Hagskýrslur um skólamál - 01.01.1967, Síða 11

1. yfirlit. Tala sk<5lahverfa 1908/09 og 1914/15 og drtökuárin 1920/21-1947/48,
9
Fastir heim- angöngu- skólar Heimavistar- skólar Farkennsla, eftirlitsk., aukakennsla Engin kennsla Alls
1 2 3 4 5
1908/09 . . 46 118 46 210
1914/15 . . . 49 158 9 216
1920/21 . . . 49 129 45 223
1924/25 . . . 52 1 128 43 224
1927/28 . . . 61 2 142 19 224
1934/35 . . 75 13 145 1 234
1937/38 . . 89 17 141 1 247
1944/45 . . 0 96 25 126 3 250
1947/48 . . 95 34 112 1 242
aðeins til fyrir \írtökuárin á tímabilinu 1920-30.
I ofan nefndum töflum og 1. vfirliti er greint á milli fjögurra tegunda ekólahverfa,
þ.e. skólahverfi með: l) föstum heimangönguskóla (P), 2) heimavistarskdla (h), 3) farskóla,
eftirlits- eða aukakennslu (f,e,a), 4) enga opinbera kennslu (0). I tveim fyrr nefndu skóla-
hverfunum eru fastir skálar, en í þriðja tilvikinu eru talin saman skólahverfi með farskála,
eftirlits- eða aukakennslu, og stafar það af þvl, að þessir kennsluhættir eru sama eðlis,
þótt noldcur stigsmunur sé þar á.
Fastir heioangönguskólar voru 46 að tölu 1908/09, en 1920/21 voru þeir 49. A þessu
tímabili hefur þeim því heldur fjölgað. Frá 1920 og til 1940 fdr þeimj einnig stöðugt
fjölgandi og voru 97 að tölu 1940/41, eða rótt um tvöfalt fleiri en 1920/21. A tímabilinu
1940-48 hélzt tala þeirra svipuð eða rótt innan við hundrað, en 1946/47 voru þeir flestir,
100 að tölu. I töflum 7, 8 og 9 er yfirlit um skélahaldið í föstum heimangönguskélum í
Rejícjavík, öðrum kanpstöðum og sveitvim og þorpum.
Keimavistarskólar voru mjög fáir fyrir 1930. I bamafræðsluskýrslunum fyrir skólaárin
1908/09-1919/20 er ekki getið um neinn heimavistarskóla, en einstaka heimavistarskóli mun
þó hafa verið starfræktur endrum og eins á JjvÍ tímabili. Haustið 1923 tók til starfa sam-
felldur heimavi starskóli fyrir böm í Gnúpverjahreppi í Amessýslu, Asaskólinn, skólaárið
1927/28 1 Biskupstungnahreppi, árið 1928/29 Í Presthólahreppi, og áriö 1929/30 í 4 hreppum,
Hosfells-, Kjalames-, Öxarfjarðar- og Hrunamannahreppum. A árunum 1930-48 fór þeim stöðugt
fjölgandi og voru 34 að tölu skólaárið 1947/48. I öllum töflum þessa heftis em heimavistar-
skólar taldir með heimangönguskólum fram að skólaárinu 1930/31, en i töflu 10 á bls. 57 er
yfirlit um skólahaldið í heimavistarskólum skólaárin 1930/31-1947/48.
Farkennsla. eftirlita- og aukakennsla. 1 bamafræðslulögunum frá 1926 var svo kveðið
á, að í þeim skólahverfum, þar sem ekki væm fastir skólar, skyldi halda farskóla eða hafa
eftirlit með heimakennslu. I lögunum frá 1936 var gert ráð fyrir, að farskólahaldið legðist
niður, en í viðbótargrein vom ákvBBÖi um það, að á meðan svo stæði, að ekki vam komnir fast-
ir skólar í -öll ekólahverfi, skyldu eldri ákvæði um farkennslu gilda. I lögin frá 1946 voru
og sett bráðabirgðaákvaði þess efnis, að þar sem ekki væru komin fullnægjandi skóláhús,
skyldi fræðslumálastjóm í samráði við námsstjóra skipa málin í eins nánu samræmi við lögin
og kostur væri. Þótt ákvæðin um farskólahaldið væm aðeins ætluð til bráðabirgða 1 lögunum
frá 1936, vom 1947/48 ekki komnir fastir skólar £ nema um helming allra hreppa landsins, en
í hinum helmingnum var enn farkennsla. Tala þeirra skólahverfa, sem notið hafa farkennslu,
var allt fram að árunum eftir 1930 háð miklum sveiflum frá ári til árs, og stóðu þær í beinu
Bambandi við tölu skólahverfa með enga opinbera fræðslu eða eftirlitskennslu. Fyrsta árið,
sem fræðslulögin frá 1907 vom í gildi, þ.e. skólaárið 1908/09, höfðu 115 skólahverfi far-
skóla, en síðan fjölgaði þeim smám saman og vom 140-150 fyrri heimstyrjaldarárin. Arið
L