Fréttablaðið - 24.06.2016, Blaðsíða 12

stjórnunarstöðum og verulegar
framfarir í launamálum kvenna hjá
borginni. Svo í utanríkisráðuneyt­
inu. Þar held ég að hafi skipt veru­
legu máli að leggja grunninn að því
að jafnréttismálin ættu að vera á
meðal þeirra mála sem við ættum að
leggja megináherslu á í okkar utan­
ríkisstefnu. Fiskurinn, jarðhitinn
og jafnréttið. Þar eigum við að vera.
Þar erum við stór og höfum miklu
að miðla.“
Tvær erfiðar aðgerðir
Ingibjörg Sólrún hvarf eftirminni­
lega úr heimi stjórnmálanna árið
2009 eftir að hún veiktist haustið
2008. „Þetta var afskaplega drama­
tískt. Það gerðist eiginlega á
nákvæmlega sama tíma og íslenska
fjármálakerfið hrundi, þá hrundi
ég í orðsins fyllstu merkingu. Ég
greindist með heilaæxli og fór í kjöl­
farið í tvær erfiðar skurðaðgerðir.
Sú síðari reyndi sérstaklega mikið
á mig. Það var þá sem ég ákvað að
hætta. Við aðrar aðstæður hefði ég
hugsanlega haldið áfram en þarna
var ekkert um það að ræða. Ég dró
mig þess vegna út úr pólitíkinni til
þess að hlúa að sjálfri mér og sé ekki
eftir því. Árið 2009 gerði ég ekkert
annað en að sinna sjálfri mér og
náði mér ágætlega.“
Hún segir það ekki hafa verið
erfitt að segja skilið við heim stjórn­
málanna. „Í rauninni fannst mér það
ekki erfitt, mér hefur aldrei fundist
erfitt að segja skilið við eitthvað sem
ég hef verið að gera og snúa mér að
öðru. Lífið heldur áfram. Fyrst vissi
ég ekkert hvað ég ætlaði að fara
að gera og var eiginlega atvinnu­
laus þar til ég fór að vinna fyrir UN
Women í lok árs 2011. Það sem var
erfitt var kannski að þurfa að hugsa
líf mitt svolítið upp á nýtt.“
Hún hefur ekki hugsað sér að
snúa aftur í stjórnmálin. „Nei, þau
hafa ekki freistað mín,“ segir hún.
Dapurt að horfa á flokkinn
Staða hennar gamla flokks, Samfylk­
ingarinnar, hefur ekki verið upp á
marga fiska. Fylgið mælist í sögulegu
lágmarki og innanflokksdeilur eru
áberandi.
Hvernig er að horfa á flokkinn
í dag? „Mér finnst mjög dapurt
hvernig hann er rúinn fylgi. Hann á
svo miklu meira inni, ég er sannfærð
um að miklu stærri hluti þjóðarinn­
ar telur sig vera jafnaðarfólk þannig
að jafnaðarstefnan ætti að höfða til
stærri hóps. Ég held að jafnaðar­
flokkur á Íslandi ætti að gera verið í
kringum þrjátíu prósent. Þess vegna
er þetta dapurlegt.“
Af hverju er þetta svona? „Það eru
margar og flóknar skýringar. Ég ætla
ekki að fara út í að greina það hér á
örskotsstundu. Ég held að það megi
mikið læra af íslenska karlalands­
liðinu í fótbolta. Ef maður horfir á
hvað þeir eru að standa sig vel þá
er það vegna þess að þeir eru fyrst
og síðast öflug liðsheild. Menn átta
sig á að það er ekki nóg að vera með
góða einstaklinga úti á vellinum, þó
að það skipti auðvitað máli, því ef
þeir ná ekki að spila saman og vera
liðsheild þá ná þeir engum árangri.
Þá nennir enginn að styðja þá. Þetta
vantar í Samfylkinguna.“
Treystir ekki Oddnýju
Oddný Harðardóttir var á dögunum
kjörin formaður Samfylkingarinnar.
