Fréttablaðið - 20.01.2017, Qupperneq 8

ÞORRINN ER KOMINN Í KJÖTBORÐ NÓATÚNS
Pantið þorraveisluna á www.noatun.is
Við gerum meira fyrir þig – Nóatún Austurveri – www.noatun.is
sjávarút vegu r Frumkvöðla-
fyrirtækið Codland ehf. og fjögur af
stærstu útgerðarfyrirtækjum lands-
ins munu byggja og reka verksmiðju
á Reykjanesi sem nýtir hráefni frá
sjávarútvegi sem annars nýtist illa
eða ekki hérlendis. Viljayfirlýsing
liggur fyrir um svokallað Heilsuvöru-
hús á Reykjanesi þar sem þróun og
framleiðsla fer fram. Heildarkostn-
aður verkefnisins er áætlaður um
einn milljarður íslenskra króna.
Í fyrstu er reiknað með að aðal-
framleiðsluvara Heilsuvöruhúss
verði kollagen-prótein unnið úr
fiskroði. Afurðin verður meðal ann-
ars notuð í heilsufæði, fæðubótar-
efni, snyrtivörur og lyf. Nýtt verður
orka frá Reykjanesvirkjun enda
verður verksmiðjan sett upp í næsta
nágrenni við virkjunina, ef áætlanir
ganga eftir.
Heilsuvöruhús er í eigu HB
Granda, Samherja og fyrirtækjanna
Vísis og Þorbjarnar í Grindavík sem
eiga Codland. Áætlað er að Heilsu-
vöruhúsið taki til starfa í byrjun árs
2018, en fyrsta skóflustungan verði
tekin á vormánuðum.
Með þátttöku fjögurra öflugra
sjávarútvegsfyrirtækja er hráefnis-
öflun Heilsuvöruhússins tryggð, segir
Tómas Þór Eiríksson, framkvæmda-
stjóri Codlands. „Við munum vinna
úr fjögur þúsund tonnum af fisk-
roði á ári sem gefur okkur 400 tonn
af kollageni. Slíkt magn nýtist ekki
innanlands og mikið er því ætlað til
útflutnings, en möguleikar til nýt-
ingar hér innanlands eru fjölþættir
í framtíðinni.“
Eins og Fréttablaðið greindi frá á
sínum tíma voru fyrstu skref þessa
verkefnis tekin árið 2012 í samstarfi
Íslenska sjávarklasans og Collagen
ehf., sem hóf þá samstarf við fyrir-
tæki á Spáni við að vinna kollagen úr
fiskroði. Þá strax var stefnt á að reisa
verksmiðju á Reykjanesi á vegum
Codlands, svo Heilsuvöruhús er í
raun lyktir þess samstarfsverkefnis
Sjávarklasans og Collagen.
Heilsuvöruhús krefst ekki margra
starfsmanna, heldur skapast
hátæknistörf og þróun fullvinnslu
í sjávarútvegi á Íslandi tekur stórt
skref um leið. Hröð þróun hefur
orðið í framleiðsluaðferðum kolla-
gens á síðustu árum og eftirspurn
eftir vistvænum afurðum á þessu
sviði hefur aukist jafnt og þétt um
allan heim.
„Þau fyrirtæki sem sameinast um
þetta telja að hægt sé að samnýta þá
sérþekkingu sem þarna er til staðar
og skapa verðmæti sem skila aðgangi
að nýjum mörkuðum,“ segir Tómas
Þór. „Við erum mjög spennt fyrir
að þróa okkar eigin vörur, eins og
drykkinn okkar Alda Iceland. Við
gerðum auk þess samstarfssamn-
ing við Mjólkursamsöluna um að
kanna hvernig kollagen blandast við
mysupróteinið þeirra.
svavar@frettabladid.is
Verðmæti úr 4.000 tonnum af
roði unnin með grænni orku
Fjórar af stærstu útgerðum landsins koma að verksmiðju sem nýtir aukaafurðir frá fiskvinnslu. Kollagen úr
fiskroði verður fyrsta afurðin. Efnið nýtist í heilsufæði, fæðubótarefni, snyrtivörur og lyf. Milljarður fer í upp-
byggingu. Heilsuvöruhús, eins og það er kallað, útheimtir ekki fjölda starfsmanna en hátæknistörf skapast.
Framleiðsla innan-
lands skapar tækifæri
l Með kollagenframleiðslu innan-
lands skapast fjölmörg tækifæri
til frekari atvinnuþróunar sem
byggist á efninu.
l Í þessu samhengi má nefna að
vörur íslenska fyrirtækisins Ker-
ecis, sem hefur höfuðstöðvar
sínar á Ísafirði, innihalda
kollagen og Omega3-olíur úr
fiskroði. Þær nýtast í sárameð-
ferð meðal annars.
l Fyrirtækið Ankra, sem er með
aðsetur í húsi Sjávarklasans,
hyggst markaðssetja snyrti-
vörur og fæðubótarefni úr
kollageni.
l Sjávarleður á Sauðárkróki fram-
