Víkurfréttir - 27.03.2014, Blaðsíða 12

fimmtudagurinn 27. mars 2014 • VÍKURFRÉTTIR12
Hófst með samstarfi
sjö sveitarfélaga
Þetta eru veruleg tímamót þegar
allur rekstur af Garðvangi er að
flytja á Nesvelli. Ef þú rifjar upp
þessa sögu, hvernig þetta byrjaði
allt saman.
„Þetta hófst með því að sveitar-
félögin á Suðurnesjum, sem þá
voru sjö, tóku sig saman um rekstur
dvalarheimilis hér á Garðvangi.
Þau keyptu þá þetta fyrsta húsnæði
sem var risið þá og hét þá Gríms-
hóll. Þá var þetta dvalarheimili og
hér bjuggu 22 aðilar. Þróunin hér
hefur verið sú að við bættum við
árið 1984. Síðar var bætt við allri
aðstöðu eins og sal fyrir félagsstarf,
hand- og fótsnyrtingu og fleira
árið 1996. Þetta þróaðist þannig
að þegar mest var hér þá bjuggu
hér liðlega 40 aðilar en Garðvangur
breytist hægt og rólega úr dvalar-
heimili yfir í hjúkrunarheimili og
hefur verið hjúkrunarheimili allar
götur síðan 1986“.
Keflavíkurbær hafði rekið Hlévang
frá árinu 1958 en Dvalarheimili
aldraðra á Suðurnesjum yfirtaka
reksturinn árið 1981. Þá voru þret-
tán einstaklingar á Hlévangi og það
voru allt dvalarrými. Árið 1992 var
lokið við að byggja við Hlévang
og heimilismenn þar verða þrjátíu
talsins og allt í dvalarrýmum.
„Rýmin á Hlévangi breyttust svo
hægt og rólega yfir í hjúkrunarrými
þar sem fólkið var að eldast og var
að koma veikara inn á heimilið
en áður og nú eru þar 30 hjúkr-
unarsjúklingar. Hrafnista tók yfir
rekstur þess heimilis þann 1. mars
sl. og heimilisfólkið af Garðvangi
flutti á Nesvelli um þarsíðustu
helgi“.
Hvað hafa margir dvalið á
Garðvangi?
„Við erum mjög nálægt því að hér
hafi farið í gegn 450 aðilar á Garðv-
angi og 230 manns verið heimilis-
menn á Hlévangi í gegnum tíðina,
þannig að það eru að nálgast 700
manns sem hafa búið á þessum
heimilum á minni vakt“.
Já, þú ert búinn að vera hérna
frá upphafi.
„Já, ég byrjaði hérna 1. nóvember
1976 en þá hafði enginn fengist
til að sjá um launamál og annað,
þannig að ég lét til leiðast að fara
í þetta. Þetta þróaðist áfram, það
fékkst ekki í þetta starfsmaður og
ég var með þetta í hlutastarfi og
gerði þetta með aðstoð konunnar
minnar sem sá um launaútreikn-
inga og eitt og annað. Það gerðist
svo ýmislegt fleira, þannig að ég
var ekki einvörðungu í þessu í 37
ár, það var sem betur fer meiri fjöl-
breytni í þessu líka“.
Kynnst alveg
ótrúlega mörgu fólki
Hvað er eftirminnilegast frá
þessum tíma hjá dvalarheimilum
aldraðra?
„Þú kynnist alveg ótrúlega mörgu
fólki. Af því heimilisfólki sem var
hér að flytja á Nesvelli þá voru tveir
sem hafa verið hér á Garðvangi í
nær 10 ár. Fyrr á tíð var heimilis-
fólk hér enn lengur þegar þetta var
dvalarheimili. Ég þekkti mikið af
eignaraðilum DS, sveitarstjórnar-
mönnunum, í krafti þess að ég var
það sjálfur hér í Garðinum. Þannig
var þetta léttara, því ég hafði kynni
af þessu fólki á öðrum vettvangi“.
Hvernig finnst þér skilningur rík-
is og bæjar vera á því sem fer fram
á þessum heimilum?
„Ef við tölum um eignaraðilana að
DS, þ.e. Reykjanesbæ, Sandgerði,
Garð og Voga, þá er skilningur
þeirra prýðilegur. Hér á Garðvangi
stóðu menn frammi fyrir því að
það þurfti að leggja töluvert fjár-
magn til endurbóta ef við ætluðum
að reyna að nálgast þær kröfur sem
gerðar eru af hálfu hins opinbera
til hjúkrunarrýma í dag. Rekstur
hjúkrunarheimila á Íslandi er
þungur. Hið opinbera hefur viður-
kennt að daggjöldin eru of lág.
Vonandi stendur það til bóta að
það verði léttara fyrir reksturinn.
