Feykir - 18.12.2002, Qupperneq 10

10 FEYKIR 44/2002
„Við vorum eins og ein fjölskylda á Hælinu“
Spjallað við Sigurstein Guðmunndsson lækni á Blönduósi um viðburðarríkt æviskeið
Nafii Sigursteins Guðmundssonar læknis á Blöndu-
ósi kom fljótlega í hugann þegar velja þurfti viðmæl-
anda í aðalviðtal jólablaðs Feykis. Það kom þó á dag-
inn að fyrir fjórum árum birtist við hann viðtal í
Heima er best sem Birgitta á Löngamýri skrifaði, og er
stuðst við það viðtal að nokkm leyti, stuttir kaflar teknir
orðréttir þar upp, en þetta viðtal er samt mikið til að
allt öðrum toga en það fyrra.
Það var gaman að koma á heimili Sigusteins og
sambýliskonu hans Kristínar Ágústsdóttur sunnudag
einn á jólaföstunni. Sigursteinn, sem nýlega komst á
75. aldursár, er fyrir nokkru hættur læknisstörfum, en
sýnilegt er að krafturinn er nógur og áhugamálin til
staðar. Þegar talið berst að þeim koma viprur í kring-
um munninn og augun gneista eins og hjá unglingi
sem er að fara út í keppni. Sigursteinn var líka nýbú-
inn að framleiða myndabönd handa vinum sínum hjá
Heilbrigðisstofhuninni á Sauðárkrókii, þannig að gest-
urinn var notaður sem póstur í bakaleiðinni.

,» mjjag sH
Svo vitnað sé í orð Birgittu í
„Heima er best“ viðtalinu þá hefur
Sigursteinn í áratugi verið helsta stoð
Húnvetninga í heilbrigðismálum hér-
aðins. „Hann hefur hjálpað okkur og
læknað sem höfum til hans leitað og
einnig verið góður vinur, en það er
einn besti kostur manns í starfi sem
þessu. Hann er afar hlýr og skilnings-
ríkur maður sem auðvelt er að leita til
og treysta“, segir Birgitta.
Sigursteinn fæddist á Nýlendugöt-
unni í Reykjavík 16. nóvember 1928.
Þegar hann var nokkra mánaða fluttu
foreldramir, Guðmundur Valdimar El-
íasson og Sigurlína Magnúsdóttir að
Lækjargötu 14 í Hafnarfirði og undir
Hamrinum ólst Sigursteinn upp. Leið-
in lá í Lækjarskólann sem er hinum
megin við lækinn, þaðan í Flensborg-
arskólann og síðan í Menntaskólann í
Reykjavík, þar sem hann útskrifaðist
sem stúdent. Á æskuárunum í Hafnar-
firði var Sigursteinn mikið í íþróttum
og einn margra sem naut leiðsagnar
Hallsteins þess þekkta íþróttaffömuð-
ar.
„Já ég er gaflari. Það var ómetan-
legt fyrir okkur strákana hvað Hall-
steinn Hinriksson gerði fyrir okkur.
Maður kann enn betur að meta það
núna á fullorðinsárum. Ég var mikið
í fijálsum iþróttum og lika í knatt-
spymunni. Það vom stökkin sem var
mitt uppáhald og ég tók þátt i íslands-
mótum. Við vorum í langstökki og
þrístökki og ég heillaðist lika af
stangarstökkinu. Hallsteinn var líka
stangarstökkvari og maður horfði á
hann æfa sig á svæðinu við Lækjar-
skólann, en við vorum þar nágrannar.
Það var ekki eins mjúk lendingin í þá
daga og nú er fyrir stangarstökkvar-
ana, bara hörð sandgryfjan.
Kennslan varö aö hjónabandi
„Ég gifti mig þann 17. júní 1950,
eða sama dag og ég varð stúdent.
Konan mín hét Birgitta Leuschner,
ættuð frá Köningsberg í Austur Prúss-
landi. Fjölskylda hennar hafði misst
allt sitt í síðari heimsstyijöldinni og
flúið undan Rússunum í lok stríðsins í
Lubeck, sem þá tilheyrði V-Þýska-
landi. Birgitta kom hingað til lands
1949 á heimili Guðmundar í. Guð-
mundssonar, sem þá var sýslumaður
og bæjarfógeti í Halharfirði og konu
hans Rósu Ingólfsdóttur. Þau bjuggu á
Brekkugötu 13 ekki ýkjalangt frá
mínu heimili. Það æxlaðist svo þannig
að ég átti að kenna henni íslensku og
hún mér þýsku í staðinn. Það er ekki
að orðlengja það að áður en árið var
liðið hafði sýslumaðurinn gift okkur.
Við bjuggum fyrstu þijú árin
heima hjá foreldrum mínum, en síðan
fengum við leigt á Hólabraut 6 í Hafh-
arfirði, vorum þar um tíma, og síðan á
Engjabergi skammt ffá Sólvangi, þar
sem við áttum heima þangað til við
fluttam norður á Blönduós.
Við eignuðumst þijú böm: Matthí-
as, Rósu Margréti og Guðmund Elías,
auk þess sem um tíma ólst upp hjá
okkur Martína dóttir mágkonu minn-
ar.
