Feykir - 28.05.2014, Síða 8

8 Feykir 20/2014
„Ég er aftur orðinn
barn á bryggjunni“
Björn Þ. Sigurðsson, Bangsi, á Hvammstanga
Björn Þ. Sigurðsson, sem
allir Vestur-Húnvetningar
þekkja sem Bangsa á
Hvammstanga, er
afskaplega hógvær maður
en er þekktur fyrir að vera
barngóður, handlaginn,
hjálpsamur og hjartahlýr.
Sjórinn og bryggjulífið
hafa alla tíð verið Bangsa
hugleikið, þó hann segist
ekki geta kallað sig
sjómann í hefðbundnum
skilningi þess orðs. Hann
segist hafa verið barn á
bryggjunni og nú sé hann
aftur kominn í þá stöðu.
Blaðamaður mælti sér mót
við Bangsa í notalegu
húsnæði sem hýsti fjós og
hlöðu meðan Bangsi var
ungur en er nú orðið að
notalegu kaffihúsi.
Það þarf ekki að ræða lengi við
Bangsa til að sannfærast um að
hann lætur sér afar annt um
samfélagið og íbúana. Enda
gerast þeir ekki „upprunalegri“
íbúarnir, því Bangsi er fæddur
og uppalinn á Hvammstanga og
hefur verið þar „á sömu þúfunni
alla tíð,“ eins og hann orðar það
sjálfur. Faðir hans, Sigurður
Davíðsson, var kaupmaður á
Hvammstanga, einn af fjórum
sem þá höndluðu þar. Verslun
hans var í kjallara þinghúss, sem
síðar var rifið, en verslunin
lagðist af eftir daga Sigurðar.
Sjálfur segist Bangsi aldrei hafa
hugleitt að taka við rekstrinum,
telur sig ekki hafa verið efni í
góðan sölumann.
Engu síður vann Bangsi mikið
hjá föður sínum, sem m.a.
höndlaði með varning sem
hann flutti inn sjálfur og var ekki
endilega fáanlegur hjá hinum
kaupmönnunum á staðnum.
Eftir daga Sigurðar var
versluninni lokað. Þegar kom að
því að tæma húsnæðið tók
Bangsi þátt í að aka lagernum á
haugana. „Ég tók svo sumt af því
til baka, þarna fóru rosalega
margir skemmtilegir munir,“
útskýrir Bangsi, en eins og m.a.
kom fram í þættinum
Ferðastiklum á dögunum er
lager verslunarinnar uppistaðan
í Verslunarminjasafninu á
13
VIÐTAL
Kristín Sigurrós Einarsdóttir
Bangsi við fiskihjallann sinn en hann hengir fiskinn ekki síst upp fyrir ferðamenn
sem eiga leið um hafnarsvæðið á Hvammstanga.
Hvammstanga og segist Bangsi
ánægður með þá ráðstöfun.
Hann var þó búinn að gefa
heilmikið út fyrir staðinn áður
en safnið kom til og segir safnara
víða af landinu hafa leitað til sín
og fengið að hirða það sem þeir
vildu, „enda grunaði mig aldrei
að það yrði svona safn hérna.“
Bangsi segir skólagönguna
hafa verið fremur stutta, þó hafi
verið kominn skóli í þorpinu
þegar hann var að alast upp.
Hann hafi hins vegar verið
yngstur systkinanna og orðinn
einn eftir heima og því hafi ekki
veitt af aðstoðinni. Auk versl-
unarrekstursins voru kaup-
mennirnir gjarnan með búskap
inni í þorpinu og var Sigurður,
faðir Bangsa, þar engin
undantekning. Sjálfur hætti
Bangsi búskap eftir að for-
eldrarnir féllu frá, utan hvað
hann átti nokkur hross.
Bangsi er kunnur fyrir
harðfisk- og hákarlsverkun.
Hann segist einhvern tímann
hafa tekið upp á því að fara með
harðfisk á bókasafnið á öskud-
Ein af mörgum myndum úr einkasafni Bangsa sem hanga uppi á bókasafninu á
Hvammstanga. Myndin sýnir síld á bryggjunni upp úr 1950.
aginn, handa börnunum, og
síðan verði ekki aftur snúið.
Einnig tók Bangsi upp á því við
annan mann að verka harðfisk
sem seldur var til styrktar
krabbameinssjúkum börnum.
Eftir að félagi hans féll frá hélt
Bangsi þessu góða verkefni
áfram og segist kvíða því að
þurfa hætta því, enda málefnið
verðugt. Bangsi gaukar gjarnan
soðningu að vinum og
kunningjum og verkar skötu og
hákarl sem hann kemst yfir.
