Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1894, Side 97

Stjórnartíðindi 1894 C. 24.
93
Athugasemdir
við búnaðarskf/rslurnar 1892 og 1893.
Skýrslur þær um búnaðarástandið 1892 og 1893, sem að framan eru prentaðar,
«ru teknar eptir samandregnum ský7rs!um sýslumanna, en hreppaskýrslurnar hafa því mið-
ur ekki verið við hendina til samanburðar. I hiuum samandregnu skýrslum úr norður-
og austuramtinu vautar sem fyr allar upplýsingar uin tölu framteljenda og um tölubýla,
og hefur því hin fyrnefnda tala eigi orðið sett í skýrslur þessar, að því er þau ömt snertir.
En tala býla í þíim fjórðungum er tekin eptir skýrslum næstu ára á undau og sömuleiðis
í Dalasýslu bæði árin, þar sem eins stóð á.
Eins og að undanförnu er hætt við að mikið bresti á, að skýrslur þessar sjeu
áreiðanlegar, og eru líkindi til, að tölurnar eigi í flestum liðum að vera hærri. I sumum
greinum eru sýsluskýrslurnar herfilega ónákvæmar og óáreiðanlegar. J>annig eru fjölda-
margir hreppar árið 1892, 41, eða frekur fimrati partur allra hreppa á landinu, sem eng-
inn túnskekkill er talinn í, og í allmörgum hreppum ekki einn töðuhestur nje útheys-
baggi. í>ó fer þetta ekki jafnan saman, svo sem ætla mætti; sumstaðar eru tún en engin
taða, og sumstaðar aptur taða en engin tún. Vitanlega nær það engri átt, að nokkur
sje sá hreppur á landinu, þar sem eigi sjeu tún og töður, en þetta er augljóst dæmi þess,
hve mikið því er ábótavant, að sumir sýslumenn fullnægi þeirri skyldu, sem á þeim hvílir
samkvæmt konungsúrskurði 19. júní 1793, þar sem þeirn er boðið að hafa vakandi auga
á því, hvort rjett sje talið ,fram til búnaðarskýrslnanna, og gjöra ráðstafanir til þess að
þeir verði sektaðir, sem gefa rangar upplýsingar um þau atriði, sem um er spurt. Ef
hreppstjórar og aðrir, sem safna eiga efni til skýrslna þessara, gjörðu sjer það ljóst, að
hjer er að vissu leyti um sóma landsins að tefla í augum útlendinga og eptirkomendanna,
þar sem búnaðarskýrslurnar eru hið einasta skilríki, sem þeir hafa til þess að dæma um
dugnað og árlegar framkvæmdir núlifandi landsmanna í því, er að búnaði lýtur, þá mundu
þeir væntaulega gjöra sjer meira far um að ná rjettum upplýsingum hjá bændum, og
ætti það ekki að vera svo miklum erfiðleikum bundið. Að því er sjerstaklega snertir
túnastærð, ætti ekki að vera örðugt að fá nokkurn veginn nákvæmar upplýsingar um það.
Vitanlega er ekki heimtuð nákvæm mæling, heldur að eins skýrsla um það, er hlutaðeig-
endur vita rjettast um túnastærðina, og enginn mun sá bóndi vera, sem ekki gjöri sjer
einhverja hugmynd um það, hvað túnió hans muni vera margar dagsláttur. Enn þá
auðveldara ætti að vera, að fá skýrslur um heyskap og annan jarðargróða.
Til þess að sýna afstöðu þeirra ára, sem skýrslurnar hjer að framan ná yfir, er
sett eptirfylgjandi samanburðartafla, er sýnir samanburð á öllum þeim liðum, er skýrsl-
urnar iunihalda, árin 1891, 1892 og 1893: