Fréttablaðið - 22.10.2016, Blaðsíða 16

Útgáfufélag: 365 miðlar ehf. Stjórnarformaður: Ingibjörg Stefanía Pálmadóttir forStjóri: Sævar Freyr Þráinsson Útgefandi og aðalritStjóri: Kristín Þorsteinsdóttir kristin@frettabladid.is
aðStoðarritStjórar: Andri Ólafsson andri@frettabladid.is, Hrund Þórsdóttir hrund@stod2.is, Kolbeinn Tumi Daðason kolbeinntumi@365.is. Fréttablaðið kemur út í 90.000 eintökum og er dreift ókeypis á heimili á höfuðborgarsvæðinu og Akureyri.
Einnig er hægt að fá blaðið í völdum verslun um á landsbyggðinni. Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. ISSn 1670-3871
fréttaBlaðið Skaftahlíð 24, 105 reykjavík Sími: 512 5000, ritstjorn@frettabladid.is ÞróunarStjóri: Tinni Sveinsson tinni@365.is helgarBlað: Kristjana Björg Guðbrandsdóttir kristjanabjorg@frettabladid.is menning: Magnús Guðmundsson
magnus@frettabladid.is lífið: Sara McMahon sara@frettabladid.is ljóSmyndir: Vilhelm Gunnarsson villi@365.is framleiðSluStjóri: Sæmundur Freyr Árnason sfa@frettabladid.is ÚtlitShönnun: Silja Ástþórsdóttir siljaa@frettabladid.is
Gunnar
Mín skoðun Sif Sigmarsdóttir
Kristín
Þorsteinsdóttir
kristin@frettabladid.is
Við Íslendingar teljum okkur vera friðsama þjóð. Við eigum þó okkar eigið framlag til vopnabúrs veraldarinnar. Nú þegar vika er til kosninga má
velta fyrir sér hvort ekki sé þörf á að munda það á nýjan
leik.
Í kálgörðum bænda
Um aldamótin 1900 birtust við strendur Íslands risastór
erlend skip úr stáli sem voru knúin áfram af gufuafli. Þetta
voru mikil ferlíki í samanburði við litlu fiskibátana sem
Íslendingar notuðust við. Um var að ræða breska togara.
Þeir ruddust inn á fiskimiðin með botnvörpur – netpoka
sem dragast eftir sjávarbotni og hreinsa upp allan fisk eins
og ryksugur – eftir að hafa gert út af við þorskstofninn við
eigin strendur.
Ágangur þessara erlendu togskipa var svo mikill að
Íslendingar höfðu á orði að við lægi að togararnir toguðu
uppi í kálgörðum bænda.
Árið 1905 eignuðust Íslendingar sinn fyrsta togara.
Togaraflotinn óx hratt og á fyrstu þremur áratugum
20. aldar fimmfaldaðist fiskafli Íslendinga.
Fiskveiðar voru kraftaverkið sem kippti Íslandi loks út
úr hinum myrku miðöldum inn í nútímann. Fiskveiðar
voru undirstaðan að efnahag landsins og nýfengnum auð-
æfum þess. Landsmenn voru staðráðnir í að leyfa engum
að ógna helsta lífsviðurværi sínu.
Á árunum 1958-1976 háðu Íslendingar þrjú þorska-
stríð, aðallega við Breta. Það var í stríðinu um þann gula
sem fyrsta íslenska vopnið varð til.
Sigur unninn, eða hvað?
Togvíraklippurnar voru vopn Landhelgisgæslunnar í
þorskastríðunum. Þær voru hugmynd Péturs Sigurðs-
sonar, þáverandi forstjóra Gæslunnar, og var þeim beitt
á árunum 1972 til 1976. Hönnunin var einföld: Klipp-
urnar voru eins og ankeri í laginu en voru í raun fjórir
hnífar. Hnífarnir héngu aftan í varðskipunum og skáru á
togvírana sem drógu upp botnvörpur togaranna. Þannig
glataðist bæði veiðarfærið og aflinn sem fékk bresku
útgerðarfélögin til að hugsa sig tvisvar um áður en þau
sendu skip sín aftur á Íslandsmið.
Með aðstoð togvíraklippanna höfðu Íslendingar betur í
þorskastríðunum gegn Bretum. Auðæfum lands og þjóðar
var borgið. Eða hvað?
Pólitísk botnvarpa
Fyrir viku mátti lesa í Fréttablaðinu viðtal við formenn
fjögurra stjórnmálaflokka sem eru í framboði til Alþingis;
Sjálfstæðisflokks, Pírata, Viðreisnar og Samfylkingar. Voru
þeir spurðir að því hvað þeim fyndist um kvótakerfið.
Flestir virtust formennirnir sammála um að landsmenn
nytu ekki nægjanlega góðs af auðlindinni sem fiskurinn er
og vildu þeir breytingu þar á. Einn skar sig hins vegar úr.
Um kvótakerfið hafði Bjarni Benediktsson, formaður
Sjálfstæðisflokksins, þetta að segja: „Kerfið okkar skilar
gríðarlegum verðmætum og þá eiginleika verðum við að
tryggja áfram. Við eigum að taka sanngjarnt gjald af auð-
lindinni en ekki margfalda það.“
Sjálfstæðisflokkurinn er eins og pólitísk botnvarpa.
Kjörtímabil eftir kjörtímabil ryksugar hann upp verð-
mæti íslensks samfélags og færir útvöldum á silfurfati. En
nú er mál að linni.
Eitt stærsta sanngirnismál komandi kosninga er spurn-
ingin um hvað verður um kvótakerfið; hvernig ráðstafa
skuli aflahlutdeildunum og innheimta arð af auðlindinni.
