Fréttatíminn - 25.03.2017, Blaðsíða 6

6 | FRÉTTATÍMINN | LAUGARDAGUR 25. MARS 2017
Opið fyrir umsóknir til 30. apríl
Nánar á hr.is
Velkomin á opna
kynningarfundi um
meistaranám
Miðvikudaginn 29. mars kl. 12-13:
– Upplýsingastjórnun
– Viðskiptafræði
Fimmtudaginn 30. mars kl. 12-13:
– Mannauðsstjórnun og vinnusálfræði
– Markaðsfræði
Fiskeldi Hæstiréttur í Svíþjóð hef-
ur bannað eldi á regnbogasilungi
í opnum sjókvíum úti fyrir aust-
urströnd landsins vegna þess að
of óljóst þykir hvaða áhrif þetta
fiskeldi muni hafa á vistkerfið á
svæðinu. Þetta er niðurstaðan
í fjórum hæstaréttardómum
sem kveðnir voru upp við Svea
Hövrätt í landinu um miðjan maí.
Ingi F. Vilhjálmsson
ingi@frettatiminn.is
Á sama tíma ætla Íslendingar að tí-
falda framleiðslu sína á eldislaxi í
opnum sjókvíuum í nokkrum fjörð-
um á Vestfjörðum og á Austfjörðum
en einnig í Eyjafirði á Norðurlandi
samkvæmt nýjustu fregnum af fyr-
irætlunum stærsta laxeldisfyrirtæk-
is landsins, Arnarlaxi. Þetta vekur
sérstaka athygli þar sem nákvæm-
lega sami vafi er uppi á Íslandi um
umhverfisáhrif laxeldisins og í Sví-
þjóð.
Eins og segir um niðurstöðurn-
ar í þremur af málunum fjórum þá
„er uppi óvissa hvað varðar áhrif
eldisins á sjóinn almennt séð, sér-
staklega vistkerfi hans“. Þá var
niðurstaða dómanna sú að í opn-
um sjókvíum væri ekki mögulegt
að hreinsa upp fóðurleifar og úr-
gang frá eldinu, eins og saur, og að
þetta væri slæmt fyrir umhverfið
þar sem þessi efni settust á botn-
Íslendingar leyfa tíu
þúsund tonna laxeldi
sem Svíar myndu banna
Norðmenn framleiða 1.3 milljónir tonna af eldislaxi á hverju ári og eru farnir að
leita annarra leiða við eldið en að nota sjókvíar. Á sama tíma stefna Íslendingar á
tíföldun á sjókvíaeldi sínu.
inn. Þannig væru opnar sjókvíar
ekki „besta mögulega leiðin“ til að
rækta fisk vegna þessara slæmu um-
hverfisáhrifa. Niðurstaðan í fjórða
málinu var svipaðs eðlis: Of mikil
óvissa um umhverfisáhrif eldisins.
Í laxeldinu sem stundað er í opn-
um sjókvíum á Íslandi er heldur
enginn möguleiki til að hreinsa
upp fóðurleifar og úrgang sem til
fellur af eldinu. Í stað þess sökkva
þessi efni til botns eða berast frá
kvíunum með sjávarastraumum
og hafa mengandi áhrif. Miðað við
fyrirætlanir íslenskra laxeldisfyr-
irtækja mun magn þessara efna í
sjónum umhverfis Ísland tífaldast á
næstu árum. Engin heildræn athug-
un á umhverfisáhrifum þessa, til
að mynda fyrir sjávarbotninn eða á
sjávardýr eins og rækju sem mikið
er af í Ísafjarðardjúpi, hefur átt sér
stað á Íslandi og því eru áhrifin á
lífríkið í sjónum alveg óljós.
Ómar Sigurðsson, sjómaður sem
starfaði um tíma sem skipstjóri
hjá Arnarlaxi á Bíldudal, segir að
fyrirtækið geri engar tilraunir til
að hreinsa upp fóðurleifar eða úr-
gang frá eldislöxunum. „Það eina
sem er hreinsað er gróður sem sest
á kvíarnar á sumrin og þá kemur
bátur með sérstakan útbúnað til að
hreinsa netin svo nægjanlegt súr-
efnisflæði sé fyrir laxinn. En það
er engin hreinsun á affalli að neinu
leyti af þessu, fóðrið og saurinn
hrúgast bara niður á botninn,“ seg-
ir Ómar sem vann á þjónustuskipi
Arnarlax og fjarlægði meðal annars
dauða laxa úr kvíum fyrirtækis-
ins. Ómar segir að magn þessara
úrgangsefna á sjávarbotninum sé
svo mikið að það sjáist á mælum.