Oddný sat í þingmannanefnd sem
fjallaði um skýrslu rannsóknar­
nefndar Alþingis. Nefndin lagði
fram þingsályktunartillögu þess
efnis að höfða skyldi mál á hendur
Geir H. Haarde, Árna Mathiesen,
Björgvin G. Sigurðssyni og Ingi­
björgu Sólrúnu. Eftir meðferð þings­
ins var Geir sá eini sem var ákærður
en fjórir þingmenn Samfylkingar­
innar kusu með því að Ingibjörg yrði
ákærð. Oddný þeirra á meðal.
Hvernig horfir þetta mál við þér
núna, fimm árum síðar? „Þetta var
gríðarlega erfitt, með því erfiðara
sem ég hef gengið í gegnum. Þetta
voru samherjar mínir sem vildu
ákæra mig og það var mér tilfinn­
ingalega mjög erfitt. En þetta er bara
eins og annað sem maður lendir í,
„life is a bitch,“ eins og maður segir,“
segir hún og brosir. „Það þýðir ekk­
ert að velta sér endalaust upp úr því.
Ég dreg minn lærdóm af þessu og
þetta hefur kennt mér mjög mikið.
Það er alltaf þannig með allar krepp­
ur. Þetta er ekki spurning í hverju
maður lendir heldur hvernig maður
vinnur úr því. Ég hef verið að takast
á við þetta, en mér fannst þetta sárt.“
Berðu engan kala til þessa fólks?
„Hvað á ég að segja? Ég treysti ekki
því fólki sem fór fyrir í þessu máli í
Samfylkingunni, og ég treysti ekki
því fólki sem greiddi ákærunni
atkvæði sitt, mér fannst það bregð­
ast. Ég hef aldrei haldið því fram að
ég hafi ekki borið pólitíska ábyrgð
í þeirri ríkisstjórn sem ég sat. En að
ætla að ákæra okkur og sérstaklega
þegar haft er í huga að niðurstaða
rannsóknarnefndar Alþingis var sú
að ég hefði ekki brugðist skyldum
mínum sem utanríkisráðherra að
ætla samt að sækja mig að lögum
fyrir Landsdómi, það fannst mér
vont. Einhvern tíma fer ég í gegnum
þessa sögu alla, til að skýra hana
betur fyrir sjálfri mér og öðrum. Ég
þarf að gefa mér tíma til að greina
þetta betur og skýra betur málin frá
minni hlið. Ég hef aldrei gert það
og ein af ástæðunum fyrir því eru
kannski þessi veikindi mín. Þau
urðu þess valdandi að ég gat það
bara ekki, hafði ekki þá burði sem
ég þurfti. Svo ákvað ég bara að halda
áfram með lífið og skulda kannski
mér sjálfri og öðrum að greina og
skýra þetta betur en ég gat það bara
ekki á þessum tíma.“
Ertu samfylkingarkona? „Já, ég er
skráð í Samfylkinguna og á góða vini
þar. Þar er mjög margt fólk sem mér
þykir afskaplega vænt um þannig að
formlega séð er ég þar.“
Treystir þú forystunni? „Það segir
sig sjálft, ég get ekki stutt Oddnýju.
Hún er sjálfsagt vænsta kona en ég
get ekki stutt hana því mér fannst
hún bregðast. Mér fannst hún sýna
dómgreindarbrest í Landsdómsmál­
inu sem nefndarmaður. Ég veit ekki
hvernig það gerðist að hún gerði
þetta, hvernig hún komst að þessari
niðurstöðu, ég hef aldrei getað skilið
það.“
Embætti forseta of stórt
Forsetakosningar fara fram á morg­
un. „Það þarf einhver góður að gefa
kost á sér á Bessastaði og maður er í
þeirri lúxusstöðu núna að geta valið
milli þriggja frambærilegra fram­
bjóðenda,“ segir hún.
Ertu þá að taka Davíð út úr meng-
inu? „Ég held það komi engum á
óvart að ég taki Davíð út úr meng­
inu miðað við forsöguna. En það
yrði sómi að þeim öllum þremur á
Bessastöðum,“ segir hún og vísar í
þrjá efstu frambjóðendurna.
