Hjúkrunarkvennablaðið - 01.07.1950, Blaðsíða 3
2. tbl. 1950.
XXVI. árg'.
Útgefandi: F. í. H. Form. F. í. H.: Frú Sigríður Eiríksdóttir.
Ritstjórn: Ásvailagötu 79, Reykjavik.
Guðrún Bjarnadóttir, sími 80216. Sími 1960.
Jakobina Magnúsdóttir, sími 80566. Gjaldk.: Frú Maria Pétursdóttir,
Arngunnur Ársælsdóttir, sími 3556. Garðastræti 8, simi 5097, box 982.
KRABBAMEINSFÉLAG REYKJ AVÍKU R.
Geislalœkning viö kmbbnwneini.
EFTIR DR. MED. GÍSLA FR. PETERSEN YFIRLÆKNI
Erindi flutt í 1. kennslustofu Háskólans, 3. apríl 1950 á námskeiði fyrir hjúkrunar
konur og ljósmæður.
Mér hefur verið falið að gera grein fyrir
geislalækningu. við krabbameini á þessu
námskeiði. Eins og að líkum lætur, verður
aðeins hægt að stikla á því stærsta í ein-
um fyrirlesti’i. Efnið er mjög umfangs-
rnikið og ekki vandalaust að velja svo úr
aðalatriði, að það gefi sæmilega hugmynd
um þá læknismeðferð við krabbameini,
sem hér mn ræðir. Enginn má hinsvegar
láta sinn hlut eftir liggja, þar sem unnið
er fyrir gott málefni, að auka sem mest
þekkingu á krabbameini meðal hjúkrunar-
kvenna og ljósmæðra, og þannig vekja
áhuga þeirra fyrir stefnumáli Krabba-
meinsfélagsins, þ. e. að ailir vinni sam-
eiginlega að því markmiði að gera allt
sem unnt er til þess, að draga úr og vinna
sigur á því böli, sem krabbameinið er.
Þekkingin er þar eitt aðalvopnið.
Auk skurðlækninga, hafa geislalækning-
ar með röntgen og radium mikla þýðingu
við meðferð og lækningu krabbameins.
Aðrar aðferðir koma þar vart til greina. —
Geislalækningar eru ung vísindagrein, sem
hefur tekið stórstigum framförum á síð-
ustu áratugum, og er enn á þroskaskeiði,
svo að búást má við bættum árangri í
meðferð illkynja æxla, þegar fram líða
stundir.
Hver fann röntgengeislana? Wilhelm
Conrad Röntgen, prófessor í eðlisfræði við
Háskólann í Wúrzburg í Þýzkalandi, fann
geisla þá, sem síðan eru við hann kenndir,
8. nóv. 1895. Þá var brotið blað í sögu
vísindanna, og hófst nýtt tímabil i eðlis-
fræði og læknavísindum. Próf. Röntgen
var að gera rannsóknir á úthleðslufyrir-
brigðum, sem verða þegar háspenntum
rafmagnsstraum er hleypt á milli tveggja
póla í lofttómu glerhylki. Þá varð hann
var hinn ósýnilegu geisla, sem hann nefndi
X-geisla, þar sem þeir voni áður óþekktir.
Það nafn hefur haldizt á þeim að mestu
í hinum enskumælandi heimi, en annars
eru þeir nefndir röntgengeislar, eftir upp-
finningamanninum. Nokkru eftir að þetta
gerðist, birti Röntgen fyrstu skýrslu sína
um hina nýju geisla, það var 28. des. 1895.
Ritið var ekki stórt, aðeins 12 hlaðsíður,
en innihaldið mikið og afdrifaríkt fyrir
vísindin. Röntgen var stuttorður og gagn-
orður og fremur hlédrirgur maður. Hann