Víkurfréttir

Tölublað

Víkurfréttir - 21.12.2000, Blaðsíða 14

Víkurfréttir - 21.12.2000, Blaðsíða 14
íbúarnir í Þorvarðarhúsi í gamla bænum í Keflavík heimsóttir: Danskir kaupmenn settu svip sinn á Keflavík á 19.öld. Duus húsin niður við sjó þekkja allir en þau byggðu Duus fjöiskyldan. Árið 1848 settust Duushjónin, Peter og Ásta Tómasdóttir Bech, að í Keflavík og lögðu brátt drög að einu helsta verslunar- og útgerðarstórveldi landsins. Peter Duus var danskur og hans er getið í kjörskrá árið 1852 en þar segir að hann eigi Keflavíkurjörðina, mestan hluta núverandi bæjarlóðar Keflavíkur, og þessu til viðbótar jörð í Kjósarsýslu. Þorvarðarhús byggt upphaflega 1884 , elsta hús í Keflavík. Duusfeðgamir Peter og Hans Peter voru atkvæðamiklir í atvinnulífi Keflavíkur um aldamótin 1900. Þess er getið í Sögu Keflavíkur að Duus- verslun hefði oft hjálpað fólki í harðindum og að engin manna- munur hafi verið gerður hvort heldur viðskiptavinir hugðust staðgreiða vöruna, eða þurftu að fá hana lánaða. Þegar Peter Duus andaðist árið 1868 tók sonur hans Hans Peter (oftast nefndur H.P.) við fyrirtækinu ásamt tengdasyninum Daníel Johnsen. En þeir skiptu síðan eignum fjölskyldunnar og hélt H.P. eftir m.a. eignunum í Keflavík. H.P. var einstakt val- menni sem öllum var hlýtt til, sem honum kynntust. Hann kvæntist Kristjönu dóttur Sveinbjöms Olafssonar kaup- manns í Keflavík, einstakri mannkosta- og merkiskonu. H.P. og Kristjana Duus fluttust til Kaupmannahafnar árið 1881 og tók þá mágur Duus, Ólafur Asbjöm Olavsen, við rekstri fyrirtækisins í Keflavík en H.P. rak erindi fyrirtækisins í Kaupmannahöfn. H.P. lést árið 1884 og rak Kristjana Duusverslun um árabil eftir það. Laust eftir aldamótin fluttust aðalstöðvar Duus til Reykja- víkur. Undir þessu nafni var drifin fræg verslun í höfuð- staðnum og brátt varð H.P.Duus eitt helsta stórveldi í þilskipaút- gerð á landinu. Duusverslun í Keflavík hélt velli fram undir 1920 en þá var hún seld Matthíasi Þórðarsyni frá Móum. Ættargripur frá □uusfjölskyldu Íshússtígur 7 er elsta íbúðarhús í Keflavík og er það nefnt Þor- varðarhús eftir Þorvarði Helga- syni, beyki (tunnusmið), sem reisti það árið 1884. Þorvarður keypti lóðina undir húsið af H.P.Duus. Kona Þorvarðar, hét Ragnhildur Guðmundsdóttir og var vinátta á milli þeirra og Duusfjölskyldunnar. Þegar Þorvarður og Ragnhildur eign- uðust sitt síðasta bam og einu dóttur, Kristjönu, þá var þeim gefin forláta vagga af kaup- mannshjónununt Duus. Vagga þessi er handsmíðuð úr smíða- jámi og var flutt inn frá Danmörku af Duusfjöl- skyldunni einhvem tímann á 19.öld. Böm þeirra Duus hjóna sváfu í vöggunni og vildu þau að fjölskylda Þorvarðar og Ragnhildar eignaðist vögguna fínu. Þorvarður og Ragnhildur eignuðust fimm böm saman, þau Helga, Stefán, Þorstein, Guðmund og Kristjönu en dóttir þeirra hjóna var skírð eftir Kristjönu eiginkonu H.P.Duus. Fyrir átti Þorvarður soninn Þorvarð með Guðrúnu Högna- dóttur, konunni sem var jörðuð íyrst allra í kirkjugarðinum í Keflavík. Vaggan er líklega bráðum tvö hundruð ára Það veit engin hvað vaggan er nákvæmlega gömul en hún hefur verið notuð í fjölskyldu Þorvarðar Helgasonar í 116 ár. Ættarvaggan hefur gengið mann fram af manni í fjöl- skyldunni. Hún var fyrst notuð í Þorvarðarhúsi og í dag vill svo skemmtilega til að vaggan er enn aftur í notkun í Þorvarð- ttrhúsi þvf bamabamabamabam Þorvarðar og Ragnhildar, sonur þeirra hjóna Ólafs Ásmunds- sonar og Álfheiðar Jónsdóttur sefur í vöggunni þessa dagana. Þau Ólafur og Álfheiður búa í húsinu og eignuðust sinn fjórða dreng á dögununt. Þau reikna ekki með að vaggan verði oftar notuð í Þorvarðarhúsi á meðan þau búa þar. Ólafur keypti ætt- arhúsið fyrir þó nokkuð mörg- um ámm og hefur endurbyggt það síðan. Upphaflega var það byggt úr rauðfuru sem var í lest skipsins Jamestown en það rak mannlaust upp í Kirkjuvog, Höfhum árið 1872. Þegarhúsið var stækkað árið 1992-1993 þurfti að rífa útvegg gamla hússins og kom þá í ljós þessi fína viðartegund. Hljóðfærasmíðaneminn Jón Marínó Jónsson fékk viðinn og hefur væntanlega smíðað hljóðfæri úr honum. Langafi og langamma Ólafs Ásmundssonar, Þorsteinn Þorvarðarson og Björg Arin- bjamardóttir frá Tjamarkoti í Innri-Njarðvík, notuðu vögguna undir bömin sín, þá Friðrik, Ara og Ólaf. Böm Helga læknis vom einnig í vöggunni en hann var fjölskylduvinur. Þeir Friðrik og Ólafur Þor- steinssynir eignuðust böm og var vaggan notuð undir bömin þeirra. Bræðumir Friðrik og Ólafur byggðu seinna hús sín í landi Þorvarðarhúss og standa öll þessi hús enn. Ólafur Þorsteinsson, afi Ólafs Ásmundssonar, eignaðist Björgu, Sigrúnu og Þorstein. Dætumar notuðu vögguna undir syni sína. Á þeim tíma sem Þorsteinn lá í vöggunni árið 1951 var vaggan enn útbúin þannig að stigið var á fótstig sem mggaði vöggunni til og ffá. Þetta var þá sannarlega vagga sem vaggaði. Fótstigið var til þess að hægt væri að róa bamið og svæfa en jafnframt nýta tímann t.d. til að ptjóna eða sinna annarri handavinnu. Vaggan þótti vera of völt og þess vegna var fótstigið fjar- lægt. Enn er þó hægt að sveifla vöggunni léttilega til hliðar. ,Æg reikna með að vaggan verði að lokum gefin á Byggða- safnið þó að enn hafi ekki verið tekin ákvörðun um það. Ef það gerist þá ætla ég að smíða nákvæma eftirlíkingu af henni áður og leyfa þeirri vöggu að ganga mann fiam af manni áffam í ættinni," sagði Ólafur Ásmundsson. 14 GLEDILEGA H Á T í D

x

Víkurfréttir

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Víkurfréttir
https://timarit.is/publication/1102

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.