Íslendingar háðu þrjú „stríð“ um fiskinn í hafinu kringum
landið. Það er komið að því fjórða.
Flestir flokkanna sem eru í framboði til Alþingis aðrir
en núverandi stjórnarflokkar hafa breytingar á kvóta-
kerfinu á stefnuskrá sinni. Fjórða þorskastríðið fer fram í
kjörklefunum um næstu helgi. Tökum fram togvíraklipp-
urnar og klippum á vírinn sem gerir Sjálfstæðisflokknum
og meðreiðarflokki hans kleift að fara með auðæfi
landsmanna sem auðæfi sín. Það er löngu orðið tíma-
bært að allir njóti góðs af þjóðareigninni en ekki aðeins
fáir. Kjósum með okkur sjálfum næstkomandi laugardag
– annars hefðum við alveg eins getað látið Bretum eftir
fiskimiðin.
Íslensk vopn
í yfirstandandi stríði
Innritun í framhaldsskóla
á vorönn 2017
Sameiginlegt umsóknartímabil framhaldsskóla sem bjóða upp á innritun
fyrir nám á vorönn 2017 verður dagana 1.- 30. nóvember nk.
Fjar- og dreifnám og nám í kvöldskóla
Innritun í fjar- og dreifnám og í kvöldskóla fer fram samkvæmt
fyrirkomulagi sem einstakir framhaldsskólar auglýsa.
Allar nánari upplýsingar eru veittar í síma 514 7500 eða með því að
senda tölvupóst á netfangið innritun@mms.is
Starfsfólk Menntamálastofnunar
Þekkið þið
einhvern,
einhvers-
staðar? er
spurt.
Á mánudaginn er kvennafrídagurinn haldinn hátíðlegur í fertugasta og fyrsta sinn. Af því tilefni biðja leikskóla-kennarar í leikskólum landsins foreldra um að sækja börnin sín eilítið fyrr svo að kennararnir geti komið saman á
baráttufundum.
Kannski finnst mörgum foreldrum það hálfgerð
kvöð og jafnvel óþægindi að trufla þurfi daginn hjá
þeim með þessum hætti.
Hvað eru þessir leikskólakennarar alltaf að vilja upp
á dekk? Ekki nóg með að oft og tíðum þurfi að sækja
börnin fyrr vegna manneklu og eilífra starfsdaga, þá
á nú að slíta sundur vinnudag foreldranna í enn eitt
skiptið með tilheyrandi óþægindum fyrir vinnustaði
og atvinnurekendur.
Leikskólakennarar hafa hins vegar góðar ástæður til
að koma saman á baráttufundum. Laun og aðbún-
aður allur er samfélagi okkar því miður til skammar.
Á sama tíma eru gerðar sífellt strangari kröfur um
háskólamenntun og sérfræðiþekkingu. Er nema furða
að leikskólastjórar eigi það til að auglýsa eftir starfs-
kröftum á foreldrafundum.
Þekkið þið einhvern, einhvers staðar? er spurt.
Á sama tíma gera foreldrar sífellt meiri kröfur til
fólksins sem að stórum hluta sér um uppeldi barna
þeirra. Á foreldrafundum er kvartað undan því að
ekki berist nægar upplýsingar úr starfinu heim til
foreldranna, kennararnir eru gagnrýndir fyrir að til-
kynna ekki um starfsdaga með nægjanlegum fyrirvara
og jafnvel skammaðir fyrir að taka ekki nógu margar
myndir af krökkunum. Þetta bætist við álagið sem
fylgir starfinu.
Allir foreldrar vita að barnauppeldi er ekki eilífur
dans á rósum. Ímyndið ykkur að börnin væru ekki
þrjú heldur þrjátíu. Álagið á leikskólakennurum er
meira en í flestum öðrum störfum.
Einstæðir foreldrar greiða nú um 15 þúsund krónur
á mánuði fyrir heilan dag á leikskóla. Foreldrar í sam-
búð ríflega það. Á sama tíma byrja grunnlaun leik-
skólakennara og leiðbeinenda í réttum þrjú hundruð
þúsund krónum. Mikið vantar á að endar nái saman.
Engan skyldi því undra að sífellt færri vilji gegna
starfinu. Laun eru lág og starfsskilyrði erfið. Foreldrar
ættu því að hugsa sig tvisvar um áður en þeir gagnrýna
leikskólakennara barna sinna. Í þeirra tilviki er langt í
frá að laun endurspegli ábyrgð.
Er eitthvað að því að spyrja hvort ekki sé rétt að
foreldrar greiði meira fyrir þjónustuna? Þá fyrst væri
hægt að hækka laun, bæta aðstöðu og aðbúnað og
gera kröfur til kennaranna.
Ef borgaryfirvöld hafa ekki hugrekki eða vilja til þess
ættu aflögufærir foreldrar einfaldlega að taka höndum
saman. Rétta hjálparhönd í manneklu, og sjá til þess
með samskotum að börnin hafi leikföng og með því.
Í leikskólum landsins er unnið frábært starf, en þar
eins og annars staðar sannast, að það er ekki hægt að
ætlast til að fá allt fyrir ekkert.
Allt fyrir ekkert
2 2 . o k t ó b e r 2 0 1 6 L A U G A r D A G U r16 s k o ð U n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
SKOÐUN
2
2
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:3
0
F
B
1
0
4
s
_
P
1
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
B
0
6
-F
4
D
4
1
B
0
6
-F
3
9
8
1
B
0
6
-F
2
5
C
1
B
0
6
-F
1
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
1
0
4
s
_
2
1
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K