Morgunblaðið - 18.10.2016, Qupperneq 16

16 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. OKTÓBER 2016
KJARNAGRAUTAR
ÍSLENSK FRAMLEIÐSLA FRÁ 1984
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
Ólafur Fáfnir Sigurgeirsson
olafur@mbl.is
Aukin spenna á fasteignamarkaði
heldur áfram samkvæmt nýrri
skýrslu um húsnæðismarkaðinn,
sem Íslandsbanki gaf út í gær, en
bankinn spáir um 9,3% hækkun á
fasteignaverði í ár og 11,4% hækkun
á árinu 2017. Ein af ástæðum hækk-
unar húsnæðisverðs er hröð hækkun
kaupmáttar launa en Íslandsbanki
gerir ráð fyrir að kaupmáttur launa
hækki um 10% á þessu ári og 5,2% á
því næsta. Þegar fermetraverð er
skoðað í samhengi við laun þá sést að
íbúðaverð er hæst á höfuðborgar-
svæðinu en þar kostar 100 fermetra
íbúð 6,8 árslaun en íbúð á Vestfjörð-
um kostar ekki nema 1,8 meðaltals-
árslaun. Munurinn á milli dýrasta og
ódýrasta fermetrans er því 286% en
munur milli hæstu og lægstu launa
milli landshluta reynist 24%. Því er
ljóst að aðrir áhrifaþættir en laun
hafa mikið að segja um muninn milli
landshluta.
Merki þenslu áþreifanleg
Heildarfjöldi íbúða á söluskrá hef-
ur aukist um 71% frá árinu 2008 þeg-
ar 4.450 íbúðir voru til sölu. Á árinu
2016 hafa 1.270 íbúðir verið til sölu að
meðaltali. Meðalsölutími íbúða hefur
verið 2,13 mánuðir að jafnaði á árinu
og er það styttri meðalsölutími en á
árinu 2007 þegar meðalsölutíminn
var 2,49 mánuðir. Á árinu 2009 var
meðalsölutíminn 27,43 mánuðir og
hefur því tíminn sem það tekur að
selja íbúð dregist saman um 91%.
Aukin umsvif í hagkerfinu setja einn-
ig þrýsting á fasteignaverð en hlut-
fall erlends vinnuafls hefur verið að
aukast. Árið 2015 voru 17.700 erlend-
ir ríkisborgarar við störf á Íslandi og
Íslandsbanki spáir því að fjöldi
þeirra setji nýtt met á árinu 2016 og
fari yfir þann fjölda sem var í lok síð-
ustu efnahagsuppsveiflu árið 2008.
Þá voru þeir 18.400 talsins. Þetta
kallar á aukna eftirspurn eftir hús-
næði og frekari uppbyggingu á íbúð-
arhúsnæði á höfuðborgarsvæðinu.
Ferðamenn þrýsta upp verði
Aukinn straumur ferðamanna til
Íslands hefur haft umtalsverð áhrif á
eftirspurn eftir íbúðarhúsnæði á síð-
ustu árum. Fjárfestingar í hótelrými
hafa ekki haldist hönd í hönd við
fjölgun ferðamanna. Sérstaklega á
það við um vinsælustu gistisvæðin.
Með þessu hefur skapast grundvöll-
ur fyrir mikinn vöxt deilihagkerfis-
ins, segir ennfremur í skýrslu Ís-
landsbanka. „Við erum komin með
Airbnb í einni af hverjum átta íbúð-
um í miðbænum miðað við enga íbúð
2010,“ segir Ingólfur Bender, yfir-
maður greiningardeildar hjá Ís-
landsbanka. Ferðaþjónustan hefur
áhrif með þessum hætti. Útleiga á
íbúðarhúsnæði mætir í raun gisti-
náttaþörf sem tilkomin er vegna
þeirrar fjölgunar ferðamanna sem
orðið hefur í landinu. Þetta er komið
til vegna þess að fjölguninni hefur
ekki verið fylgt eftir með þeirri innri
fjárfestingu í hótelrými sem þurft
hefði að vera og það þrýstir upp
verðinu á þessum íbúðum sérstak-
lega.
Í ágúst 2016 voru 3.049 íbúðir á
höfuðborgarsvæðinu skráðar á
Airbnb en þeim hafði fjölgað um 80%
frá ágúst 2015 og 1.000% frá árinu
2010 þegar 3 íbúðir voru skráðar á
vef Airbnb. „Áfall í þessari grein
gæti haft talsverð áhrif á íbúðamark-
aðinn,“ segir Ingólfur.
Aukin fjárfesting í íbúðum
Talsvert hraður vöxtur var í fjár-
festingu í íbúðarhúsnæði á fyrri
hluta ársins 2016 en hann nam um
17,3%. Vöxtur hefur verið í fjárfest-
ingu í íbúðarhúsnæði frá árinu 2010
ef undanskilið er árið 2015 en þá
reyndist samdrátturinn 3,1%. Hann
var rakinn til fyrirhugaðrar breyt-
ingar á byggingarreglugerð, lóða-
skorts, mikillar uppbyggingar á hót-
elrými og hás byggingarkostnaðar.
Samkvæmt nýjustu tölum frá Sam-
tökum iðnaðarins eru um 3.000 íbúðir
í byggingu á þessu ári og gerir spá SI
ráð fyrir því að um 8.000 íbúðir verði
byggðar á árunum 2016 til 2019.
Þetta gerir tæplega 2.000 íbúðir á ári
sem er ennþá undir áætlaðri upp-
safnaðri þörf að mati samtakanna,
sem nemur um 2.500 til 3.000 nýjum
íbúðum árlega.
