Feykir - 11.06.2015, Blaðsíða 9

22/2015 9
Raforkuverð til húshitunar
er mikið hagsmunamál fyrir
íbúa landsbyggðarinnar og
VIÐTAL
Kristín Sigurrós Einarsdóttir
Sveitirnar fastar
í kerfi sem þær
ráða ekki við
Rætt við Garðar Jónsson á Melstað í Óslandshlíð
um raforkuverð í dreifbýli
á dögunum reiknaði Orkustofnun út kostnað við raforku-
notkun og húshitun á sambærilegri fasteign, annars vegar á
nokkrum þéttbýlisstöðum og hins vegar á nokkrum stöðum
í dreifbýli á ársgrundvelli, að beiðni Byggðastofnunar. Meðal
þess sem fram kom í niðurstöðum Orkustofnunar var að
hæsta verð í dreifbýli reyndist 47% hærra en lægsta verð í
þéttbýli. Þá kom fram að á landsvísu er húshitunarkostnaður
næstódýrastur á Sauðárkróki.
Um svipað leyti og niður-
stöðurnar voru birtar hafði
Garðar Jónsson, rafvirki og
ábúandi á Melstað í Óslandshlíð
í Skagafirði, samband við
blaðamann Feykis og sagði
farir sínar ekki sléttar varðandi
raforkukostnað. „Núna á
dögunum komu tvö sakleysisleg
bréf með póstinum, annað frá
Rarik og hitt frá Orkusölunni.
Innihald þessara bréfa var það
að mér ber að borga fyrir aukna
rafmagnsnotkun eða hækkun á
rafmagni, áttatíu og átta þúsund
í notkun og áttatíu og þrjú fyrir
flutninginn,“ útskýrði Garðar.
Hann bendir á að þetta
séu rúm hundrað og sextíu
þúsund sem bætast ofaná
heimilsbókhaldið. „Á síðasta
ári kom svipuð sending, þó
heldur hærri, en skilaboðin
þau sömu. – Borgaðu meira.
Síðan við fluttum hingað í
sveitina vorið 2007 hefur
rafmagnsreikningurinn hækkað
úr þrjátíu og fjögur þúsund í
u.þ.b. áttatíu. Þetta er nokkuð
drjúg hækkun en notkunin
hefur samt verið svipuð á
þessum tíma. Á þeim tíma
borgaði ég fimmtán þúsund í
rafmagn og hita, í 140 fermetra
hús með bílskúr á Sauðárkrók,“
segir Garðar ennfremur.
Garðar segist hafa borgað
um sjötíu og sex þúsund á
mánuði fyrir þann munað
sem rafmagn sé, og eftir
leiðréttingu á síðasta ári hafi
heildar-kostnaðurinn farið í
rúma milljón og stefni í svipaða
tölu á þessu ári. Segir hann
að um 80% raforkukostnaðar
hjá sér vegna hita. „Hann er
niðurgreiddur af ríkinu um
1,44 til 2,4 kr/kwh, og hafi það
þökk fyrir. Nú mætti ætla að
húsnæðið sem ég bý í væri ekki
vel úr garði gert, fyrst að það
kosti áttahundruð þúsund á
ári að hita það upp. En svo er
nú ekki, það er reyndar stórt,
rúmir 200 fermetrar, nýlega
endurbyggt, tvöföld einangrun í
útveggjum og þaki, tölvustýrður
gólfhiti, einnig höfum eytt um
sjöhundruð þúsund krónum á
síðustu tveimur árum í að klæða
húsið og bæta einangrun, en allt
kemur fyrir ekki,“ segir Garðar.
Hann segist spyrja sig hvort
rafmagn sé að verða eitthvað
Garðar Jónsson.
sem maður hefur ekki efni á
að nota. „Við getum líka spurt
okkur hvort að við séum ekki
að eyða rafmagninu í einhverja
vitleysu. En eins og ég hef bent
á er húsnæðið nýlegt, hitastigið
innanhúss er ekki hátt og
heimilstækin eru frekar nýleg og
eiga að nota eins litla orku eins
og mögulegt er. Ég hef unnið
sem rafvirki síðan 1995 og er
meistari í þeirri grein og hef
kennt upprennandi rafvirkjum
síðan 2009. Ég kann öll trixin
og veit hvernig á að sigla milli
skers og báru í þessum málum
en hugmyndabankinn er að
verða tómur, kannski hann
þurfi slitastjórn eins og hinir
bankarnir,“ leggur Garðar til.
