Morgunblaðið - 25.04.2017, Síða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. APRÍL 2017
Ráðstefnan What Works verður
formlega sett í tónlistar- og ráð-
stefnuhúsinu Hörpu í miðbæ
Reykjavíkur í dag. Eru það Bjarni
Benediktsson forsætisráðherra og
Michael Green, framkvæmdastjóri
rannsóknastofnunarinnar Social
Progress Imperative (SPI), sem
flytja setningarávörp, en ráðstefn-
unni lýkur á miðvikudag nk.
Í gær fór fram vinnustofa í
tengslum við ráðstefnuna þar sem
Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir, ráð-
herra ferðamála, iðnaðar og ný-
sköpunar, hélt ræðu ásamt Roberto
Artavia Loria, varaforseta SPI, og
Hrönn Ingólfsdóttur, forstöðu-
manni verkefnastofu Isavia.
Ráðstefnan er haldin á vegum
SPI sem meðal annars gefur út lífs-
gæðavísitöluna Social Press Index.
Markmið ráðstefnunnar í Hörpu er
að varpa ljósi á hvernig best er að
leysa þau vandamál sem samfélög
um allan heim standa frammi fyrir.
Sjálfbær ferðaþjónusta
Roberto hélt erindi um ferða-
þjónustuna í heimalandi sínu Kosta
Ríka. Hefur hann tekið út atvinnu-
greinina með mælitækjum vísitölu
félagslegra framfara, en ferða-
mönnum þar fjölgaði að meðaltali
um 14% á ári frá 1986 til 1994.
Þannig komu t.a.m. 329 þúsund
ferðamenn til landsins árið 1988 og
var sú tala komin í tæplega 2,7
milljónir árið 2015. Er ferðaþjón-
ustan nú undirstöðuatvinnugrein
þar í landi og hefur engin grein afl-
að meira af erlendum gjaldeyri þar
frá árinu 1995.
Á sama tíma tókst Kosta Ríka að
verða að einskonar fyrirmyndar-
ríki þegar kemur að sjálfbærri
ferðaþjónustu, en um helmingur
þeirra sem sækja landið heim tekur
þátt í svokallaðri umhverfisferða-
mennsku (e. ecotourism).
Samfélagsábyrgð á oddinn
Erindi Hrannar sneri að Isavia
og hvernig fyrirtækið vinnur að
samfélagsábyrgð. „Á sama tíma og
við upplifum mikla aukningu í
ferðaþjónustu er mikilvægt að
huga einnig að atriðum tengdum
umhverfi,“ segir hún og vísar með-
al annars til þeirra markmiða sem
fram koma í Parísarsáttmálanum.
„Við settum okkur umhverfis-
stefnu fyrir nokkrum árum og
stefnu í samfélagsábyrgð í fyrra,“
bendir hún á.
What Works hefst
formlega í Hörpu
Morgunblaðið/Eggert
Fundur Ágæt mæting var á vinnustofuna í tengslum við What Works og fóru m.a. fram pallborðsumræður.
Markmiðið að varpa ljósi á hvernig best er að leysa þau vandamál sem samfélög um allan heim standa frammi fyrir
Guðmundur Magnússon
gudmundur@mbl.is
„Þetta er mikill gleðidagur fyrir
okkur og mér er efst í huga hve
starfsfólkið hefur staðið þétt með
okkur,“ segir Þorsteinn Már Bald-
vinsson, forstjóri útgerðarfyrirtæk-
isins Samherja, en í gær felldi Hér-
aðsdómur Reykjavíkur úr gildi 15
milljóna króna stjórnvaldssekt sem
Seðlabankinn lagði á fyrirtækið fyr-
ir brot á gjaldeyrislögum. Seðla-
bankanum er gert að greiða allan
málskostnað, 4 milljónir króna.
„Þetta er ótrúlega ljótt mál. Það
er sárt að sjá hvernig stjórnsýslan í
þessu máli hefur verið frá upphafi.
