Skólavarðan - 01.06.2011, Qupperneq 12

12
Skólavarðan 2.tbl. 2011
Vandamál kennara eru þau
sömu um allan heim
Texti: Tryggvi Gunnarsson
„Vandamál kennarastéttarinnar eru að grunninum til þau sömu
hvort sem um ræðir í skólastofu í Peking eða Reykjavík,“ segir
Fred van Leeuwen, framkvæmdastjóri Alþjóðsamtaka kennara.
Nýfrjálshyggjan og aðferðafræði hennar í menntamálum eru
áhyggjuefni að hans mati. Alvarlegur kennaraskortur á heimsvísu
er í uppsiglinu.
Með aukinni hnattvæðingu og samtengingu efnahagssvæða er ekki
hægt að slíta einstaka lönd eða landsvæði úr hnattrænu samhengi, né
horfa fram hjá þeirri staðreynd að ójöfnuður er að aukast.
„50 milljónir manna hafa misst vinnu sína í efnahagsþrenging-
unum nú og áætlað er að 200 milljónir falli undir fátæktarmörkin.
Til skemmri tíma litið horfum við fram á mikinn niðurskurð í mennta-
málum og að margir af okkar félagsmönnum missi vinnuna sína.“
segir van Leeuwen. „Við lifum á dramatískum tímum en það þarf
svo sem ekki að minna ykkur Íslendinga á það.“
Sjálfstæði kennara
Kennarar hérlendis hafa átt í baráttu við viðsemjendur sína sem vilja í
auknum mæli draga úr sjálfstæði kennara með því að þrengja að vinnu-
tíma og gefa stjórnendum meira vald yfir honum.
„Þetta er ekki bara vandamálið hér á Íslandi heldur út um allan heim.
Samfara nýfrjálshyggjunni hafa stjórnendur og stjórnvöld reynt að auka
stjórn sína á kennslu og minnka um leið sjálfstæði kennara. Þetta er
partur af stærra vandamáli sem ég kalla innleiðingu and-fagmennsku
innan kennslugreinarinnar (e. de-professionalization). Hún felur meðal
annars í sér að fleira ófaglært fólk er tekið inn í skólana og samræmd
próf fá aukið vægi á kostnað frumkvæðis kennara,“ segir van Leeun-
wen. „Sem betur fer sjáum við að þetta viðhorf, sem ríkjandi hefur
verið nær alls staðar, er að breytast að einhverju leiti og nú er frekar
leitað eftir fyrirmyndum í löndum þar sem góður árangur hefur náðst
með auknu sjálfstæði kennara, eins og til að mynda í Finnlandi.“
Mikill kennaraskortur í uppsiglingu
Fred er bjartsýnn á að stjórnvöld fylgi þessum skoðanabreytingum eftir,
enda standi og falli menntakerfi með vel menntuðum og sjálfstæðum
kennurum. Nýliðin ráðstefna OECD, EI og menntamálaráðherra víðs
vegar að gaf ástæðu til bjartsýni. Málsaðilar voru sammála að jafnvel á
tímum efnahagslægða mætti ekki slaka á hæfniskröfum til kennara-
menntunar, enda kennarar ein af lykilstéttunum er kemur að endurreisn
efnahagsins. Að auki var mikilvægi símenntunar undirstrikað.
Þrátt fyrir þessa vakningu nú horfir svo við að í náinni framtíð verði
skortur á hæfum kennurum.
„Á hnattrænum skala sjáum við fram á skort á menntuðum kenn-
Fred van Leeuwen framkvæmdastjóri Alþjóðasamtaka kennara:
5. þIng kí