Víkurfréttir - 06.11.2014, Blaðsíða 20

20 fimmtudagurinn 6. nóvember 2014 • VÍKURFRÉTTIR
Ekki get ég sagt a ð f j ár h a g s -
staða Reykjanes-
bæjar hafi komið á
óvart, og þó. Hún
er verri. Það lá við
að maður feng i
áfall á kynningar-
fundinum í Stapa,
á miðvikudaginn var. Spilin voru
lögð á borðið. Staðan er miklu
verri en ég hafði getað ímyndað
mér. Spurningin er því þessi: Hvers
vegna hafði eftirlitsnefnd með mál-
efnum sveitarfélaga og innanríkis-
ráðuneytið ekki gripið í taumana,
tekið yfir reksturinn, tekið hann úr
höndum bæjarstjórnar, eins og ber
að gera lögum samkvæmt? Það mál
verður að skýra.
Fyrir liggur taprekstur á bæjarsjóði
öll ár frá 2002 til 2013 nema einu.
Hallinn var litlar 25 þúsund milljónir
króna. Taprekstrinum var mætt með
sölu eigna bæjarins og nýjum lánum.
Bærinn er flakandi skuldasár uppá 43
milljarða. Upp í skuldahítina þarf að
ná í 900 milljónir á ári fyrir bæjar-
sjóð næsta áratuginn. Áætlun nýrrar
bæjarstjórnar, Sóknin, kveður á um
að skerða þjónustu um 500 milljónir
á ári og auka tekjur um 400 millj-
ónir. Ekki kom fram á Stapafund-
inum hvernig það verður gert. Skýrist
í desember? Kannski.
Vera má að skýringin á öllu tapinu
sé öðru að kenna en okkur. Atvinnu-
leysi eftir herinn, fjármálahruni
frjálshyggjunnar, falli Sparisjóðsins.
Bærinn hafi orðið að bregðast við
nýjum aðstæðum í anda þess að ef illa
aflast verði að sækja lengra á miðin,
hvernig sem viðrar. Það er gott að
eiga draum og hafa framtíðarsýn, en
það er afleitt að flytja inn í drauminn.
Við erum að súpa seiðið af því núna.
Það hefur orðið enn eitt hrunið.
Heimalagað hjá okkur.
Fjárfestingin (sem tekin var að láni)
í götum og lóðum í Helguvík, Njarð-
vík og víðar liggur í dvala og mun
liggja þar áfram og safna mosa um
ókomin ár. Auðvitað er þessi fjar-
festing ekki farin, hún er þarna, en
hún er bara engum til gagns. Ekki
ennþá. Allt var þetta í plati. Hún er
nú blýþungur skuldabaggi á herðum
okkar íbúanna. Þá byrði verðum við
að bera saman.
Kannski er best að vera ekki með
neitt neikvæðniraus. Öll dýrin í skóg-
inum eiga að vera vinir, eins og mér
heyrðist nýi bæjarstjórinn ýja að í
Stapa. Mikið rétt. Við Suðurnesja-
menn erum vanir að lenda í ýmsu.
Köllum ekki allt ömmu okkar, og
fast þeir sóttu sjóinn og allt það.
Nei, kæru vinir, brettum upp ermar,
öxlum ábyrgð á gjörðum okkar (þ.e.
síðustu bæjarstjórnar) og borgum
brúsann með bros á vör.
Hér eru tækifæri. Ekki skal gert
lítið úr því. Ég tek undir það. Gott
landsvæði, framtíð í ferðaþjónustu
og orku, ekki bara í jarðhita, heldur
eru líklega hvergi betri skilyrði fyrir
vindorkuver í Evrópu en einmitt hér
á Suðurnesjum, vindorkuver sem
gætu framleitt meiri orku en bæði
Reykjanesvirkjun og Svartsengi
framleiða saman í dag.
Álver og annar orkufrekur iðnaður er
vissulega enn tækifæri. Fleira mætti
nefna. En að nýjum atvinnutæki-
færum þarf að vinna af skynsemi og
nú þarf að breyta um stíl. Sleppa loft-
köstulunum og ráðast fyrst í fram-
kvæmdir þegar þeirra er raunaveru-
lega þörf og samningar liggja fyrir
um tækifærin. Þá mun okkur farnast
vel. En það kostar fórnir að snúa vörn
í sókn.
Það verður að greiða reikninginn
fyrir þá loftkastala sem fyrri bæjar-
stjórn byggði og enginn flutti inn í
nema hún sjálf í draumi sínum. Það
þarf að snúa niður óráðsíuna. Reikn-
ingurinn hljóðar upp á 900 milljónir
á ári, næsta áratuginn. Það samsvarar
700 þúsund kr. skuld hvers einasta
íbúa, að meðtöldum kornabörnum
og gamlingjum. Skuldina verður að
borga á næstu 10 árum, með verri
þjónustu og hærri sköttum. En
hvernig? Því mun núverandi bæjar-
stjórn svara þegar Sóknin hefst og/
eða eftirlitsnefndin með fjármálum
sveitarfélaga.
