Feykir - 31.07.2014, Blaðsíða 7

29/2014 Feykir 7
fyrir þá sem eru að koma að
keppa. Fullt af verkefnum og
skemmtunum fyrir fólk út um
allan bæ. Hvetjum alla til að taka
þátt og þá ekki síst til að koma á
mótssetninguna á föstu-
dagskvöldinu.“
Allt að smella
saman
Að sögn Pálínu Óskar hefur
undirbúningurinn gengið vel og
hefur þetta verið skemmtilegt
tækifæri og lærdómsrík vinna.
„Allur þessi undirbúningur og
vinnan með unglingunum hefur
verið mjög gefandi. Þau eru með
fullt af hugmyndum, sem hefur
mikið að segja enda er þetta
þeirra mót. Unglingaráðið okkar
er búið að standa sig með
glæsibrag en að svona móti
koma mjög margir. Þetta er allt
saman að smella hjá okkur.“ Að
lokum vilja Pálína og Ómar
hvetja Skagfirðinga til að líta
aðeins í kringum sig, hlúa að
umhverfi sínu, taka til í kringum
húsin sín og gera bæinn okkar
fallegan og snyrtilegan. „Með því
móti tökum við vel á móti 10
þúsund manns um helgina,“
bætir Pálína Ósk við.
Hallgrímur Pétursson og Guðríður
Símonardóttir eru rithöfundinum
Steinunni Jóhannesdóttur hugleikin.
Steinunn skrifaði Reisubók Guðríðar
Símonardóttur árið 2001. Þegar hún fór
svo að huga að bók um sambúðarár
Guðríðar og Hallgríms fannst henni sig
vanta meiri upplýsingar til að skilja
bakgrunn Hallgríms - hans
heimanfylgju - en það heiti fékk einmitt
bókin sem kom út árið 2010.
Heimanfylgja fjallar um æsku og
uppvöxt Hallgríms á Gröf á
Höfðaströnd og Hólum í Hjaltadal. Á
Hólahátíð í ár verður minnst 400 ára
fæðingarafmælis Hallgríms og ætlar
Steinunn að lesa upp úr bókinni dagana
9.-14. ágúst, fyrst í Grafarkirkju en
síðan í Auðunarstofu á Hólum.
Blaðamaður Feykis hafði samband við
Steinunni og spurði hana út í
upplesturinn og áhuga hennar á
Hallgrími og Guðríði.

Hvers vegna þessi upplestur í Grafar-
kirkju og á Hólum? -Mig langaði til þess
að gefa Skagfirðingum nýtt tækifæri til
þess að kynnast Hallgrími Péturssyni sem
barni og unglingi á uppvaxtarslóðum
hans. Færa hann nær nútímafólki í þessu
víðáttumikla héraði sem á sér svo ríka og
merka sögu. Og tækifærið til þess er
einmitt núna þegar þess er minnst að 400
ár eru liðin frá fæðingu þessa höfuðskálds
okkar Íslendinga.
Geturðu sagt mér aðeins frá bókinni
Heimanfylgju? -Eins og segir í löngum
undirtitli bókarinnar þá er Heimanfylgja
skáldsaga um uppvöxt Hallgríms Péturs-
sonar, byggð á heimildum um ættfólk
hans og samtíð. Hallgrímur er talinn
fæddur í Gröf á Höfðaströnd, þar sem afi
hans og amma bjuggu við góð efni, því
afinn, Guðmundur Hallgrímsson, var
umboðsmaður Hólabiskups með jarð-
eignum hans í Fljótaumboði. Heimildir
um Hallgrím sem barn eru af skornum
skammti, eins og um flest börn sem
fæddust fyrir daga kirkjubóka og almenns
skólahalds. Það eru aftur á móti til nokkrar
skemmtilegar síðari tíma þjóðsögur um
hann sem flestar tengjast skáldgáfunni
sem á að hafa komið snemma í ljós. En
þótt persónulegar heimildir skorti er þeim
mun meira vitað um ýmis ættmenni hans
í föðurætt, sem voru með allra voldugustu
og fyrirferðarmestu höfðingjum á Íslandi
um hans daga. Menn eins og Guðbrandur
Þorláksson, Arngrímur lærði og Ari í Ögri
að ógleymdri voldugustu konu landsins,
Halldóru Guðbrandsdóttur. Heimildir
um Pétur föður Hallgríms og fleiri úr
nánustu fjölskyldu eru vel nýtilegar og
með því að tengja þær saman og tína til
Hallgrímur á
heimaslóðum
Steinunn Jóhannesdóttir rithöfundur les
bók sína Heimanfylgju í Grafarkirkju og Auðunarstofu
alls kyns smælki má draga upp sennilega
mynd af helstu atburðum í uppvexti hans.
Ég geri reyndar ýtarlega grein fyrir
heimildum mínum og notkun þeirra í
eftirmála bókarinnar, en persónuleikar
fólksins, hugsanir og náin samskipti eru að
mestu skáldskapur minn. Ef við líkjum
verkinu við vefnað, þá eru heimildirnar
uppistaðan en skáldskapurinn ívafið.
Hvernig gekk að leita heimilda um svo
löngu liðna tíð? -Það var satt að segja mjög
tímafrekt. Heimildirnar eru svo dreifðar.
Ég lagði auðvitað upp með ævisögu
Hallgríms eftir Magnús Jónsson sem kom
út fyrir miðja síðustu öld og hafði auk þess
mikið gagn af doktorsritgerð Margrétar
Eggertsdóttur, Barokkmeistarinn frá 2005.
Sjálf var ég býsna vel heima í margvíslegum
heimildum 17. aldar frá því ég skrifaði
Reisubók Guðríðar Símonardóttur, um
eiginkonu Hallgríms sem var eitt af
fórnarlömbum Tyrkjaránsins 1627. Fyrsta
heildarsaga Tyrkjaránsins var reyndar
skrifuð norður í Skagafirði af Birni Jónssyni
á Skarðsá. Sá sami Björn á Skarðsá er einnig
upphafsmaður annálaritunar á 17. öld og
var ráðinn til starfans af frænda Hallgríms,
Þorláki Skúlasyni, biskup á Hólum. Það er
gaman að átta sig á því hversu marga
sporgöngumenn Björn eignaðist í Skaga-
firði. Þar var farið var að skrifa annála um
allt hérað og sú iðja dreifðist síðan þaðan
um landið. Að lokum verð ég að nefna
fornleifauppgröftinn á Hólum sem hófst
fyrir tilstilli Kristnihátíðarsjóðs. Hann varð
mér mikill innblástur og ég fylgdist með
öllu sem þar vall upp út jörðinni og rekja
mátti til siðaskiptanna og fyrri hluta 17.
aldar. Öll þessi heimildabrot notaði ég til
þess að draga upp sögusviðið, þar sem
landslagið er enn að mestu óbreytt, og svo
fóru persónurnar bara að lifna við.
Þannig að bókin er skáldsaga byggð á
heimildum? -Já. Ritheimildir segja fátt um
alþýðu manna. Þær segja fátt um tilfinn-
ingar fólks og dagleg samskipti. Það er hlut-
verk skáldskaparins að fylla í þær eyður.
VIÐTAL
Kristín Sigurrós Einarsdóttir
Steinunn við Grafarkirkju.
Mynd: Einar Karl Haraldsson