Freyr - 01.09.2005, Side 34

SVÍNARÆKT
Svínarækt
Sá samstarfssamningur sem
gerður var við Norsvin Inter-
national og greint var frá í
Búnaðarriti - (slenskum land-
búnaði 1999, var án vafa með
stærri skrefum til framfara í
svínarækt hérlendis. Það hefur
sýnt sig að innflutningur erfða-
efnis frá Noregi hefur skilað
verulegum árangri og mikilli
hagræðingu í svínarækt, svína-
bændum og neytendum til
hagsbóta.
Sem dæmi um framfarir má
nefna vaxtarhraða eldisgrísa
sem hefur aukist mikið undan-
farin ár og má sjá á einstaka bú-
um vaxtarhraða á bilinu 800 -
Tafla 1. Nokkrar kennitölur svínabúa með gyltur og svtnabúa með eldisgrísi. Vorskoðun 2004.
Landið Fjöldi s - sv V Landshlutar N A - SA
Gyltubú* 16 8 2 4 2
Eldisbú** 6 4 2 0 0
Samtals bú 22 12 4 4 2
Gyltur (vorskoðun) 3.699 2.463 632 578 26
Meðalstærð í gyltum 231,2 307,8 316 144,5 13
Geltir 101 62 17 18 4
Grísir 40.472 20.337 14.415 5.579 141

Landið
Stærð gyltubúa Alls 1 - 50 51 - 100 101 - 200 201 - 680
Fjöldi 16 3 3 4 6
Stærð eldisbúa, fj. grísa Alls < 500 gr. 500 - 2000 gr. > 2000 gr.
Fjöldi 6 3 2 1
Gyltubú* = Gyltur og grísir
Eldisbú** = Eingöngu grísir
Tafla 2. Fjöldi svínabúa og ásett svin 2000-2004 (bú einungis með
grísi f svigum)
Svínabú Fjöldi gyltna Meðalbústærð
Ár fjöldi gyltur
2000 37 4.364 117,9
2001 31 4.561 147,1
2002 21(+ 5) 3.945 187,8
2003 17(+ 7) 3.964 233
2004 16 (+6) 3.553 231,2
Afurðir svína eru fyrst og
fremst kjöt en einnig slátur
(hausar, lifur, hjörtu, nýru
og mör). Samkvæmt gjald-
stofni til búnaðargjalds fyr-
ir tekjuárið 2003 voru verð-
mæti svínaafurða um 894
milljónir króna eða 4,5% af
heildargjaldstofni.
Áfram hafa nokkrir bændur
sinnt eingöngu eldi grísa án
gyltna. Þetta getur verið hag-
kvæmt fyrir bændur, sérstak-
lega ef aðstaða fyrir gyltur er
ekki fyrir hendi eða hún lögð af,
auk þess sem svínaræktin dreif-
ist á fleiri hendur. Þetta fyrir-
komulag var ekki fyrir hendi fyr-
ir nokkrum árum. Samfara
þessu eru dæmi um að bændur
leggi aukna áherslu á fram-
leiðslu fráfærugrísa til eldis ann-
ars staðar og má segja að með
þessu sé sérhæfing að aukast í
íslenskri svínarækt.
Tafla 2 sýnir fjölda svínabúa,
fjölda gyltna og meðalbústærð
2000-2004.
RÆKTUNARSTARF
Skýrsluhald er grunnurinn að
skipulegu ræktunarstarfi í svína-
rækt líkt og I öðrum búgreinum.
Meirihluti svínabænda notar
forritið AgroSoft WinSvin eða
önnur forrit beint eða óbeint í
ræktunarstarfinu. Forritið gefur
nákvæmar upplýsingar um
helstu rekstrarþætti búsins,
vaxtarhraða sláturgrísa, fóður-
notkun, fjölda fæddra grísa í
goti, fjölda fráfærðra grísa í
hverju goti, frjósemi gyltna o.fl.
Niðurstöður úr skýrsluhaldi
sýna að íslenskir svínabændur
hafa náð miklum árangri í fram-
leiðslu svínakjöts og nálgast
stöðugt starfsbræður sína á
Norðurlöndunum. Strangar
reglur um innflutning dýra valda
þó því að Islenskir svínabændur
standa ekki jafnfætis t.d. norsk-
um svínabændum hvað erfða-
efni varðar. Lögin heimila t.d.
ekki innflutning sæðis beint inn
á bú. Erfðaframfarir norskra
svína koma því seinna fram í fs-
lenskri svínarækt sökum þessa.
870 g á dag frá 25 kg þyngd til
slátrunar. Þetta er sambærilegur
árangur og meðaltalsárangur
hjá svínabændum f Danmörku
og Noregi. Frjósemi gyltna hefur
einnig aukist og eru dæmi um
24 - 26 fráfærða grísi á hverja
ársgyltu. Algengt er að hver
gylta skili 18-22 sláturgrísum á
ári eða 1.350 - 1.650 kg af
kjöti.
I samningi Svinaræktarfélags-
ins við Norsvin International eru
sömu ákvæði og áður, þ.e.
réttur til kaupa á erfðaefni með
sama hætti og fyrr og á sama
verði og norskir svínabændur,
gegn ákveðnu árgjaldi.
SFl sótti um leyfi til land-
búnaðarráðuneytis til að flytja
inn norsk svín sem fékkst.. Inn-
flutningur var hins vegar
stöðvaður af yfirdýralækni
skömmu fyrir komu dýranna til
landsins. Ástæðan var sú að
mótefni við Leptospira
bratislava greindust í blóði
nokkurra svínanna í Noregi. Eftir
rannsóknir hér á landi sótti svo
Svínaræktarfélagið um inn-
flutning að nýju og fór svo að
34
FREYR 09 2005