„Þegar maður siglir bát þarna sér
maður haugana undir kvíunum á
dýptarmæli.“
Víkingur Gunnarsson, fram-
kvæmdastjóri Arnarlax, gaf Frétta-
tímanum ekki kost á viðtali.
Húsnæðismál „Skipulagsyfirvöld
þurfa að girða sig í brók og taka á
þessu máli. Það er óskiljanlegt að
fólk geti farið að leigja út kofa og
bragga sem íbúðarhúsnæði án þess
að brugðist sé við,“ segir Magnús
H. Guðjónsson framkvæmdastjóri
Heilbrigðiseftirlits Suðurnesja.
Þóra Kristín Ásgeirsdóttr
tka@frettatiminn.is
Magnús H. Guðjónsson segir að
þetta sé þó ekki á könnu heilbrigð-
iseftirlitsins nema íbúarnir sjálfir
kvarti. „Við förum ekki inná heim-
ili fólks í óþökk þess. Ég reikna þó
með því að þeir sem búa við svona
aðstæður geri það af hreinni neyð,“
segir hann.
Fulltrúar Heilbrigðiseftirlitsins
og skipulagsyfirvalda hafa nú skip-
að samráðshóp til að gera úrbæt-
ur í húsnæðismálum erlendra far-
andverkamanna í bænum. „Það
er gullgrafaraæði í gangi og öllu
er breytt í vistarverur fyrir ferða-
menn, húsnæðislausa Íslendinga og
farandverkamenn,“ segir Kristján
Gunnarsson formaður félagsins.
„Þeir síðastnefndu fá það versta sem
Höfðu ekki hugmynd um að þarna væri fólk
Ekki liggur enn fyrir endanleg niðurstaða úr rannsókn á dauðs-
falli pólsk verkamanns sem lést í fiskvinnslunni Háteigi skammt
frá HS Orku á Reykjanesi. Hann svaf þar í geymsluskúr á lóðinni.
„Það verður fundur eftir tvær vikur með öllum sem komu að mál-
inu, þá á niðurstaða krufningar að liggja fyrir og önnur rann-
sóknargögn,“ segir Magnús H. Guðjónsson. „Það bendir ekkert til
annars en að þarna hafi orðið fáránleg röð óhappa. Eigandi fyr-
irtækisins sagði að tveir pólskir verkamenn hefðu beðið um leyfi
til að halda til í skúrnum en ekki hafi verið tekin nein leiga fyrir
hann. Við höfðum ekki hugmynd um að þarna væri fólk.“
Yfirvöld þurfa að girða sig í brók
Viðskipti Benedikt Gíslason,
fyrrum aðstoðarmaður Bjarna
Benediktssonar og ráðgjafi síðustu
ríkisstjórnar um losun gjaldeyris-
hafta, vill ekki gefa upp hvað hann
getur fengið í bónus hjá kröfuhöf-
um Kaupþings.
Ingi F. Vilhjálmsson
ingi@frettatiminn.is
Benedikt Gíslason, ráðgjafi og
stjórnarmaður í Kaupþingi ehf.,
segir að hann hafi fengið starfstil-
boð frá eignarhaldsfélaginu síðast-
liðið haust og að hann hafi þegið
það. Hann vill ekki gefa upp hversu
háa bónusa hann getur fengið ef
eignarhaldsfélaginu gengur vel að
selja eignir þess, meðal annars 57
prósenta hlut í Arion-banka sem
félag ið á, eftir að hafa selt tæplega
30 prósent hlut í vikunni. „Var boðið
ráðgjafastarf fyrir Kaupþing síðast-
liðið haust og tók sæti í stjórn Kaup-
þings í lok nóvember í fyrra. Trún-
aður gildir um samningssamband
mitt við Kaupþing,“ segir í skriflegu
svari frá Benedikt sem lét af ráð-
gjafastörfum fyrir ráðuneytið í júní.
