Húnavaka - 01.05.2010, Qupperneq 109

H Ú N A V A K A 107
BRAGI GUÐMUNDSSON, prófessor:
„Sveitin má ekki verða
verkamanninum að selstöð“
Um samvitund Húnvetninga og handskrifuð blöð
Árið 1955 kom út á Akureyri lagleg og um margt býsna merkileg ljóðabók,
Húnvetningaljóð eftir sextíu og sex höfunda, sem þeir Rósberg G. Snædal og Jón B.
Rögnvaldsson höfðu safnað til.1 Bókin féll inn í röð nokkurra sams konar
ljóðabóka sem komu út á árunum 1940–1957. Fyrst þeirra var Þingeysk ljóð eftir
50 höfunda (1940), síðan komu Borgfirzk ljóð eftir 54
höfunda (1947), þá Aldrei gleymist Austurland: austfirzk
ljóð eftir 73 höfunda (1949), Snæfellingaljóð komu út
sama ár og Húnvetningaljóð en síðust í röðinni eru
Skagfirzk ljóð eftir sextíu og átta höfunda (1957).2
Það kom í hlut Rósbergs að velja kvæði og
vísur í bókina, stundum í samráði við höfunda og
stundum ekki. Hann var húnvetnskur bóndasonur
að upplagi, fæddur í Kárahlíð á Laxárdal árið
1919 og ólst upp í foreldrahúsum þar og á
Vesturá, öðrum bæ á dalnum. Rósberg var sjálfur
prýðilegt skáld og starfaði sem rithöfundur og
verkamaður á Akureyri til dauðadags, 1983.
Hann var einn af forkólfum Húnvetningafélagsins
á Akureyri sem gaf út þrjá árganga af Ársritinu
Húnvetningi á árunum 1956–1960. Því félagi var
bókin Húnvetningaljóð tileinkuð. Eiginkona Rósbergs var Hólmfríður Magnús-
dóttir (f. 1918) frá Syðra-Hóli á Skagaströnd.
Rósberg skrifaði formálsorð Húnvetningaljóða og gerði þar grein fyrir tilgang-
1 Húnvetningaljóð eftir sextíu og sex höfunda. 1955. Rósberg G. Snædal og Jón B. Rögnvaldsson
söfnuðu og sáu um útgáfuna. Akureyri, Prentverk Odds Björnssonar.
2 Um þessar ljóðabækur hef ég nýlega fjallað í Heimtum: ritgerðum til heiðurs Gunnari
Karlssyni sjötugum, sem komu út hjá Máli og menningu á síðastliðnu hausti. Til þeirrar
umfjöllunar vísa ég um margvíslegan samanburð á bókunum öllum. Þar er einnig fjallað
um nokkur norðlensk alþýðuskáld frá nítjándu öld sem ekki áttu efni í þeim safnritum
sem hér hafa verið nefnd. Viðfangsefni mitt var átthagaást eða héraðsvitund í
kveðskap.
Rósberg G. Snædal.