Hjá sveitarfélögunum eru menn
vel opnir fyrir þörfum þessara
heimila“.
Reksturinn hefur orðið flóknari
með árunum þar sem þeir sem
koma hingað inn eru veikari?
„Já, og það sem fólk hefur alla tíð
átt erfitt með að sætta sig við er,
að hafi fólk haft góðar tekjur og
talsverðan lífeyrissjóð þá er þann-
ig komið núna að fólk er farið að
taka töluverðan þátt í dvalarkostn-
aði sínum. Það finnst mörgum
ekki sanngjarnt. Fólk getur þurft
að borga með sér 350-60 þúsund
krónur ef fjárhagur þess er þannig.
Það leiðinlega sem okkur varðar
sem rekstraraðila er að við fáum
pappíra sem segja, þú átt að inn-
heimta þetta mikið hjá þessum
aðila. Síðan eigum við að skila
þessu til Tryggingastofnunar. Ef að
við náum ekki þessum fjármunum
frá heimilisfólkinu, þá draga þeir
það frá daggjöldunum næsta
mánuð á eftir. Við höfum ekkert
með þessa peninga að gera annað
en að innheimta þá. Eins og vel
er hægt að ímynda sér, þá er ekki
alltaf skemmtilegt að rukka fólk
um fleiri hundruð þúsund, vegna
þess hversu góðan lífeyri það hefur
unnið sér inn“.
Þeir sem eiga meiri pening, þeir
þurfa að borga meira. Hver eru
viðbrögð ættingja sem hjálpa sínu
fólki?
„Það tekur oft tíma að koma því í
skilning um þetta. Skrifstofustjór-
inn hjá mér til 28 ára, Guðrún Ey-
vindsdóttir, hefur þetta verkefni.
Hún er ósköp þægileg viðureignar
og það hefur því aldrei skapast
leiðinlegt ástand þess vegna“.
Glæsileg aðstaða á Nesvöllum
Hvernig finnast þér svo aðstæður
á Nesvöllum og þessar breyt-
ingar?
„Þetta er glæsileg aðstaða og þetta
er það sem koma skal. Hvort að
rýmið á að vera 32 fermetrar nettó,
eða 27 fermetrar eða eitthvað
annað - það kostar mikið að byggja
svona heimili. Þetta eru glæsi-
legar vistarverur og gefur ekki eftir
öðrum nýjum heimilum sem ég hef
skoðað á landinu“.
Hvernig er tilfinningin að
sjá þetta heimili hér í Garðinum
tómt og alla vistmenn farna á
nýjan stað. Hvernig er sú tilfinn-
ing?
„Við áttum mjög erfitt þegar fólkið
-viðtal pósturu pket@vf.is
Finnbogi Björnsson hefur verið framkvæmdastjóri Dvalarheimila
aldraðra á Suðurnesjum [DS] í 37 ár. Á þessum árum hafa heimilis-
menn á Garðvangi og Hlévangi verið næstum 700 talsins að ótöldu
öllu starfsfólkinu. Finnbogi segir líka að það sé eftirminnilegast
frá öllum starfsárunum hjá DS hvað hann hafi kynnst mörgu fólki.
Það var því líka undarleg stund á sunnudegi fyrir næstum hálfum
mánuði þegar allt fólkið á Garðvangi borðaði saman hádegisverð í
matsal heimilisins. Eftir að hafa fengið nautagúllas og tertusneið
komu ættingar heimilisfólks og sóttu það og fluttu á nýtt heimili á
Nesvöllum í Reykjanesbæ. Eftir sat Finnbogi í yfirgefnu hjúkrunar-
heimilinu í Garðinum sem var áður heimili allt að 40 einstaklinga og
örugglega stærsti kvennavinnustaður byggðarlagsins.
Víkurfréttir tóku hús á Finnboga daginn eftir að Garðvangur lokaði
og ræddu við hann um starf hans hjá Dvalarheimilum aldraðra
á Suðurnesjum og þau tímamót sem eru nú í öldrunarmálum á
svæðinu.
n Finnbogi Björnsson hefur verið framkvæmdastjóri DS í 37 ár:
ÁTTUM MJÖG ERFITT
ÞEGAR FÓLKIÐ
VAR AÐ FARA
Finnbogi ásamt Halldóru Ingi-
björnsdóttur á gangi Garðvangs.
Halldóra bjó alla sína tíð á Flanka-
stöðum við Sandgerði og var
kennari við Gerðaskóla í fimm ára-
tugi. Hún hefur síðustu ár dvalið á
Garðvangi en er nú flutt á Nesvelli
eins og 37 aðrir heimilismenn af
Garðvangi.
Aðalheiður Valgeirsdóttir, framkvæmdastjóri hjúkrunar hjá DS,
kveður Bergþóru Ólafsdóttur sem var að flytja á Nesvelli.