Myndmál - 01.03.1984, Blaðsíða 10

Þorsteinn Jónsson
„Allt sem þú biður um skaltu fá.ef. . .“ Gunnar Eyjólfsson og Tinna Gunnlaugsdóttir.
Þorsteinn Jónsson, leikstjóri Atómstöðvarinnar:
„Lífsspursmál fyrir íslenskar
kvikmyndir aö geta keppt viö
erlendar myndif
SP: Afhverju þelta efni, Atómstöðin?
Þ: Ætli það séu ekki fyrst og fremst tvær ástæður. I
fyrsta lagi langaði mig til að gera alvöru dramatíska
mynd eftir Punkt, punkl, kommu, strik sem var svona
hálf dramatísk má segja, en byggðist einnig nokkuð á
aðferð heimildamynda, þ.e. ekki var beinlínis reynt að
búa til söguþráð heldur að lýsa ástandi, stemmningu.
Mig langaði að gera mynd með dramatískum söguþræði
og ég hef alltaf haft mikinn áhuga iAtómstöðinni kannski
fyrst og fremst vegna kraftsins sem er í henni. Hún
snertir svo mörg málefni, pólitík, trúmál og ýmislegt sem
fólk hefur verið að velta fyrir sér gegnumárin. Samt er
sagan tiltölulega einföld. Síðan má kannski segja, að
okkur sem stöndum að myndinni, hafi langað að gera
mynd sem ætti eitthvert erindi við fólk, hefði einhverja
skírskotun til þess sem er að gerast í dag, sbr. kjarnorku-
ógnina. Þá má líta á Atómstöðina sem tákn fyrir
hermaskínuna sem menn annaðhvort taka þátt í eða
standa gegn.
SP: Nú fannst mér Atómstöðin vera óhemju fyndin
lesning. Að hve miklu leyti er þessi húmor ríkjandi í
myndinni?
Þ: Ja, ég vona að það sé talsvert eftir af þeim húmor
sem er í bókinni, en kannski er hann útfærður á annan
hátt. En þetta er náttúrlega ekki gamanmynd, þetta er
alvarleg mynd með húmor.
SP: Nú er oft það fyrsta sem fólk gerir eftir að hafa séð
bíómynd gerða eftir bók, að bera saman myndina og
bókina. Að hve miklu leyti telur þú það uera eðlilegt?
Þ: Það er hægt að skoðah vemig bókin er túlkuð eða
hvaða sjónarhom á bókina birtist í myndinni. En þessi
samanburður hvort myndin sé lík bókinni eða ekki, er
náttúrlega útí hött, því í kvikmyndinni gilda ýmis önnur
lögmál, t.d. er persónusköpun allt annars eðlis í kvik-
mynd en í skáldsögu. Ég lít þannig á að mynd gerð eftir
skáldsögu geti hugsanlega haft allt annan boðskap og
allt aðra merkingu en skáldsagan, en samt verið skáld-
sögunni trú á vissan hátt. Þetta fer allt eftir því hverju
menn em að leita eftir. Í okkar tiiviki reynum við að
vera trúir bókinni að því leyti að við notum kjarna
bókarinnar sem okkur finnst vera mikilvægur og efni í
kvikmynd. En að sjálfsögðu er ekki öllum þáttum
bókarinnar komið til skila.
SP: Þáttur Halldórs Laxness. Var hann einhver í sam-
bandi við handrit eða annað?
Þ: Halldór tók engan þátt í gerð handritsins, nema hvað
hann las það yfir og gerði athugasemdir. Hann hafði þá
afstöðu frá upphafi að láta okkur um að vinna úr þessu
efni einir, því hann hefði lokið sínu verki. Hinsvegar
leitaði ég oft til hans í byrjun og hann sagði mér
heilmikið frá fyrirmyndum og baksviði sögunnar. Það
kom að sjálfsögðu að miklu gagni.
SP: Nú hlýtur að hafa verið töluvert mál að endurskapa
Reykjavík eftirstríðsáranna.. ?
Þ: Ef við fengjum að ráða væm heilu borgarhlutarnir
friðaðir svo hægt væri að mynda sögur sem gerast fyrr
á tímum. En því er auðvitað ekki að heilsa þannig að
við urðum að afla okkur þeirra muna sem nauðsynlegir
vom til að endurskapa tíma myndarinnar. Þetta var
auðvitað gífurleg vinna og mæddi mikið á leikmynda-
deildinni í þessu verkefni.
SP: Lentuð þið í erfiðleikum vegna stórra götumynda?
Þ: í þessari mynd höfum við ekki lagt neina sérstaka
áherslu á útlit borgarinnar á þessum tíma og því var
aldrei til umræðu að mynda heilu götumar með öllu
tilheyrandi. Við höldum okkur við afmörkuð horn, þar
í skemmu „guðanna". Barði Guðmundsson (Benjamín) og Árni Tryggvason (organistinn).
10 MYNDMÁL