Kvenfélagi Sveinsstaðahrepps og Búnaðarfélagi Sveinsstaðahrepps.
Nafnið fékk lundurinn eftir Ólafi Jónssyni, bónda og dannebrogsmanni á
Sveinsstöðum, sem þar hóf búskap 1844. Síðan þá hefur sonur ætíð tekið við
af föður og er Ólafur, núverandi bóndi á Sveinsstöðum, sá sjötti í þeirri röð.
Árið 1994 þegar 150 ár voru liðin frá því að Ólafur og Oddný kona hans hófu
búskap á Sveinsstöðum var haldið ættarmót afkomenda þeirra. Þá var einn
liður dagskrár að allir viðstaddir, sem báru nöfn forfeðranna, gróðursettu tré
til minningar um þau. Þannig eru nú 12 myndarlegar aspir rétt við göngustíg
í lundinum. Lundurinn er vinsæll áningarstaður.
Brúnkolluhóll komst í sögubækur löngu fyrr en þar hófst gróðursetning. Það
mun hafa verið um 1930 að þar var haldinn mikill pólitískur fundur og mættu
m.a. Jón Þorláksson, Jónas frá Hriflu og Þórarinn frá Hjaltabakka, sem þá var
þingmaður Húnvetninga. Var fundurinn fjölsóttur og í ræðum var hart tekist
á. Svo hart að Þórarinn leið útaf og var borinn heim að Sveinsstöðum. Náði
hann sér fljótlega eftir aðhlynningu. Faðir minn var rúmlega fermdur þegar
fundurinn var haldinn. Hann hlustaði af athygli á skörungana sem skömmuðu
hver annan af krafti og með mikilli orðkyngi enda afbragðs ræðumenn. Ungir
drengir á þeim tíma heyrðu sjaldan slík átök orðsins enda hvorki útvarp né
sjónvarp. Hitt þótti föður mínum þó jafnvel enn merkilegra að þegar fundurinn
var yfirstaðinn komu ræðumenn heim í Sveinsstaði og þágu kaffiveitingar. Þar
Sveinsstaðir, Fjóluhólar í forgrunni.