Ráðunautafundur - 13.02.1979, Blaðsíða 69

227
skapa meira öryggi í framleiöslunni, auk þess sem meiri af-
urðir fást aö sjálfsögöu af heilbrigðum gripum en sjúkum.
Kynbótafræðingar hafa lengi haldiö á lofti þeirri
kenningu aö ef erfðir skipti nokkru umtalsverðu máli í sambandi
við sjúkdóma hljóti aö hafa átt sér staö verulega mikið
náttúruúrval fyrir þessum eiginleikum. Þaö eru fyrst og fremst
hraustir og heilbrigöir gripir, sem notaðir eru til undaneldis
en veikir gripir eru felldir á unga aldri og geta því ekki
afkvæmi.
Mælingar og skráningar sjúkdóma
Fyrsta skilyröi þess aö geta unnið skipulega að kynbótum
fyrir nokkrum eiginleika er aö geta mælt eiginleikann.
í kynbótafræðinni ræöum við oft um séða og mælda eigin-
leika. Séöir eiginleikar flokkast £ fáa skýrt afmarkaða hópa,
en mældir eiginleikar sýna mikla dreifingu í marga flokka og
ráðast oftast af mörgum erfÖavísum auk þess sem umhverfis-
áhrifa gætir oft mikið fyrir slíka eiginleika. Nokkrir erföa-
gallar eru þekktir sem eru fiáðir erföavísun í einu eöa örfáum
sætum og eru augljóslega séðir eiginleikar.
Sjúkdóm höfum við oft ekki möguleika á að mæla á annan
hátt en þann aö flokka gripina sem heilbrigöa eöa sjúka. Aftur
á móti hefur sýnt sig aö lítill árangur næst við að líta á
þessa eiginleika erfÖafræÖilega sem séöa eiginleika. Umhverfis-
áhrif skipta miklu máli í sambandi við þessa eiginleika og
séu erfðaáhrifin einhver ráöast þau af fjölda erfðavísa. Slíka
eiginleika köllum viö í kynbótafræðinni þröskuldeiginleika
(treshold character). í kynbótum bjóöa slíkir eiginleikar upp
á nokkur "tæknileg" vandamál.
Kynbótaárangur fyrir slíka eiginleika viö einstaklings-
úrvali ræöst augljóslega af útbreiöslu sjúkdómsins og mat á
arfgerð veröur óhjákvæmilega ónákvæmt.
Aö vissu marki má komast fram hjá þessu vandamáli viö aö
beita afkvæmarannsókn fyrir eiginleikann.
Aöur en fjármagn er lagt í kynbótastarf vegna sjúkdóma
ber aö leggja áherslu á aö reynt sé aö gera sér grein fyrir
hugsanlegum árangri af kynbótastarfinu. Litlu þjónar t.d. aö