Hagskýrslur um skólamál - 01.01.1967, Side 28

26
skyldu lengd um eitt ár. Með þvl var ákveðin tveggja ára almenn skdlaskylda á gagnfræðastigi
eftir að skálaskyldu í bamaskdlum lauk, en slík ákvæði höfðu ekki verið í lögum áður.
Skýrslur þær vim bamafræðslu, sem hár eru birtar, eru aðeins um bamaskdla. Prá skdlaárinu
1947/48 ná þær þvl ekki, nema að litlu leyti til 14 ára nemenda, en það gera hins vegar
skýrslur fyrri ára.
Athygli er vakin á því, að hér er aldur við byrjun skólagöngu miðaður við lok þess al-
manaksárs, er hán hefst á hausti, en aldur við lok skdlagöngu er miðaður við lok þess al-
manaksárs, er skdlagöngu lýkur á vori.
Rátt er að gera frekari grein fyrir þeim mun, sem er á fræðsluskyldu og skdlaskyldu.
Lög um skólakerfi og fræðsluskyldu kveða á um frscðsluskyldu 7-15 ára bama og unglinga, en
ekki um skólaskyldu. Lög um fræðslu bama og lög um gagnfrssðanám kveða hins vegar á um skála-
skyldu bama (7-15 ára) og unglinga (13-15 ára), og tilgreina ýmsar undanþágur fræðsluskyldra
bama og unglinga frá skálaskyldu.
Hér á eftir verður nánar grsint frá ýmsum ákvæðum £ þeim bamafrasðslulögum, sem nú gilda,
um leið og töflur og yfirlit og helztu niðurstöður verða skýrðar.
11. Söfnun og úrvinnsla barnafræðsluskýralna 1948-66.
Töflur 13-19 í töfluhluta þessa heftis em um bamafræðsluna í landinu árin 1948/49 -
1965/66, að báðum skdlaárum meðtöldum. Töflur þessar eru gerðar eftir gögnum Fræðslumála-
skrifstofunnar, sem hefur aflað frumskýrslna frá skdlum og fært niðurstöður þeirra inn £
bækur. Þsssar töflur eru að ýmsu leyti dlíkar að gerð töflum 1-12 um árin 1920-48. Því veld-
ur m.a., að gagnaöflun vun bamafræðslu síðara tímabilsins hefur ekki verið í sama formi og
hún var á þv£ fyrra.
Töflumar fyrir 1948-66 ná til allra barnaskdla, þ.e. bæði opinberra skóla og einkaskdla,
þd ekki til svo nefndra smábamaskdla, sem eru allmargir og reknir af einstaklingum. Mjög
fáir almennir bamaskdlar teljast nú einkaskdlar (sbr. töflur 14 og 15), og hafa slíkir skdl-
ar lotið eftirliti hins opinbera. Af þessum sökum þykir ekki ástæða til að birta séryfirlit
um einkaskdla hin síðari ár, eins 0g gert var fýrir árin 1920-48.
Töflur þessar eru um barnafræðslu í skdlum hinnar almennu skdlaskyldu og ná að sjálf-
sögðu ekki til náms bama í sérskdlum (tdnlistarskdlum o.fl.), bréfaskdlum, námsflokkum o.s.
frv.
Tafla 13 er yfirlitstafla um skdlahaldið i bamaskdlvun á öllu landinu árin 1948-66.
Töflur 14-18 eru sundurliðun á töflu 13, þannig er tafla 14 yfirlit um skdlahaldið í Reykja^-
vík, tafla 15 vim skdlahaldið í kaupstöðum utan Reykjavíkur, tafla 16 um fasta heimangöngu-
skdla utan kaupstaða, tafla 17 um heimavistarskdla og tafla 18 um farskdla. I töflu 19 eru
upplýsingar um tölu nemenda og kennara og tsgund skdla í hverju sveitarfélagi hvert skdlaár
1948/49-1965/66. Tafla 20 hefur að geyma upplýsingar vim kostnað við barnafræðslu, en hún tek-
ur ekki til alls tímabilsins, heldur aðeins til almanaksáranna 1956-65.
12. Skinting landsins Í skdlahverfi og tegund skdla 1948-66.
I núgildandi lögum um fræðslu barna eru nær dbreytt ákvæði um fræðsluhéruð og skdlahverfí.
frá því, sem var samkvæmt fræðslulögum 1936. I þeim hluta inngangsins, sem fjallar um árin
1920-48, er greint frá skipan þessara mála á því timabili, og vísast til þess. k síðari árum
hafa mörk milli skdlahverfa raskazt nokkuð, þannig að erfitt er að gera sainræmt yfirlit um
fjölda þeirra. I þess stað er í töflunum fyrir árin 1948-66 gefinn upp fjöldi heimangöngu-
skdla og heimavistarskdla, hvorra um sig, svo og fjöldi sveitarfélaga með farkennslu og
þeirra, sem enga skipulagða kennslu hafa haft. Eftirlitskennsla í svipuðu formi og áður má
heita lirsögunnl. Hún kom fyrir í 1-3 hreppum fyrstu ár umrædds timabils, og er hún í töflunum
talin með farskdlakennslu.
J