Feykir - 31.07.2014, Side 9

29/2014 Feykir 9
Um næstu mánaðarmót er
væntanleg í verslanir bókin
Afdalabarn eftir Guðrúnu frá
Lundi. Er það fyrsta bók
Guðrúnar sem er
endurútgefin síðan Dalalíf
var endurútgefin árin
1982-1984 og aftur 2000, og
kom einnig út sem hljóðbók
árið 2012. Aðrar bækur
Guðrúnar hafa ekki verið
endurútgefnar.
Bókaforlagið Sæmundur á
Selfossi gefur bókina út, en það
er Bjarni Harðarson sem rekur
forlagið, samhliða Sunnlenska
bókakaffinu. Bjarni segir það
raunar lengi hafa komið til tals
að endurútgefa eitthvað eftir
Guðrúnu, enda verður hann
var við það í fornbókabúðinni
að mikil og jöfn eftirspurn er
eftir bókum Guðrúnar. Alltaf
eru einhverjar bækur í umferð,
en bækur Guðrúnar hafa flestar
verið uppseldar frá því skömmu
eftir að þær komu út.
Bjarni sagði í samtali við
Feyki á dögunum að slík væru
raunar örlög íslenskra bóka.
„Það þarf 1000 eintök til að
Aðeins Dalalíf hefur verið
endurútgefið hingað til
Afdalabarn eftir Guðrúnu frá Lundi
endurútgáfa borgi sig og það er
raunar bara einstaka „klassík“
eftir Halldór Laxnes og slíkar
bækur sem standa undir því,“
sagði Bjarni en kvaðst þó bjart-
sýnn á þessa nýju útgáfu og að ef
vel tækist til mætti skoða að
endurútgefa fleira eftir Guðrúnu.
Bjarni sagði í samtali við
Feyki á dögunum að það væri
fólk á öllum aldri og af báðum
kynjum sem sæktist eftir
bókum Guðrúnar, þó konur
væru þar í meirihluta. Guðrún
UMFJÖLLUN
kristin@feykir.is
Nú er ég komin á þann aldur
að ég get farið af einhverri
alvöru að minnast atburða
og telja reynslu mína í
áratugum og líta yfir farinn
veg. Ég hef alltaf haft áhuga
á að að vera með í umræðu
og ákvarðanatöku í okkar
héraði og hef fengið til
þess ágætis tækifæri. Mér
finnst gott að líta til baka
og sjá að í mörgu höfum við
gengið til góðs. Til dæmis
er ég afar ánægð með
sameiningu sveitarfélaga í
Skagafirði og finn að við þá
ákvörðun höfum við styrkst
fjárhagslega og ekki síður í
félagslegu tilliti.
Mér finnst við íbúarnir
standa betur saman og skilja
nauðsyn samvinnunnar í
baráttu landsbyggðarinnar
við atvinnuuppbyggingu
og fólksfjölgun. Ég held að
almennt áttum við okkur betur
á að þéttbýliskjarnar þurfa
öflugt bakland og dreifbýlið
þarf á sterkum þjónustu- og
atvinnusvæðum að halda.
Hvert starf í sveitinni skapar til
dæmis mörg störf í bæjunum.
Ingibjörg Hafstað í Vík í Skagafirði skrifar
Í ljósi reynslunnar
ÁSKORENDAPENNINN
UMSJÓN kristin@feykir.is
Guðrún frá Lundi
Guðrún, sem hét fullu nafni Guðrún Baldvina
Árnadóttir, var sem kunnugt er Skagfirðingur, fædd
á Lundi í Fljótum 1887 og kenndi sig jafnan við þann
bæ. Á Lundi ólst hún upp til ellefu ára aldurs en þá
fluttist fjölskyldan að Enni á Höfðaströnd og fimm
árum síðar út á Skaga, fyrst að Ketu og síðan að
Mallandi
Tvítug fór Guðrún alfarin að heiman og tuttugu
og þriggja ára giftist hún Jóni Þorfinnssyni bónda
og smið. Þau bjuggu fyrst á harðbýliskotum í Húna-
vatnssýslu en fluttu árið 1922 að Ytra-Mallandi á
Skaga og loks á Sauðárkrók um 1940 þar sem þau
bjuggu til æviloka.
Fyrsta bók Guðrúnar, Æskuleikir og ástir, sem
jafnframt er fyrsta bindi Dalalífs, kom út árið 1946.
Skömmu áður hafði Nýtt kvennablað birt fyrsta hluta
nýrrar framhaldssögu eftir Guðrúnu, Afdalabarn.
Seldust Æskuleikir og ástir vel og ekki stóð á
útgefandanum að gefa út bækur Guðrúnar eftir það. Á
árunum 1946-1973 gaf Guðrún út eina bók á ári, með
einni undantekningu því engin bók kom árið 1946.
Bækurnar urðu samtals 27 en sögurnar eru eitthvað
færri því nokkrar þeirra eru framhaldssögur í fleiru
en einu bindi.
