Morgunblaðið - 08.01.2018, Side 6

6 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 8. JANÚAR 2018
Sterkir í stálinu
Skipastál • Lunningajárn • Bakjárn
Kælirör • Fíber- og galvanhúðaðar ristar
Svört- og ryðfrí rör og fittings
Ál • Ryðfrítt stál • PVC plötur
POM öxlar • PE plötur
Lokar af ýmsum gerðum
Opið virka daga kl. 8-17
Skútuvogi 4, Rvk
Rauðhellu 2, Hafnarfirði
Sími 568 6844 | ga@ga.is | ga.is
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Kanna þarf orsakir þess að
stækkandi hópur ungs fólks nær
hvorki að fóta sig í starfi né í
skóla og er í raun í gildru að-
stæðna sinna. Nokkuð var um að
fólk í kringum tvítugt festist í að-
gerðaleysi á árunum í kringum
hrun enda var atvinnuleysi mikið
þá. Nú – tæplega áratug síðar – er
veruleikinn í þjóðfélaginu allt
annar og skýringar á vanda þessa
fólks væntanlega líka. Við þessu
þarf að finna svör, að mati Vigdís-
ar Jónsdóttur, framkvæmdastjóra
Virk – starfsendurhæfingarsjóðs.
Vandinn er margþættur
„Virk hefur starfað í tæp tíu
ár og fólk með litla menntun hef-
ur alltaf verið stór hluti af okkar
skjólstæðingum,“ segir Vigdís. „Í
dag fer fólki með háskóla-
menntun hins vegar fjölgandi, t.d.
þeim sem eru í umönnunar-
störfum eins og hjúkrun og
kennslu. Annars er sama hver
bakgrunnurinn er; um 80% þeirra
sem til okkar koma glíma við ann-
aðhvort geðræna kvilla eða stoð-
kerfisvandamál. Reyndar hangir
þetta tvennt oft saman og yfirleitt
er vandinn margþættur.“
Alls 2.383 manns voru í
starfsendurhæfingu hjá Virk við
lok síðasta árs eða 17% fleiri en
ári fyrr. Frá stofnun sjóðsins hafa
alls 12.856 manns leitað til hans
og 7.333 einstaklingar hafa lokið
þjónustu. Um 70% eru komin út á
vinnumarkaðinn eða í nám, öllum
til ávinnings.
„Það eru margar ástæður
fyrir þessari fjölgun á síðastliðnu
ári. Ein skýringin er sú að vitund
um þjónustu okkar er orðin meiri.
Almenningur, starfsfólk stéttar-
félaga og þeir sem vinna í heil-
brigðiskerfinu þekkja æ betur til
okkar,“ segir Vigdís.
Margt orsakar kulnun
Á síðari árum hefur orðið æ
meiri skilningur á því sem kallað
er kulnun í starfi og að slíku þurfi
að verjast. Þar er vitaskuld hver
og einn sjálfum sér næstur og
þarf að gæta sín – en vinnuveit-
endur verða einnig að sjá til þess
að álag í starfi sé hóflegt og að vel
sé búið að fólki á alla lund.
„Hraði, áreiti og miklar kröfur í
starfi jafnt sem einkalífi í langan
tíma geta orsakað kulnun, sem er
flókið fyrirbæri. Annars er um-
hugsunarvert hve margt getur
valdið kulnun sem horfa verður
heildstætt á,“ segir Vigdís.
Þurfi fólk starfsendurhæf-
ingu hjá VIRK er gangur mála sá
að fyrst þarf tilvísun læknis og
svo meta sérfræðingar sjóðsins
hvað sé best að gera í málum við-
komandi. Ráðgjafar sem hafa
meðal annars starfsstöðvar úti
hjá stéttarfélögum um allt land
kalla fólk svo í viðtal og út frá
upplýsingum sem saman safnast
er gerð áætlun um endurkomu til
vinnu. Er þjónusta þessi greidd af
atvinnurekendum, lífeyirssjóðum
og ríki en sjóðurinn er sameig-
inlegt verkefni þessara aðila.
Tilveran nái jafnvægi
„Allir sem til okkar koma fá
mikilvæga hvatningu, stuðning
og utanumhald hjá ráðgjöfum
okkar. Svo bætist við hjálp fag-
aðila eftir þörfum. Má þar nefna
sálfræðiþjónustu, sjúkraþjálfun
og námskeið – eða þjónustu á
starfsendurhæfingarstöðvum.
Þess eru líka dæmi að fólk sé
hreinlega of veikt til þess að geta
nýtt sér það sem við bjóðum og þá
beinum við því aftur til heilbrigð-
iskerfisins. En oft duga einfaldar
leiðir; stundum þarf fólk sem hef-
ur ofgert sér fyrst og síðast utan-
umhald, hvatningu og hvíld svo
tilveran nái jafnvægi að nýju.
