Tímarit um endurskoðun og reikningshald - 01.01.1983, Side 25

fastafjármunir hafa verið umritaðir í krónur
með núgildandi kaupmátt, þarf að gefa gaum
að sviptivirði þeirra og gera viðeigandi
ráðstafanir, ef nauðsynlegt er. “5) Alveg eins
og í hefðbundnum reikningsskilum er í því
kerfi, sem hér er til meðferðar, litið með
velþóknun á vanmat fjármunar, en hvers
konar ofmat fordæmt. í reikningsskilakerf-
inu, sém nefnt er sviptivirði — staðkrónu-
fjármagn og lýst verður innan skamms, er
gerð atlaga að þessari hlutdrægni í virðingu.
Sviptivirði—nafnkrónufjármagn. Hagnað-
arhugtak þessara reikningsskila er hið sama
og hagnaðarhugtak hefðbundinna reiknings-
skila (kaupverð — nafnkrónufjármagn). í
báðum tilvikum er hagnaður miðaður við
varðveizlu nafnkrónufjármagns. Þaö sem ber
á milli þessara kerfa er, að nafnkrónur eigin
fjár eru mældar á ólíkan hátt. í öðru kerfinu
ræðs mæling eigin fjár af virðingu fjármuna til
sviptivirðis, í hinu af virðingu þeirra til kaup-
verðs. í skýringardæminu er eigið fé í upphafi
19x1 hið sama samkvæmt báðum þessum
gerðum reikningsskila. í árslok hafa leiðir
skilið. Skal hér talið, að hafið sé yfir efa, að
sviptivirði vörubirgða í árslok sé jafnt endur-
kaupsverði. Sú ályktun felur í sér, að
forráðamenn fyrirtækisins hafa sannfært sig
um, að vænt hreint söluverð sé hærra en
endurkaupsverð.
Rekstrarreikningur ár 19x1
Rekstrartekjur: Vörusala
Rekstrargjöld
Vörunotkun: 7ein. á 12kr.
Ýmis verzlunarkostnaður
Gengur rekstrarhagnaður
Innleystur geymsluhagnaður:
7ein.á2kr.
Aukning óinnleysts geymslu-
hagnaðar:
3ein. á4kr. = 12
5ein. á2kr. = 10
Vaxtagjöld
Hagnaður
105
84
5,50 89,50
15,50
14
22 36
51,50
______ 10.50
41,00
Efnahagsreikningur lok 19x1
Fjármunir
Sjóður 29
Vörubirgðir: 8ein. á 14kr. 112
141
Fjármagn
Langvinntlán
Höfuðstóll 1/1
Hagnaður árs
30
70
41_ 111
141
Ein niðurstaða þessara reikningsskila er
sú, að hagnaður ársins hafi numið 41 kr.
Ársreikningurinn sýnir sitthvað fleira um
árangur starfseminnar, og sýnist sitt hverjum
um, hvað af því sé athyglisverðast. Lítum
nánar á smærri drætti í myndinni. Vörunotk-
un, aðalgjaldaliður rekstrarreiknings, fæst
með því að margfalda fjölda seldra eininga
með sviptivirði seldra vara, þ.e. endurkaups-
verði, á söludegi. Vörunotkun hefur verið
mæld 14 kr. hærri en í reikningsskilum, sem
byggjast á notkun kaupverðs. Þessi tilbúni 14
kr. gjaldaliður kemur svo síðar í rekstra-
reikningum fram sem sérstakur tekjuliður
undir heitinu innleystur geymsluhagnaður.
Geymsla fjármuna er eitt af þeim hlutverk-
um, sem fyrirtæki fer með. Af öðrum
hlutverkum verzlunarfyrirtækis má nefna
upplýsingamiðlun, staðarbreytingu ( flutning
vöru frá iðnfyrirtæki í átt til notanda) og
sundurhlutun (keypt í stórum stíl, selt í
smáum), og fyrir iðnfyrirtæki mundi bætast
við formbreyting aðfanga í afurðir. í þeim
reikningsskilum, sem hér eru til meðferðar,
er virðisaukinn (eða skerðingin), sem verður
við geymslu, einangraður. Geymsluhagnaður
er kallaður innleystur, þegar hann hefur
orðið að veruleika við sölu. En auk 14 kr.
innleysts geymsluhagnaðar, hefur á árinu
myndazt 22 kr. geymsluhagnaður, sem er
23