Eins og Fréttatíminn greindi frá
á föstudag var Benedikt einn af að-
alráðgjöfum síðustu ríkisstjórnar
um losun gjaldeyrishaftanna og
um tíma aðstoðarmaður Bjarna
Benediktssonar. Eitt af því sem
fólst í vinnu Benedikts var að koma
að gerð stöðugleikaskilyrða, reglna
um hvernig kröfuhafar föllnu bank-
anna geta farið með hundruð millj-
arða króna eignir sínar frá Íslandi.
Benedikt vinnur nú fyrir kröfuhafa
Kaupþings sem eru stærstu eigendur
Arion banka og er því að starfa fyr-
ir þá aðila sem stöðugleikaskilyrðin
voru meðal annars sniðin að. Til að
kröfuhafar Kaupþings geti farið með
fé sitt frá Íslandi þurfa þeir fyrst að
greiða stöðugleikaframlag upp á
rúmlega 80 milljarða króna í ríkis-
sjóð og þeir ná í það fjármagn með
sölu eigna, til dæmis Arion banka.
Þegar Fréttatíminn spyr Benedikt
að því að hvort honum finnist það
við hæfi að hann fari úr trúnaðar-
starfi fyrir hið opinbera og til einka-
aðila þar sem ríkið eigi í umfangs-
miklum viðskiptum við, segir hann;
„Er ekki viss um að rétt sé að tala
um fjárhagsleg samskipti Kaupþings
og stjórnvalda sem viðskipti. Kaup-
þing er að inna af hendi greiðslur til
ríkissjóðs vegna stöðugleikafram-
laga sem eru í sjálfu sér ekkert ólík-
ar skattgreiðslum.“
Benedikt vill ekki
svara því með
hvaða hætti hon-
um var boðið ráð-
gjafastarfið hjá
Kaupþingi, meðal
annars hvort það
hafi gerst vegna og
í gegnum vinnu hans
fyrir fjármála-
ráðuneytið.
Svarar ekki hvort hann telji
við hæfi að hann starfi nú
fyrir kröfuhafana
Benedikt Gíslason var innanbúðar-
maður í fjármálaráðuneytinu við
smíði regluverks um losun gjaldeyr-
ishafta og stöðugleikaskilyrða. Um
tveimur mánuðum eftir að hann hætti
var hann kominn í vinnu hjá
kröfuhöfum Kaupþings.
Heilbrigðiseftirlitið, slökkviliðið og
skipulagsyfirvöld í Reykjanesbæ hafa
skipað samráðshóp til að bregðast við
ófremdarástandi í húsnæðismálum
farandverkamanna.
Magnús H Guðjóns-
son segir mál ekki
á könnu Heilbrigð-
iseftirlitsins nema
þegar íbúar kvarti.
Dómur
Missti lífslöngun í
kjölfar nauðgunar
Héraðsdómur Reykjavíkur
dæmdi í gær 24 ára mann í 3 ára
fangelsi fyrir að nauðga 17 ára
samstarfskonu sinni.
Sálfræðingur stúlkunnar segir
að hun hafi misst alla lífslöngun í
kjölfar nauðgunarinnar.
Hún var sautján ára þegar brot-
ið var framið og ofbeldismað-
urinn samstarfsmaður hennar.
Þau voru á árshátíð vinnustaðar-
ins kvöldið sem nauðgunin var
framin. Maðurinn gaf sig á tal
við stúlkuna og sagðist hafa séð
til hennar í skóla þar sem þau
stunduðu bæði nám. Þau gengu
saman að bíl mannsins en hann
nauðgaði henni í aftursætinu og
ók svo ölvaður heim, þótt hann
hafi ætlað að taka rútu sem árs-
hátíðargestum stóð til boða. | þká
er í boði. Ef fólk kvartar, fær það
fingurinn framan í sig og því er sagt
að drulla sér í burtu.“
Guðlaugur Sigurjónsson sviðsstjóri
umhverfissviðs Reykjanesbæjar segir
vistarverur fyrir erlent verkafólk afar
misjafnar, sumstaðar búi það í prýði-
legu húsnæði en það séu dæmi um
að það búi í hreysum. Hann segir að
slökkviliðsstjórinn í bænum hafi víð-
tækustu valdheimildirnar til að fara
og taka út slíkt húsnæði en það hefur
orðið misbrestur á því að menn geri
skipulagsyfirvöldum viðvart. „Það er
ein ástæða þess að við erum að stofna
vinnuhóp til að fara yfir þessi mál.“