„Ég held þau myndu öll rækja
þetta hlutverk vel, hvert með sínum
hætti. Það sem mér finnst vandinn
er sá að starfslýsingin liggur ekki
fyrir. Ég fór í svo mikið ráðningar­
ferli fyrsta árið hjá UN Women í
Istanbúl. Þegar maður ræður fólk
til starfa og skoðar starfsferilskrána
þá skiptir máli að vita hvernig starf
maður er að ráða í. Það finnst mér
vanta varðandi forseta Íslands.
Starfslýsinguna vantar og allt
veltur á því hvernig mismunandi
einstaklingar hugsa sér að sinna
þessu embætti. Það er vandinn. Það
hefði verið gott að klára ákveðnar
stjórnarskrárbreytingar sem hefðu
skýrt hlutverk embættisins fyrst við
erum með það á annað borð. Hins
vegar er ég ekki sannfærð um að
við eigum að vera með forsetaemb­
ætti. Þetta embætti verður einhvern
veginn of stórt fyrir svona litla þjóð.
Við erum að leita að einhverjum
sem getur verið sameiningartákn
allra og það er ekki auðvelt að
finna slíkan einstakling og að auki
verður hann of fyrirferðarmikill. Ég
er ekki viss um að þetta sé rétt leið.
Ef við horfum í kringum okkur, á
lönd þar sem forseti fer ekki með
framkvæmdarvald, þá er ekki lögð
þessi mikla áhersla á þann einstak­
ling sem gegnir embættinu. Það er
miklu meiri rótering í því heldur
en hefur verið hjá okkur. Mér finnst
alveg spurning hvort forseti Alþing­
is gæti ekki gegnt þessu hlutverki,
að vera fulltrúi þjóðarinnar út á við
þegar á því þarf að halda.“
Hörð barátta við Davíð
Nú er einn forsetaframbjóðenda
Davíð Oddsson, og hann var gjarn
á að stilla þér upp sem pólitískum
andstæðingi. Af hverju var hann
svona upptekinn af þér?
„Ég held það hafi byrjað í borg­
inni. Ég kom inn sem nýr borgar­
fulltrúi 1982 fyrir kvennaframboð
og það var þá sem hann varð borgar­
stjóri. Við vorum samferða inn í
þetta tímabil. Ég kem inn og vildi
gera mig og kvennaframboðið gild­
andi og allt sem við stóðum fyrir.
Við tókumst harkalega á. Sjónar­
mið okkar voru ólík til margra mála.
Þetta byrjar kannski þá. Síðan er
það nú svo skrítið að þegar ég fer inn
á þing 1991, það er einmitt þá sem
hann verður forsætisráðherra, svo
það fylgdist að, þar voru líka heil­
mikil átök. Ég held þó að það hafi
skipt einna mestu máli að þegar ég
varð borgarstjóri árið 1994, þó hann
væri ekki þar þá, leit hann svo á að
hann og Sjálfstæðisflokkurinn ættu
borgina og við hefðum eiginlega
stolið borginni frá þeim. Þeir töldu
sig hafa löggilt eignarhald sem Sjálf­
stæðisflokkurinn hafði haft meira og
minna í 60 ár. Þetta var eitthvað sem
hann og svo sem ýmsir aðrir sjálf­
stæðismenn áttu erfitt með að sætta
sig við og jafnvel, innan gæsalappa,
fyrirgefa. Þó þetta væri auðvitað vilji
borgarbúa.“
„Svo ákveð ég að fara úr borginni
og leggja Samfylkingu lið í þing­
kosningum 2003. Leggja mín lóð
á vogarskálar Samfylkingarinnar
sem var ekki að mælast nógu vel í
könnunum. Þau lóð voru ansi þung
á þeim tíma. Ég hafði verið borgar­
stjóri í níu ár og við förum fram sem
tvíeyki, Össur sem formaður og ég
sem forsætisráðherraefni. Þetta var
mjög hörð pólitísk barátta og það er
þá sem Davíð, Styrmir Gunnarsson
og fleiri forystumenn úr Sjálfstæðis­
flokknum ákveða, sem ég áttaði mig
ekki á fyrr en seinna, að útmála mig
sem Baugsmanneskju,“ segir hún og
vitnar til frægrar Borgarnesræðu.
„Það er ákveðið að taka orð úr
þeirri ræðu og keyra á mig eins og
einhverja sérstaka talskonu Baugs.
