Hagskýrslur um manntöl - 01.01.1949, Síða 9

Inngangur.
Introdudion.
A. Framkvæmd manntalsins.
Accomplissement du recensement.
Samkvæmt lögum nr. 4, 18. maí 1920, um manntal á íslandi, skal
taka almennt manntal um land allt 10. hvert ár, þau ár, er ártalið endar
á 0. í kaupstöðum annast bæjarstjórnin um framkvæmd manntalsins,
en annars staðar prestarnir með aðstoð hreppstjóra og hreppsnefnda.
Skal skipta hverjum kaupstað og prestakalli í svo mörg umdæmi eða
hverfi, að einn maður komist á einum degi yfir að telja alla, sem eru
á þvi svæði, og afla þá þeirra upplýsinga, sem krafizt er. Teljarastarfið
er trúnaðarstarf, sem enginn getur skorazt undan, sem til þess er hæfur.
Teljarar geta ekki krafizt kaups fyrir starf sitt, en heimilt er að greiða
þeim einhverja þóknun úr bæjar- eða sveitarsjóði, ef ástæða þykir til,
og þaðan greiðist einnig annar kostnaður, sem verða kann við fram-
kvæmd manntalsins í kaupstaðnum eða hreppnum.
Samkvæmt manntalslögunum ákveður Hagstofan það, hverra upp-
lýsinga skuli leita við manntalið og hvernig spurningunum skuli hagað
á manntalseyðublöðunum. Við manntalið 1940 var innihald manntals-
eyðublaðsins mjög svipað eins og við næsta manntal á undan. Þó var
sleppt spurningu um, hvenær og hvaðan aðkomnir menn hefðu flutzt
inn í hreppinn eða kaupstaðinn, og viðvíkjandi fötlun manna var að-
eins spurt um blinda og daufdumba. Hins vegar var bætt við sérstök-
um dálki um aukaatvinnu manna. í stað sérstaks eyðublaðs um hús-
næði manna, sem við næsta manntal á undan var látið fylgja með mann-
talseyðublaðinu í kaupstöðum og verzlunarstöðum með yfir 300 íbúa,
var sérstakt skýrsluform um húsnæði sett aftan á sjálfa manntalsskýrsl-
una, og ætlazt til, að það yrði útfyllt alls staðar, jafnt í sveitum sem
bæjum.
Manntalið 1940 fór fram 2. desember. í manntalslögunum segir, að
manntalið skuli fara fram 1. desember eða annan dag, sem konungur
ákveður, og með konunglegri tilskipun var svo fyrir mælt, að mann-
talið skyldi fara fram 2. desember, eins og líka hafði verið ákveðið
1930, vegna þess að búizt var við, að margir mundu verða fjarverandi