Birgitta eiginkona mín var mjög ís-
lensk í sér og tók fljótlega upp föður-
nafnið Vilhelmsdóttir. Hún hafði mik-
inn áhuga á starfi mínu hér og vann
töluvert að félagsmálum, svo sem í
krabbameinsfélaginu þar sem hún var
mjög virk. Við áttum mjög góð ár
saman en Birgitta lést 6. janúar 1995,
eftir stutta sjúkdómslegu.
Ferðin til Blönduóss
Það var seint í febrúar 1959 sem
við fórum norður fjölskyldan, til
Blönduóss til að starfa með Páli Kolka
héraðslækni. Ferðin norður var okkur
hjónunum sérstaklega minnisstæð.
Við lögðum af stað á Volkswagen bif-
reið em ég átti og fékk ég bróður minn
með á ágætum Vipon jeppa sem var
með drifi á öllum hjólum. Við drifúm
okkur af stað þrátt fyrir að veðurspáin
væri ekki góð. Þegar kom i Hvalfjörð-
inn tók að snjóa og í Borgarfirðinum
var erfitt að komast áffam fyrir snjó.
Við komumst þó við illan leik upp í
Fomahvamm og gistum þar um nótt-
ina. Morguninn effir var okkur sagt að
Holtavörðuheiðin væri með öllu ófær.
Við létum það þó ekki á okkur fá,
bundum Volksvagninn aftan í Vipon-
inn og lögðum af stað. Það gekk á
ýmsu í þessari ferð en engin slys urðu
þó. Þegar við komum í Hrútaíjörð
skánaði færið og til Blönduóss
komumst við um kaffíleytið. En þó að
þessi fýrsta ferð norður til Blönduóss
gengi hægt, þá hefur dvölin hér verið
farsæl.
Það hefúr mikið breyst ffá þessum
tíma. Vegna samgangna var erfitt fyr-
ir okkur lækna út um landið að senda
sjúklinga frá okkur. Því var það oft
ráðið að hjálpast að. Ólafúr Sveinsson
kom t.d. oft ffá Sauðárkróki og hjálp-
aði mér við erfiðar aðgerðir.
Ég kom fýrst hingað til Blönduóss
sem aðstoðarlæknir og var þá í fimmt-
án mánuði, til 1. júní 1960. Þá fór ég
vegna tilmæla Vilmundar Jónssonar
landlæknis vestur á Pctreksfjörð, til að
leysa þar af, en það má segja að við
Hannes Finnbogason sem þar var hér-
aðslæknir höfúm haft vistaskipti. Páll
Kolka sagði héraðinu lausu ffá 1. júní
þetta ár. Hannes fékk veitingu fýrir
héraðinu og ég hafði hugsað mér að
starfa með honum. Kristján Sigurðs-
son sem fékk Patreksfjörð var í eins
árs leyfi og það var að þeim sökum
sem landlæknir mæltist til þess að ég
færi vestur.
Það var mög lærdómsríkt en jafn-
framt erfitt að starfa fýrir vestan. Til
dæmis lenti ég tvisvar í því að fram-
kvæma keisaraskurð, en það hjálpaði
að Hannes var búinn að þjálfa upp að-
stoðarfólk í sinni tíð, m.a. aðstoðaði
sóknarpresturinn séra Tómas Guð-
mundsson mig við svæfingar í fjölda
aðgerðum.
Á vegamótum
Eftir að þessari ársdvöl okkar á
Patreksfirði lauk hélt ljölskyldan til
Kiel í Þýskalandi. Ég hafði hlotið
styrk ffá þýska ríkinu til ffamhalds-
náms í kvensjúkdómum og fæðingar-
hjálp við háskólasjúkrahúsið i Kiel og
ætlaði þar að ljúka sémámi. En margt
fer öðra vísi en ætlað er, eftir eins og
hálfs árs dvölí Kiel bárust okkur þær
fféttir frá Blönduósi að héraðið væri
laust.
Þama stóð ég á vegamótum. Okk-
ur bárust bréf að heima og ég var
óspart hvattur til að sækja um. Meðal
þeirra sem hvöttu okkur voru Kolka-
hjónin, en þeim var mikið í mun að
við kæmum norður. Þetta var stór á-
kvörðun. átti ég að hætta námi, en
fjölskyldan var mjög fús að fara heim.
Það var lokaákvörðunin og þegar ffú
Björg Kolka ffétti þetta skrifaði hún
mér og sagði: „Ég hef heitið á
Blönduóskirkju, að þú fáir héraðið, og
hingað til hefúr Blönduóskirkja aldrei
svikið mig. Þann 28. nóv. 1962 fékk
ég staðfestingu þess efnis að ég hefði
hlotið embættið. Það ríkti mikil gleði
hjá ijölskyldunni, 5. des var búslóðin
komin af stað til íslands og við kom-
um hingað til Blönduóss 13. desem-
ber.
Þess skal að lokum geta varðandi
mitt læknanám að mér fannst alltaf að
ég yrði að ljúka þeirri sérgrein sem ég