Menn hafa fengið mörg tækifæri til
að láta staðar numið, en ekki gert
það. Allt framferði Seðlabankans í
þessu máli hefur miðað að því að
valda okkur sem mestum skaða.
Þannig var búið að senda tilkynn-
inguna um húsleit hjá okkur út um
allan heim klukkustund eftir að hún
var framkvæmd,“ segir Þosteinn.
„Í stað þess að setjast niður með
okkur og ljúka þessu máli eins og
við höfum margsinnis farið fram á
hafa Seðlabankamenn stöðugt kom-
ið fram með nýjar og nýjar ásakanir
þegar einum hefur verið hrint.
Verst hafa verið þau vinnubrögð
þeirra að halda gögnum frá okkur
þannig að það hefur tekið okkur
langan tíma að bregðast við,“ segir
hann.
Aðspurður hvort Samherji hygg-
ist aðhafast eitthvað gagnvart
Seðlabankanum eftir dóminn segir
Þorsteinn Már: „Við látum ekki
kyrrt liggja.“ Hann segir að ekki sé
við öðru að búast en að fyrirtækið
muni setja fram skaðabótakröfu.
Menn hafi þurft að axla ábyrgð fyrir
minni sakir. Samherji hafi þegar
kært ákveðna starfsmenn Seðla-
bankans til lögreglu.
„Það er ákveðin klíka innan bank-
ans sem hefur rekið þetta mál af
ótrúlegum fantaskap,“ segir hann.
Málið hefur staðið í fimm ár. Það
hófst með húsleit Seðlabankans hjá
Samherja árið 2012. Seinna tók sér-
stakur saksóknari við málinu. Tvö
ár eru liðin síðan hann ákvað að fella
niður sakamál vegna þessara
meintu brota. Seðlabankinn ákvað
þá að beita stjórnvaldssektum upp á
15 milljónir króna. Héraðsdómur
segir að Seðlabankinn hafi ekki með
neinum hætti sýnt fram á við með-
ferð málsins á hvaða grundvelli hon-
um hafi verið heimilt að taka málið
upp að nýju.
Ríkt tilefni til rökstuðnings
„Í málinu hefur ekkert komið
fram um að ákvörðun [Seðlabanka
Íslands] um að hefja meðferð máls
[Samherja] að nýju, sem tilkynnt
var með bréfi [Seðlabanka Íslands]
30. mars 2016, hafi byggt á nýjum
gögnum eða vísbendingum um að
slík gögn kynnu síðar að koma fram
við frekari rannsókn málsins,“ segir
meðal annars í niðurstöðu dóms
Héraðsdóms Reykjavíkur.
Að mati dómsins var hins vegar
„ríkt tilefni til slíks rökstuðnings“,
einkum vegna „þess verulega drátt-
ar“ sem orðið hafði á meðferð máls-
ins hjá Seðlabankanum.
Þá segir einnig í niðurstöðum að
Seðlabankinn hafi „ekki með nein-
um hætti sýnt fram á við meðferð
máls þessa fyrir dómi á hvaða
grundvelli heimilt var að taka mál
[Samherja] upp að nýju með vísan
til ákvæða 24. gr. stjórnsýslulaga
eða almennra reglna stjórnsýslu-
réttar, eins og þær horfa við rann-
sókn mála og töku ákvarðana um
refsikennd viðurlög á grundvelli
þeirra heimilda sem stjórnvöldum
eru veittar með lögum. Verður þeg-
ar af þessari ástæðu að fallast á
kröfu [Samherja] um að áðurlýst
ákvörðun [Seðlabanka Íslands] 1.
september 2016 verði felld úr gildi. “
Mikill gleðidagur fyrir okkur
 Héraðsdómur fellir úr gildi 15 milljóna króna stjórnvaldssekt Seðlabankans á Samherja
 „Menn þurft að sæta ábyrgð fyrir minna,“ segir Þorsteinn Már Baldvinsson um eftirmálin
„Við látum ekki kyrrt
liggja. Það er ákveðin
klíka sem hefur rekið
þetta mál af ótrúleg-
um fantaskap.“
Þorsteinn Már Baldvinsson
Ingveldur Geirsdóttir
ingveldur@mbl.is
Kannabisvökvi sem settur er í rafrettur og
reyktur þannig er kominn í sölu hér á landi.