Heimild: Vefur Héraðsbókasafns Skagfirðinga
Við bændur megum ekki láta
deigan síga svo mikilvægur
er landbúnaður hvers konar
fyrir framtíðina. Ég hef þá
skoðun að í náinni framtíð
væri heppilegast að stefna
á enn frekari sameiningar
því það er sýnilegt að
málum er vel fyrir komið hjá
sveitarfélögunum sjálfum,
en 4500 manna eining má
sín lítils. Ég hef líka þá trú
að íbúum þessa lands muni
finnast æ eftirsóknarverðara
að búa á landsbyggðinni en
til að það geti gerst verðum
við að vera samkeppnishæf,–
bjóða upp á vel launuð störf,
húsnæði, góða skóla og
menntunarmöguleika.
Allt of oft heyrast neikvæðar
raddir frá landsbyggðinni
og barlómur og auðvitað
eru erfiðleikar víða en þetta
vonleysistal skilar okkur engu
nema rangri ímynd, því við
vitum svo miklu betur um
alla frábæru þættina sem
einkenna t.d. okkar hérað
og hversu auðvelt er að
mæla með Skagafirði sem
frábærum kosti til búsetu.
Öll höfum við skoðanir á
hinum ýmsu hlutum,– en er
okkur ekki gjarnt á að viðra
þær við eldhúsborðið og
þá í hita umræðunnar fella
dóma um að ekkert gerist og í
versta falli að allt sé að fara til
fjandans? Slík umræða gerir
það eitt að verkum að fólk fer
í fýlu og málið er dautt.
Við kjósum fólk sem við
treystum í kosningum til
Alþingis og sveitarstjórna,
en það þýðir ekki að okkar
fulltrúar eigi svo að bera alla
ábyrgð á málum þar eftir. Það
er okkar lýðræðislegi réttur og
skylda að hafa áhrif. Það eru
okkar skattpeningar sem eru
til ráðstöfunar og við eigum
að láta okkur varða í hvað
þeir fjármunir fara og hvernig
við viljum forgangsraða.
Við eigum að vera virk í
umræðu og ákvarðanatöku
og koma skoðunum okkar
á framfæri á uppbyggilegan
og siðlegan máta og þurfum
til þess vettvang, – annan
en eldhúsborð og bloggsíður
netmiðla. Tökum þátt í að
móta samfélagið, skiptum
okkur af og gagnrýnum
(munið að orðið gagnrýni
þýðir ekki að nöldra heldur að
rýna til gagns).
Við skulum tala málefnin
upp, benda á leiðir og styðja
hvert annað og bjóða nýtt
fólk og verkefni velkomið,
ásamt því að standa vörð
um það góða sem fyrir er.
Jákvæðni og bjartsýni eru
smitandi eiginleikar og auka
á ánægju hvers manns og
starfsgleði. Í mörgum pistlum
af þessu tagi hafa brottfluttir
ungir Skagfirðingar tjáð sig
um Fjörðinn fagra, góðar
minningar og eftirsjá. Mín ósk
er sú að hægt verði að bjóða
ungt og efnilegt fólk velkomið
í héraðið og að það fái að
njóta allra þeirra kosta sem
við getum mögulega boðið
uppá.
Góðir lesendur þá er þessum
samansúrraða pistli að
ljúka,fá orð um stór málefni.
Ég vil skora á Guðrúnu
Lárusdóttur í Keldudal að taka
við „pennanum“.
afkomanda Guðrúnar, mál-
þing um Guðrúnu og verk
hennar.
„Afdalabarn hefur þessi
skemmtilegu höfundareinkenni
Guðrúnar. Þetta er sveitasaga –
raunsæ saga af stéttarskiptingu
og baráttu lítilmagnans. Þetta er
saga með frekar ásættanlegan
endir, en þannig sker Guðrún
sig frá raunsæisáhrifunum og
rómantíkin tekur völdin,“ segir
Bjarni aðspurður um bókina
sem nú kemur út. Hallgrímur
Helgason rithöfundur og
myndlistarmaður skrifar eftir-
mála að bókinni og mynd-
skreytir bókarkápu.
hefði raunar hlotið
ákveðna uppreisn
æru á allra síðustu
árum. „Guðrún
sameinar vel að
skrifa rómantískar
sveitasögur og vera
raunsæishöfundur.
Það eru ekki margir
höfundar sem færa
mann í þetta sveita-
samfélag fyrir 100
árum á jafn sannfær-
andi hátt. Guðrún er
öflug í persónuupp-
byggingu og stendur
fyllilega undir vin-
sældum sínum,“
sagði Bjarni.
Bjarni tekur
undir að segja megi
að Guðrún hafi komist í tísku
að undanförnu. „Ýmsir höfðu
horn í síðu hennar hér áður og
gerðu lítið út henni sem
höfundi en það er nú á
undanhaldi.“ Það hefur líka
aukist að menn hafi fjallað um
Guðrúnu sem rithöfund og má
í því samhengi nefna Hallgrím
Helgason. Þannig má til dæmis
nefna að árin 2010 og 2011
héldu heimamenn í fæðingar-
sveit hennar, Fljótunum, í sam-
vinnu við Guðjón Jónasson og
Kápan á bók Guðrúnar frá Lundi, Afdalabarni.
Teikningin er eftir Hallgrím Helgason.