Maður spyr sig: Verður sundlauginni
lokað? Íþróttahúsum? Snjómokstri
hætt? Fjárfestingar og viðhald húsa
og gatna sett í lágmark? Uppsagnir?
50 eða 100 manns hjá bænum,
kannski enn fleiri? Hækka fasteiga-
gjöld og útsvar, með undanþágu, um
5-6%? Það yrði auðvitað kjaraskerð-
ing sem aðrir íbúar þessa lands þurfa
ekki að taka á sig. Bara við. Menn
munu hugsa sig um tvisvar að flytja
til bæjarins. Hér verður dýrara að
búa. Þjónusta verri.
Já, þetta er vissulega enn eitt áfallið
sem á okkur dynur, en látum það ekki
ganga af okkur dauðum. Vinnum
okkur út úr vandanum og vonum að
okkur muni farnast vel. En bataferlið
verður bæði hægt og sársaukafullt.
Því miður.
Skúli Thoroddsen
■■ Skúli Thoroddsen skrifar:
Enn eitt hrunið
Innan skamms verða verðtryggð
húsnæðislán heim-
ilanna leiðrétt. Um
jafnræðisaðgerð er
að ræða sem mun
koma flestum ís-
lenskum heimilum
til góða. Loksins fá
heimilin að njóta
einhverrar sanngirni og réttlætis.
Húsnæðismálin eru einnig í brenni-
depli en húsnæðismálaráðherra
mun leggja fram fjögur frumvörp
þessa efnis á yfirstandandi þingi.
Lengi hefur verið talað um þörf
á nýju húsnæðiskerfi og loksins
sjáum við fram á að það verði að
veruleika.
Stóra planið gengur upp
Á sumarþingi 2013 samþykkti Al-
þingi þingsályktunartillögu um
aðgerðir vegna skuldavanda heim-
ilanna. Tillagan var í tíu liðum og
leiðréttingin er aðeins einn liður af
tíu. Aðrir þættir aðgerðaráætlunar
eru t.d. að gerðar verði tillögur um
framtíðarskipan húsnæðismála.
Umsóknir um leiðréttingu á lánum
voru 69 þúsund frá 105 þúsund ein-
staklingum. Umsóknarferlið var ein-
falt og vinnan við að reikna út leið-
réttinguna gengur mjög vel. Innan
skamms munu tilkynningar berast
um leiðréttingu lána.
Spunameistararnir
Nú þegar leiðréttingin er handan við
hornið er eins og sumir hafi gleymt
af hverju farið var í þessa vegferð. Á
síðasta kjörtímabili vildu sumir þing-
menn þáverandi stjórnarflokka fara
í aðgerðir til að leiðrétta stökkbreytt
verðtryggð húsnæðislán. Úr því varð
ekki. Þáverandi forsætisráðherra
sagði nefnilega að ekki yrði meira
gert fyrir skuldsett heimili. Á sama
tíma var ráðist í stórar efnahagsað-
gerðir; skuldir fyrirtækja afskrifaðar
og gengistryggð lán voru endur-
reiknuð. Þeir sátu eftir sem skulduðu
verðtryggð lán.
Tekjulágir fá meira
Sama fólk og talaði á síðasta kjör-
tímabili fyrir nauðsyn þess að leið-
rétta stökkbreytt lán, talar nú gegn
aðgerðum ríkisstjórnarinnar og
kastar vísvitandi ryki í augu almenn-
ings. Talað er um kaldar pizzur og
visa skuldir í þessu samhengi. Sann-
leikurinn er sá að hlutfall fjárhæðar
niðurfærslu og árstekna er hærra hjá
tekjulægri heimilum en þeim tekju-
hærri. Þannig að þeir tekjulægri fá
hlutfallslega meira. Tæpur helmingur
leiðréttingarinnar fer til heimila með
undir 6 milljón kr. í árslaun sem eru
t.d. heimili þar sem tveir einstakl-
ingar eru hvor um sig með undir
250 þús. kr. í mánaðarlaun. Meðal-
fjárhæð niðurfærslu hækkar eftir því
sem fjöldi barna er meiri, þar sem
stærri fjölskyldur eiga iðulega stærra
húsnæði og meiri skuldir. Rétt er að
benda á að ef þessi leiðrétting kæmi
ekki til nú, þá yrði hækkun höfuð-
stóls enn meiri vegna verðbólgunnar.
Unnið er hörðum höndum innan
ráðuneyta að afnámi verðtryggingar
og munu niðurstöður þeirrar vinnu
liggja fyrir í mars 2015.