Vökvinn gefur sömu vímuáhrif og ef kanna-
bis er reykt á annan hátt.
Sigvaldi Arnar Lárusson, varðstjóri hjá
lögreglunni á Suðurnesjum, vakti athygli á
vökvanum á Facebook-síðu sinni um helgina,
en Sigvaldi Arnar segir að þar hafi hann
verið að skrifa sem foreldri frekar en lög-
reglumaður, til að vekja aðra foreldra til
umhugsunar. „Það er langt síðan ég heyrði
fyrst af þessum kannabisvökva. Lögreglunni
hafa borist ábendingar um að hann sé kom-
inn á allar sölusíður á netinu og hann virðist
vera kominn í dreifingu út um allt land
núna.“
Vökvinn er seldur í plasthylkjum og lík-
lega unninn hér á landi. „Vökvinn er líklega
búinn til til þess að einfalda neysluna og
koma efninu í yngri markhópa. Þetta form
af fíkniefninu einfaldar neysluna og því kem-
ur mér ekki á óvart að þetta breiðist hratt
út. Sölumaðurinn segir alltaf að kannabisið
sé saklaust og auðvelt að neyta þess á raf-
rettuformi,“ segir Sigvaldi Arnar.
Blandað í jarðarberjavökva
Kannabisvökvinn er notaður eins og annar
rafrettuvökvi. Sigvaldi Arnar segist hafa
heyrt af því að krakkar blandi honum í aðra
rafrettuvökva sem eru með lykt og bragði,
eins og jarðaberjavökva, til þess að minnka
kannabislyktina sem kemur við reyking-
arnar.
Að sögn Sigvalda Arnars sér hann dag-
lega krakka niður í 13 til 15 ára með raf-
rettur, á skólalóðum og víðar. „Þetta eru
ekki margir krakkar en maður sér þetta og
verður þetta ekki svipað og með annað, t.d.
vespurnar? Þegar nokkrir eru búnir að fá
sér vespu þá eru allir komnir á vespu. Þetta
er allavegana áhyggjuefni, það er klárt.“
Hann segir marga foreldra hafa haft sam-
band við sig eftir að Facebook-færslan fór á
flug og allir hafi þeir komið af fjöllum og
viljað vita meira um kannabisvökvann.
Kannabis flæðir út um allt
Sigvaldi Arnar segir að tilgangur færsl-
unnar hafi verið að vekja foreldra og skóla
til vitundar um þetta.
„Ég skrifaði þetta ekki í nafni lögreglu,
heldur sem foreldri en ég hef verið í lögg-
unni í 17 ár og er búinn að vera mikið í fíkni-
efnamálum og kannabis flæðir út um allt.
Það kæmi mér ekki á óvart að þessi kanna-
bisvökvi muni auka kannabisneysluna hér á
landi,“ segir Sigvaldi Arnar.
Hann segist ekki geta svarað því hvort
vökvinn sé sterkari eða veikari en þurrkað
kannabis en það eigi ekki að vera erfiðara
fyrir lögregluna að hafa uppi á vökvanum en
kannabisi í öðru formi.
Kannabisvökvi á rafrettur í umferð
Fíkniefni Kannabisvökvinn er seldur í plast-
hylkjum og reyktur með rafsígarettu.
 Til sölu á netinu  Einfaldar neysluna og höfðar til krakka  Klárlega áhyggjuefni, segir varð-
stjóri hjá lögreglunni á Suðurnesjum  Breiðist hratt út og gæti aukið kannabisneysluna hér á landi