Þjóðmál - 01.09.2007, Blaðsíða 70
68 Þjóðmál HAUST 2007
Eða.skapar.hún.manninum.skilyrði.til.að.
verða.betri.maður,. til. að. öðlast. víðtækari.
vitund,. til. að. ná. hærri. siðferðislegum.
þroska?. Er. menningin. jákvæð. fyrir. hinn.
einstaka. mann. og. þar. með. mannkynið.
í. heild,. eða. leiðir. hún. til. afmenningar,.
þannig.að.maðurinn,.hinn.einstaki.maður,.
missi. gildi. sitt. og. týnist. í. tæknivæddum.
og. tölvustýrðum. heimi?. Þetta. gæti.
auðvitað. gerst. og. hlýtur. raunar. að. gerast.
á. vissum. stöðum. og. vissum. tímum ..
Nútímamaðurinn. er. kominn. að. slíkum.
krossgötum. og. kemst. ekki. hjá. að. velja ..
Valið. stendur. milli. afmenntunar. annars.
vegar.og.þróunar.mannsins,.hins.einstaka.
manns,.hins.vegar ..Kristin.siðfræði,.kristin.
kirkja.og.mannúðarstefna.hennar.er.í.eðli.
sínu.sterkasta.vígi.hins.mannlega.viðhorfs.
og. mannlegrar. þróunar .. Það. er. kristin.
kenning. að.maðurinn. sé. skapaður. í. guðs.
mynd ..Að.guðlegur.neisti. sé. innsti.kjarni.
hvers. manns. og. þess. vegna. sé. maðurinn.
óendanlega. dýrmætur. og. þýðingarmikill ..
Þetta. viðhorf. hefur. það. í. för. með. sér. að.
bera. verður. umhyggju. fyrir. manninum.
sem.einstaklingi ..Og.bera.verður.umhyggju.
fyrir.öllu.fólki.vegna.þess.að.það.á.allt.hinn.
sama.guð.að.föður ..Þess.vegna.ber.hverjum.
manni.skylda.samkvæmt.kristinni.siðfræði.
að.gæta.bróður.síns ..En.það.orðalag.táknar.
samfélagslega. ábyrgð. á. öllu. fólki .. Hér.
er. lögð. áhersla. á. félagslega. samhjálp. og.
virðinguna.fyrir.hinum.einstaka.manni.og.
þroska.hans.og.hamingju ..Þannig.þró-ast.
mannkynið.í.heild.sinni ..
Andstætt. þessu. eru. önnur. viðhorf,.
viðhorf. sem. leiða. til. afmenningar,. það.
er. að. segja. einstaklingurinn. týnist,. og.
meira. en. það,. þau. leiða. til. þess. að. sjálft.
manneðlið. týnist,. þrátt. fyrir. fagrar.
hugsjónir .. Þau. breyta. hugarfarinu .. Gera.
manninn.að.tölu.í.stað.nafns,.andlitslaust.
númer.í.stofnanakerfi ..Í.stað.siðferðislegra.
ákvarðana. einstaklingsins. koma. opinber.
fyrirmæli .. Þar. sem. þetta. tvennt. rekst.
á. skapast. vandamál,. sem. eru. eðlileg. í.
ríki. sem. tekur. tillit. til. einstaklingsins. og.
viðurkennir.að.þjóðfélagið.sé.til.fyrir.hann ..
Í. flestum. samfélögum. nútímans. er. hins.
vegar.staðreyndin.sú.að.það.er.til.lítils.fyrir.
einstaklinginn.að.rísa.gegn.fyrirmælum.og.
reglum. stofnanaveldisins,. sem. hegðar. sér.
eins.og.sjálfvirk.vél.fremur.en.manneskja ..
Þau.viðhorf.sem.eru.andstæðust.kristinni.
lífsskoðun. eru. marxismi. og. efnishyggja ..
Samkvæmt.þeim.á.maðurinn.engan.guð.að.
föður,.enga.æðri.forsjón,.enga.óendanlega.
dýrmæta. sál .. Í. upphafi. er. samkvæmt.
þessum.viðhorfum.aðeins.til.efni.(í.úreltri.
merkingu. þess. orðs) .. Og. það. þróast. til.
lífs ..Og.lífið.þróast.til.taugakerfis.og.heila ..
Hámark. þróunarinnar. er. maðurinn .. En.
samkvæmt. þessum. fræðum. er. hann. ekki.
svo.merkilegur,.að.ríkið.þurfi.nauðsynlega.
að.virða. rétt.hans.og.hamingju ..Hann.er.
hvort.sem.er.aðeins.eins.og.logi.sem.kviknar.
um. nótt. og. slokknar. svo. aftur. að. eilífu ..
Hann.hefur.engan.sérstakan.tilgang ..Þess.
vegna.þykist.ríkið.ekki.þurfa.að.taka.neitt.
sérstakt.tillit.til.hans.þegar.hagsmunir.þess.
eru.annars.vegar ..Þetta.er.stunduð.kölluð.
félagshyggja ..En.auðvitað.er.ekki.hægt.að.
kalla. þessi. viðhorf. félagshyggju .. Í. sannri.
félagshyggju. hljóta. menn. alltaf. að. virða.
rétt. og. hamingju. hins. einstaka. manns .. Í.
marxisma.urðu. fáir.árekstrar.milli.manns.
og. kerfis,. einfaldlega. vegna. þess. að. staða.
mannsins. var. þar. vonlaus .. Hinn. einstaki.
maður. hafði. ekkert. raunverulegt. gildi ..
Ríkið.gerði.úr.honum.það.sem.því.hentaði ..
Skáld.sem.reis.upp.gegn.slíku.samfélagi.fór.
í. fangelsi,. geðveikrastofnun. eða. í. útlegð ..
Sama.varð.um.mannvininn .
Í.vestrænum. lýðræðisríkjum. á. hinn.einstaki. maður. lögum. samkvæmt.
að. njóta. hins. fimmfalda. frelsis .. Samt. á.
einstaklingurinn. hér. einnig. undir. högg.