Ég man að þetta kom mér gjörsam­
lega í opna skjöldu, því ég hafði
hreinlega ekki ímyndunaraflið til
þess að lesa það inn í þessa ræðu
mína. Ekkert frekar en Guðni Th.
hafði ímyndunarafl til að lesa það
inn í fyrirlesturinn sem hann flutti
um landhelgismál að hann hefði
verið að niðurlægja þjóðina. Þar var
alveg sami spuni á ferðinni. Það var
blásið til þessarar orrustu til þess að
reyna að ná Samfylkingunni niður
í fylgi, því hún fór mjög hátt fyrir
kosningarnar 2003 í könnunum. Þá
er ákveðið að fara í þessa vegferð
gegn mér og Samfylkingunni. Engu
að síður náðum við yfir þrjátíu pró­
senta fylgi í kosningunum 2003 og
náðum að koma Davíð úr því að
vera fyrsti þingmaður Reykvíkinga
í að vera annar þingmaður. Þetta er
það sem í stuttu máli skýrir þetta að
einhverju leyti.“
Sótt úr undarlegum áttum
Er ekki ákveðin viðurkenning í því að
Davíð hafi á manni mikinn áhuga,
sérstaklega á þessum árum?
„Jú, jú,“ svarar hún hlæjandi. „Það
var allt í lagi en það var ekki alltaf
auðvelt því þeir sóttu að manni úr
svo undarlegum áttum. Sérstaklega
með þessi Baugsmál. Það varð allt
í einu haft fyrir satt að í Borgarnes­
ræðunni hefði ég gengið fram fyrir
skjöldu fyrir hönd Baugs. Allir sem
lesa Borgarnesræðuna, sem fólk gerði
nú ekkert, sjá hvílík firra þetta er. En
þeir tóku þessa ákvörðun því hjá
þeim helgar tilgangurinn meðalið.“
Ingibjörg er með ráðningarsamn­
ing hjá UN Women til áramóta. Hún
segir óljóst hvað taki við eftir það.
„Það er sérkennilegt að segja það en
ég verð 62 ára þann 31. desember
og það er sá aldur hjá SÞ sem fólk á
að láta af störfum. Þetta er auðvitað
enginn aldur og algjörlega fráleitt!“
segir hún og hlær.
Langar þig að fara að slaka á?
„Nei, ég á mikið eftir af starfsorku
og vonandi talsvert eftir af góðum
hugmyndum. Ég finn mér eitthvað
til dundurs. Engin hætta á öðru. “
Sími 412 2500 - sala@murbudin.is - www.murbudin.is
Grillandi gott verð!
Kletthálsi Reykjavík
Reykjanesbæ
Kaliber KG-1301 gasgrill
3+1 brennarar/hliðarhella
grillflötur 2520 cm2, 11,5KW
47.900
Kailber KG-1503 Gasgrill 3 x 3KW
brennarar, grillflötur 2520 cm2, 9KW
43.900
20%
AFSLÁTTUR
35.120
Ingibjörg Sólrún er ekki sannfærð um að embætti forseta Íslands eigi rétt á sér. FréTTablaðIð/STEFán
Föstudagsviðtalið
Það gerðist eiginlega
á nákvæmlega sama
tíma og íslenska fjármála-
kerfið hrundi, þá hrundi ég í
orðsins fyllstu merkingu.
Þetta voru sam-
herjar mínir sem
vildu ákæra mig og það var
mér tilfinningalega mjög
erfitt. En þetta er bara eins og
annað sem maður lendir í,
„life is a bitch.“
↣
visir.is Viðtalið má hlusta á
í lengri útgáfu inni á Vísi,
í hlaðvarpinu Föstudagsviðtalið.
2 4 . j ú n í 2 0 1 6 F Ö S T U D A G U R12 F R é T T i R ∙ F R é T T A B L A ð i ð
2
4
-0
6
-2
0
1
6

0
5
:3
8
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
D
1
-E
2
A
0
1
9
D
1
-E
1
6
4
1
9
D
1
-E
0
2
8
1
9
D
1
-D
E
E
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
1
A

F
B
0
4
8
s
_
2
3
_
6
_
2
0
1
6
C
M
Y
K