Ósáttur við forgangsröðun
Melstaður er á köldu svæði og
hitaveita því ekki í boði þó aðeins
séu átta kílómetrar í hús sem eru
hituð með heitu vatni. Þar sé
húshitunarkostnaður á mánuði
fimmtán til tuttugu þúsund en
ekki sextíu til sjötíu þúsund.
Þannig þurfi þrjú til fjögur hús
til að ná sama kostnaði. „Þessi
sveit er reyndar á áætlun með
hitaveitu, það er sumarið 2019,
önnur svæði voru sett framar,
svæði með sumarhúsum og
hótelum, einstaklingar sem geta
borgað sig fram fyrir röðina.
Er það réttlætanlegt?“ spyr
Garðar og segist verða búinn
að borga nokkrar milljónir í
húshitunarkostnað þegar loksins
komi að hans sveit. „Allt vegna
þess að ég get ekki lagt pening í
púkkið eða er ekki nógu frekur
til að atast í Skagafjarðarveitum.
Kostnað-urinn sem við berum
er ekki einsdæmi hér í sveit,
hérna er frekar þétt byggð og
stór býli, reiðhallir og söfn með
stóru húsnæði, þessar upphæðir
þekkjast því víðar en hér á
bæ. Fjótt á litið finnst manni
réttlætanlegt að leggja hitalögn á
þessu svæði, stutt er á milli bæja
og línan bein. En einhverstaðar
hefur það verið reiknað út að
önnur svæði séu kostbærari.“
Garðar veltir fyrir sér hvernig
það geti staðist þegar „hver
spikgreifinn á fætur öðrum
talar um hvað orka hér landi
sé ódýr og við verðum að dæla
inn stórfyrirtækjum eða að
byggja upp iðnað til að nota
þessa ódýru orku,“ segir hann.
„Fyrirtækjum sem borga einn
þriðja af kílówattstundinni á
móti almenningi. Einnig er
talað um að flytja út orku, það
er svo mikið til af henni að
við verðum að reyna að koma
streng til Evrópu. Ef að þeim
hugmyndum verður hækkar
raforka til heimila um þriðjung
og það færi þá að nálgast tvær
milljónir sem við erum að borga
til húshitunar hér. Ekki finnst
mér sú pólitík efnileg og reyndar
alveg fráleit.“
Garðar segir þingmenn
marga hafa gengið fram og
talað um að leiðrétta verði hús-
hitunarkostnað í dreifbýli en
telur að það einskorðist við
nýja þingmenn og fljótt brái af
þeim. „Þeir falla í form hinna
eldri og reyndari, virðast vera
uppteknari af því að rífast hver
við annan um ekki neitt eða
slást um síðustu tertusneiðarnar
í mötuneytinu. Þetta mál hefur
verið á dagskrá í nokkur ár og er
frekar vinsælt kosningaloforð en
einhvernvegin virðist það týnast
á Austurvelli,“ getur hann sér til
um.
„Ég er ekki að biðja um
einhverja töfralausn, ég er að
biðja um réttlæti, réttlæti fyrir
mig og mína sveitunga, fyrir mig
og börnin mín. Það er ekki nóg
að berja sér á brjóst og tala um
kosti sveitanna, gæði landsins
og fjölbreytileika. Sveitirnar eru
fastar í kerfi sem þær ráða ekki
við, landsbyggðin ber kostnað
sem er ekki réttlætanlegur. Ef
samfélag á að þróast verður það
að vera samkeppnishæft, við
verðum að vera samkeppnishæf
við aðrar byggðir. Við verðum
að geta byggt upp og þróast,
sveitin verður að geta hitað
upp húsin sín og lýst þau upp,“
sagði Garðar Jónsson, rafvirki á
Melstað að lokum.Melstaður í Óslandshlíð. MYND: KÁRI GUNNARSSON