leiðir tískuvörur úr roði – auk
hugmynda um fóðurfram-
leiðslu úr fiskroði.
Áferð kollagenduftsins verðmæta má líkja við sykur, en það gefur mikla möguleika
til framleiðslu, ekki síst í heilsuiðnaði. Fréttablaðið/GVa
Við erum mjög
spennt fyrir að þróa
okkar eigin vörur, eins og
drykkinn okkar
Alda Iceland.
Tómas Þór Eiríks-
son, framkvæmda-
stjóri Codlands
samfélag Útlendingastofnun bár-
ust 1.132 hælisumsóknir í fyrra.
Það eru rúmlega þrisvar sinnum
fleiri umsóknir en árið 2015 þegar
umsóknir voru 354.
L a n g f j ö l m e n n a s t i r m e ð a l
umsækjenda um vernd voru Make-
dóníumenn, eða 468 talsins, og
Albanar, sem voru 231. Samtals
voru Makedóníumenn og Albanar
um 60% allra umsækjenda. Næstir
þar á eftir voru Írakar (73), Georgíu-
menn (42) og Sýrlendingar (37). 73
prósent umsækjenda voru karlkyns
og 27 prósent konur.
Þá voru 76 prósent umsækjenda
fullorðnir og 24 prósent börn.
Umsóknir frá fylgdarlausum ung-
mennum voru átján. – jhh
Þrisvar sinnum
fleiri umsóknir
sveitarstjórnarmál Veltufjárhlut-
fall Hafnarfjarðarbæjar í byrjun árs
2015 var svo lágt að það gefur sterk-
lega til kynna að sveitarfélagið hafi
verið ansi nálægt greiðsluþroti.
Þetta er niðurstaða Stefáns B. Gunn-
laugssonar, dósents við Háskólann á
Akureyri, en ný rannsókn hans á fjár-
hagslegri heilsu sveitarfélaga sýnir að
mörg sveitarfélög séu mjög veik.
„Niðurstöðurnar eru sláandi.
Þær gefa til kynna að fjárhagsstaða
íslenskra sveitarfélaga hafi oft verið
slök,“ segir Stefán. Stefán notar líkan
til að meta heilsu sveitarfélaga og
raðar sveitarfélögum upp eftir ein-
kunnum úr líkaninu.
Meginástæða lélegrar einkunnar
Hafnarfjarðar hafi verið slæm
greiðslustaða bæjarfélagsins. „Svo
lágt veltufjárhlutfall gefur sterk-
lega til kynna að sveitarfélagið hafi
í raun verið nálægt greiðsluþroti,“
að mati Stefáns.
Í rannsókn Stefáns skoðar hann
einnig hvort fjölmenn sveitarfélög
séu betur á sig komin andlega sem
og að skoða hvort sveitarfélög
landsbyggða séu öðruvísi en höfuð-
borgarinnar. Rannsóknin gefur til
kynna að litlu sveitarfélögin standi
betur en þau stærri.
Þau fá hærri einkunn en þau
stærri. Hins vegar var ekki mark-
tækur munur á einkunn sveitar-
félaga á höfuðborgarsvæðinu og á
landsbyggðinni.
Stefán mun kynna rannsókn sína
í Háskólanum á Akureyri í hádeginu
í dag. – sa
Hafnarfjörður var nálægt greiðsluþroti árið 2014
samgöngumál Lokið verður við að
grafa Vaðlaheiðargöng í lok febrúar
þegar gert er ráð fyrir að borgengi
Ósafls slái í gegn. Er þá líklegt að
hægt verði að opna göngin fyrir
umferð í byrjun árs 2018.
Verkefnið hefur hingað til gengið
brösuglega þrátt fyrir kröftuga
byrjun. Stríður straumur heits vatns
Eyjafjarðarmegin hefur torveldað
starfsmönnum að vinna við ganga-
gröft og bæði bergsig og kalt vatn
hefur tafið vinnu að austanverðu,
Fnjóskadalsmegin.
Umferðarmet hafa verið slegin
ítrekað á landinu síðustu þrjú ár og
hefur umferð um Norðausturland
aukist gríðarlega í takt við aukinn
straum ferðamanna til landsins.
Göngin koma í stað Víkurskarðs,
sem lokast iðulega á vetrum. – sa
Stefnt á að slá í
gegn í febrúar
Vaðlaheiðargöng verða tilbúin innan
árs. Fréttablaðið/auðunn
Niðurstöðurnar eru
sláandi.
Stefán B. Gunn-
laugsson, dósent
við Háskólann á
Akureyri.
2 0 . j a n ú a r 2 0 1 7 f ö s t u D a g u r8 f r é t t i r ∙ f r é t t a B l a ð i ð
2
0
-0
1
-2
0
1
7

0
4
:3
6
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
C
0
0
-3
F
4
0
1
C
0
0
-3
E
0
4
1
C
0
0
-3
C
C
8
1
C
0
0
-3
B
8
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
5
A

F
B
0
4
8
s
_
1
9
_
1
_
2
0
1
7
C
M
Y
K