Skattgreiðendur
og hrægammar
Það hefur legið fyrir frá því fram-
kvæmd leiðréttingarinnar var kynnt
að bankaskattur yrði hækkaður og
undanþága fjármálastofnana í slita-
meðferð frá skattinum afnumin. Í
fyrsta sinn eru þrotabúin skattlögð og
gert er ráð fyrir að þessar breytingar
auki tekjur ríkissjóðs um 92 m.kr. á
fjórum árum. Það er fráleitt að halda
því fram að heimilin borgi leiðrétt-
inguna í þeim skilningi sem sumir
kjósa að túlka svo. Þeir sem ekki eiga
húsnæði geta einnig notið góðs af
aðgerðum ríkisstjórnarinnar með því
að nýta séreignarsparnað og safna
í sjóð til húsnæðiskaupa. Nýtt hús-
næðiskerfi mun einnig tryggja hag-
muni leigjenda mun betur en nú er.
Ríkisstjórn Sigmundar Davíðs Gunn-
laugssonar stendur með heimilunum
og ræðst í verkefni sem fyrri ríkis-
stjórn taldi ógerlegt. Núverandi ríkis-
stjórnar verður minnst í sögubókum
framtíðarinnar fyrir að hafa reist hina
langþráðu skjaldborg um heimilin í
landinu.
Silja Dögg Gunnarsdóttir og
Elsa Lára Arnardóttir, þing-
menn Framsóknarflokksins
■■ Silja Dögg Gunnarsdóttir og Elsa Lára Arnardóttir skrifa:
Skjaldborgin rís eftir langa bið
Kertatónleikar Karlakórs Keflavíkur
■uÞann 3. desember nk. efnir Karlakór Keflavíkur til sinna árlegu
Kertatónleika í Ytri-Njarðvíkurkirkju. Slíkir tónleikar hafa verið
haldnir til margra ára og jafnan í upphafi aðventunnar. Að þessu sinni
mun Barnakór Grunnskóla Sandgerðis vera gestakór á tónleikunum og
syngja bæði ein sér sem og með körlunum. Stjórnandi Barnaskórsins
er Sigurbjörg Hjálmarsdóttir. Þá mun Jóhann Smári Sævarsson óperu-
söngvari og söngkennari með meiru syngja einsöng á tónleikunum
ásamt því að syngja með karlakórnum. Það er alltaf sérstök stemning
sem hefur skapast á kertatónleikunum og í raun má segja að karla-
kórinn syngi aðventuna inn með ýmiss konar jólatónlist frá ýmsum
tímum og af öllum gerðum. Að sögn Þorvarðar Guðmundssonar,
formanns karlakórsins, hafa karlarnir æft ný og gömul jólalög í haust
og eru því komnir í jólaskapið og hlakka til að syngja aðventuna inn.
Stjórnandi Karlakórs Keflavíkur er Guðlaugur Viktorsson sem tók aftur
við stjórnartaumunum eftir tveggja ára fjarveru meðan hann var við
nám í Danmörku í kórstjórn.
Styrktarsjóður Isavia veitir í ár styrki til barna- og
unglingastarfs á Suðurnesjum.
Styrkjunum er ætlað að styðja
við allar greinar íþrótta og stuðla
að auknum möguleikum barna-
og unglinga til að stunda sínar
íþróttir og fara í nauðsynlegar
æfinga og keppnisferðir.
Styrkirnir voru á dögunum af-
hentir íþróttarféögum í Garði,
Sandgerði, Vogum, Grindavík
og þeim aðildarfélögum Íþrótta-
bandalags Reykjanesbæjar (ÍRB)
sem þegar eru eða eru við það að
verða fyrirmyndarfélög Íþrótta-
sambands Íslands.
Björn Óli Hauksson, forstjóri
Isavia, veitti styrkina til félaganna.
„Keflavíkurflugvöllur er stærsti
vinnuveitandinn hér á Suður-
nesjum og því ákváðum við að
styrkveitingar í ár skyldu renna
til barna- og unglingastarfs hér
á svæðinu. Við vitum að það er
brýn þörf fyrir slíkan stuðning og
við vonum að styrktarféð komi
nærsamfélagi flugvallarins að
góðum notum.“
Ingigerður Sæmundsdóttir, for-
maður ÍRB, sagðist afar ánægð
með framtak Isavia. „Uppbygg-
ing á íþróttastarfi fyrir börn og
unglinga er fjárfrek og því er afar
ánægjulegt þegar öflug fyrirtæki
eins og Isavia sjá sér fært að styðja
við starfið með myndarlegum
hætti. Þessir fjármunir munu því
koma sér afar vel hjá félögum
innan ÍRB sem hafa uppfyllt eða
eru við það að uppfylla öll skilyrði
um fyrirmyndafélög hjá ÍSÍ."
Meðfylgandi eru myndir frá af-
hendingu styrkjanna.
Isavia styrkir barna- og
unglingastarf á Suðurnesjum