Hjálparhella Húsfreyj-
anna á Vatnsnesi
Margir njóta góðs af kunnáttu
Bangsa þegar kemur að verk-
unaraðferðum og matarhefðum,
en hann hefur verið ómissandi
hjálparhella húsfreyjanna á
Vatnsnesi sem séð hafa um
fjöruhlaðborð á Vatnsnesi undir
heitinu Bjartar nætur. Hefur
hann m.a. veitt silung og reykt,
verkað grásleppu, hákarl og
harðfisk. Bangsa þykir miður að
sú hefð virðist nú ætla að leggjast
af. Hlaðborðið hefur verið
vinsælt og segir Bangsi að gestir
hafi komið langar leiðir til að
sækja þennan einstaka viðburð á
landsvísu. Honum finnst líka
eftirsjá í matnum sem slíkum og
nefnir t.d. kindaábrysti sem ekki
eru á borðum dagsdaglega. „Það
er engin grásleppa orðin til hér,
selshreifar fást ekki núorðið og
svartfugl er farinn að minnka.“
Sjálfur á Bangsi litla trillu en
gerir þó lítið úr eigin sjómennsku.
„Ég var bara á grásleppu og
rauðmagaveiðum, en svo bara
var ekki fiskur hér í fimmtíu ár,
ekki þorskur.“ Trébátur hefur
fylgt Bangsa í 55 ár, og var hann
einmitt að mála og dytta að
honum þegar blaðamann bar að
garði. „Mér þykir vænt um
þennan bát, þegar ég var ungur
fékk ég spýtur og nagla og
smíðaði hann sjálfur að stórum
hluta og við eigum ákafalega vel
saman.“ Báturinn hefur reynst
Bangsa hið mesta happafley og
hann segist aldrei hafa komist í
hann krappann. „Hann hefur
aldrei sokkið hjá mér, en þetta er
nú bara þó nokkuð að halda
svona bát á sjó ef eitthvað er að
veðri, hlöðnum af grásleppu og
netum. Ég hef oftast nær verið
einn, sjórinn hefur alltaf togað í
mig.“ Reyndar smíðaði Bangsi
eina átta báta og segist hann
alveg hissa hversu vel tókst til,
þar sem hann kveðst hafa verið
„narraður í þetta“ á sínum tíma.
Bangsi segist í dag byrja
daginn í kaffihorninu í kaup-
félaginu á staðnum og þar eru
heimsmálin rædd. Eftir það
leggur hann gjarnan leið sína á
bókasafnið, sem er spölkorn frá
heimili hans, líkt og kaupfélag-
ið. Aðspurður segist hann
„ekkert inni í þessum tölvum,
maður hefur helst forðast þær.“
Þegar nánar er spurt kemur þó í
ljós að hann hefur farið á tvö
tölvunámseið, en segist ekki
„nenna að eiga neitt við þetta.“
Leiðin liggur svo gjarnan á
bryggjuna en hún er einnig í
seilingarfjarlægð og fiskihjallur
og trönur í eigu Bangsa setja
skemmtilegan svip á lóðina
kringum Hlöðuna og versl-
unarhús Sigurðar Pálmasonar.
Núorðið segist Bangsi einkum
hengja upp fyrir ferðamennina,
já og börnin, en hann er ein-
stakur barnavinur. Þegar Bangsi
er inntur eftir öðrum áhuga-
málum segist hann oft fara á
silungsveiðar, einkum í Vestur-
hópsvatni, sem hann segir mjög
gott veiðivatn.
Blómaskeið
með rækjuvinnslu
og hitaveitu
Bangsi rifjar upp að margir hafi
sótt sjóinn á Hvammstanga og
útgerðin oft verið blómlegri en
nú er, ekki síst fyrir daga kvótans.
„Hér er lífhöfn bæði fyrir stærri
og minni báta, þannig að hægt
væri að vera með meiri umsvif.
Það er kannski lengra að sækja
en t.d. á Hólmavík og Drangs-
nes, en þó munar það kannski
ekki miklu. Ég veit að þetta snýst
líka mikið um þennan kvóta,
það getur enginn byrjað útgerð
og raunar ekki heldur farið að
búa, menn þurfa að kaupa allan
þennan kvóta.“
Sem fyrr segir fylgist Bangsi
vel með lífinu á bryggjunni og
öllu sem snýr að útgerð og
fiskvinnslu. Hann segir blaða-
manni að rækjuvinnsla sé hafin á
staðnum á ný og rifjar upp
blómatíma rækjuveiðanna á
Húnaflóa. Sjálfur starfaði Bangsi
um skeið við rækjuvinnsluna.
Hann rifjar upp að um svipað
leyti hafi hitaveitan komið á
staðinn og breytt gríðarmiklu,
en hitaveita var lögð á
Hvammstanga árið 1972.
Bangsi nefnir raunar hita-
veituna sem mesta framfaraskref
á staðnum á sinni tíð. Einnig
göturnar. „Áður voru þetta bara
moldargötur. Og ekki má gleyma
höfninni, hér áður þurfti að setja
alla báta upp á land, menn voru
að missa báta fyrir hafnarleysi,
þeir slitnuðu bara upp,“ útskýrir
hann. „Að mínu mati höfum við
rosalega góða vegi, miðað við
marga aðra. Ekki datt manni í
hug hér áður að það yrði
malbikað milli Hvammstanga og
Reykjavíkur. Ég byggði hús 1964
og þá var sett rör fyrir sjónvarps-
loftnet, ekki datt manni í hug að
Bangsi vonast eftir að koma bátnum sínum á flot á sjómannadaginn en hann og
báturinn hafa átt samleið í 55 ár.