Skortur á smærri íbúðum
Þrátt fyrir að hlutfall smærri
íbúða sem eru minni en 110 fermetr-
ar sé hæst á höfuðborgarsvæðinu þá
bendir verðþróun til þess að skortur
sé á slíkum íbúðum og að hlutfall
þeirra þyrfti að vera enn hærra en
það er í dag. Hlutfall smærri íbúða á
höfuðborgarsvæðinu nemur 55% af
heildarfjölda íbúða en það er lækkun
úr 60% frá árinu 2000. Þannig hefur
verð íbúða í stærðarflokknum að 70
fermetrum hækkað um 42% frá
árinu 2010 og íbúðir í stærðarflokkn-
um 70 til 110 fermetrar hækkað um
32%. Til samanburðar hefur íbúða-
verð á höfuðborgarsvæðinu hækkað
að meðaltali um 29% yfir sama tíma-
bil. Skýrirst þetta af því að hlutfall
smærri íbúða er hátt í miðbæ
Reykjavíkur og nálægum hverfum
þar sem verðið er hátt og svo að
skortur er á framboði smærri íbúða.
Með nýrri byggingarreglugerð hefur
sveigjanleiki og hagkvæmni við
byggingu smærri íbúða aukist. Það
gæti stuðlað að fjölgun þeirra á kom-
andi misserum og þar með snúið við
þeirri þróun sem hefur verið ráðandi
síðustu ár, segir í skýrslu Íslands-
banka.
Meiri þensla í kortunum
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Fasteignamarkaður Áframhaldandi hækkanir á fasteignaverði eru í pípunum, samkvæmt skýrslu Íslandsbanka
 Íslandsbanki spáir því að fasteignaverð muni hækka um 11,4% á árinu 2017
 3.049 íbúðir í boði hjá Airbnb í Reykjavík  Airbnb þrýstir upp fasteignaverði
Umfangsmikill markaður
» Velta á húsnæðismarkaði
var 304 milljarðar árið 2015.
» 2,5 íbúar voru á hverja íbúð
árið 2015.
» 135 þús. íbúðir á öllu land-
inu og þar af eru 62% þeirra á
höfuðborgarsvæðinu.
» 18 til 24 mánuði tekur að
fullklára íbúð til afhendingar.
» Meira byggt af stærri íbúð-
um frá árinu 2000.
» Fermetraverð smærri íbúða í
vinsælustu hverfunum eins og
101 er komið í 462 þús. krónur.
» Fasteignaverð lægst í Bol-
ungarvík þar sem fermetrinn
kostar 74 þúsund krónur.
● Arion banki mun bera kostnað sem
fellur til vegna nýrra neytendalána sem
tekin voru hjá bankanum á tímabilinu
frá því að Hagstofan gerði mistök á út-
reikningi vísitölu neysluverðs og til
þess tíma er upplýst var um mistökin.
Þannig tekur bankinn á sig kostnað
sem að öðrum kosti hefði fallið á lán-
takendur. Um er að ræða lán hátt í
1.000 viðskiptavina og ber bankinn
kostnað sem nemur hátt í 50 milljónum
króna vegna þessa.
Þegar Hagstofan greindi frá því í
september að mistök hefðu átt sér stað
við útreikning vísitölunnar í mars síð-
astliðnum kom í ljós að mánaðarbreyt-
ing vísitölunnar í september reyndist
0,48% í stað 0,21% og munaði þar
0,27 prósentustigum.
Arion banki tekur á sig
mistök Hagstofunnar
18. október 2016
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 114.14 114.68 114.41
Sterlingspund 138.86 139.54 139.2
Kanadadalur 86.78 87.28 87.03
Dönsk króna 16.861 16.959 16.91
Norsk króna 13.883 13.965 13.924
Sænsk króna 12.937 13.013 12.975
Svissn. franki 115.37 116.01 115.69
Japanskt jen 1.0958 1.1022 1.099
SDR 157.14 158.08 157.61
Evra 125.45 126.15 125.8
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 156.8875
Hrávöruverð
Gull 1252.7 ($/únsa)
Ál 1252.7 ($/tonn) LME
Hráolía 1252.7 ($/fatið) Brent
Fjármálaeftirlitið í Liechtenstein
hefur skipað slitastjórn yfir
tryggingafélagið Gable Ins-
urance AG. Hinn 15. september
síðastliðinn hafði stofnunin gert
félaginu að stöðva sölu nýtrygg-
inga og endurnýjun eldri samn-
inga. Fjármálaeftirlitið íslenska
greinir frá þessu, en í frétt Fjár-
málaeftirlitsins í Liechtenstein
kemur fram að systurstofnunum
þess hafi verið gert viðvart í
þeim löndum þar sem Gable Ins-
urance hafi stundað sölu trygg-
inga.
PricewaterhouseCoopers í
Liechtenstein var falið hlutverk
slitastjórnar yfir fyrirtækinu og
ber þeim sem hafa fyrirspurnir
er varða réttindi tryggingataka
að beina þeim til fyrirtækisins.
Stöðva sölu
trygginga
 Slitastjórn skipuð
yfir Gable Insurance
● Úrvalsvísitala Kauphallar Íslands
lækkaði um tæp 0,9% í viðskiptum
gærdagsins. Hefur hún með því lækkað
um rétt rúm 8% það sem af er ári.
Viðskipti með hlutabréf í Kauphöllinni
námu rúmum 1,4 milljörðum í gær.
Mest voru viðskipti með bréf Icelandair,
rúmar 400 milljónir og lækkuðu bréf fé-
lagsins um tæpt eitt prósent. Mest
lækkun varð á bréfum HB Granda sem
fóru niður um tæp 3,6% í ríflega 130
milljóna viðskiptum. Ekkert félag hækk-
aði í viðskiptum þennan mánudag.
Úrvalsvísitala Kauphall-
arinnar lækkaði í gær
STUTT