Fólk sem leitar til Virk glímir þó
undantekningarlítið við marg-
þættan vanda og þarf mikla að-
stoð,“ segir Vigdís og bætir við:
„Það er mikilvægt að við sem
samfélag leggjum áherslu á að
styðja við og ýta undir heilbrigði
og þrautseigju hjá börnunum
okkar til að geta mætt þeim erfið-
leikum sem flestallir mæta ein-
hverntíma. Lífið er ekki alltaf ein-
falt og auðvelt og því mikilvægt
að við gefum börnunum okkar
færi á að takast á við allskonar fé-
lagslegar aðstæður.“
Æ fleiri leita eftir þjónustu hjá Virk - starfsendurhæfingarsjóði
Endurhæfing Hraði, áreiti og miklar kröfur geta orsakað kulnun, segir Vigdís Jónsdóttir í viðtalinu.
Ýta undir þrautseigju
 Vigdís Jónsdóttir er fædd
árið 1965. Hún er viðskipta-
fræðingur frá HÍ, með al-
þjóðlega vottun sem verk-
efnastjóri og framhaldsnám á
sviði mannauðsstjórnunar. Hún
hefur undanfarin 18 ár starfað
sem stjórnandi á ýmsum svið-
um atvinnulífsins. Var áður
hagfræðingur hjá Félagi ís-
lenskra hjúkrunarfræðinga í
sjö ár auk annarra starfa.
 Hefur byggt VIRK upp frá
grunni, kom til starfa þar fyrir
tæpum 10 árum og var fyrsti
fasti starfsmaðurinn.
Hver er hún?
Andri Steinn Hilmarsson
ash@mbl.is
Miklar framkvæmdir eru fyrirhug-
aðar við Háaleitisskóla í Álftamýri
á næstu mánuðum en ráðist verður
í steypuviðgerðir á húsinu, endur-
bætur og viðgerðir á glugga- og
hurðakerfi hússins og viðgerðir á
þökum auk þess sem húsið verður
málað.
Tími kominn á viðhald
Hanna Guðbjörg Birgisdóttir,
skólastjóri Háaleitisskóla, segir
húsnæðið komið til ára sinna en
taka á útveggi í stjórnunarrýmum
skólans í gegn, kaffistofu starfs-
fólks og útveggi á tveimur göngum
skólans.
„Það er löngu kominn tími á við-
hald Háaleitisskóla í Álftamýri,“
segir Hanna Guðbjörg en um 350
nemendur eru í Háaleitisskóla, í
fyrsta upp í tíunda bekk, og um 50
starfsmenn. „Þetta er 50 ára gam-
alt hús sem hefur ekki fengið neitt
viðhald.“
Spurð hvort framkvæmdirnar
komi til með að raska skólastarfinu,
segist Hann Guðbjörg ekki eiga von
á miklu raski.
„Við ætlum að hafa sem minnst
rask, það er ekki verið að fara mik-
ið í skólastofurnar. Við förum bara
bjartsýn inn í þetta verkefni og fólk
er tilbúið að ganga inn í þetta þó að
það kosti smá rask og kalli á til-
færslur á einhverju kennslurými
þegar þar að kemur,“ segir hún.
Hanna Guðbjörg segir að fram-
kvæmdirnar geti náð eitthvað inn á
sumarið, en í útboðslýsingu verks-
ins eru verklok áætluð um miðjan
ágúst á þessu ári.
Háaleitisskóli fær andlitslyftingu
 Framkvæmdir í Álftamýri  Skólastjóri á ekki von á að framkvæmdirnar raski skólastarfinu mikið
Viðgerðir Framkvæmdir standa fyrir dyrum í Háaleitisskóla í Álftamýri.
Arnar Þór Ingólfsson
athi@mbl.is
„Það hefur verið draumur minn að
búa fyrir vestan svo mér fannst ég
slá tvær flugur í einu höggi, að fá að
koma að einhverju sem leiðir til
aukningar á möguleikum á Flateyri
og á sama tíma að fá að búa í þessu
dásamlega bæjarfélagi,“ segir Hel-
ena Jónsdóttir í samtali við Morg-
unblaðið, en hún hefur tekið til
starfa sem framkvæmdastjóri
lýðháskóla á Flateyri, sem áætlað er
að taki til starfa í haust.
„Mitt verkefni verður í raun og
veru að sækja fjármagn og stuðn-
ing, vekja áhuga á þessari tegund
námsleiða og koma þessum skóla á
fót í haust með öllu sem til þarf,
húsnæði, nánari námskrá, kenn-
urum og síðast en ekki síst, nem-
endum,“ segir Helena sem gerir ráð
fyrir að fyrsta kastið verði nem-
endur lýðháskólans um 15-20 tals-
ins.
Ekki liggur fyrir hvar lýðháskól-
inn og aðstaða nemenda verður til
húsa, en Helena segir að áætlað sé
að það skýrist innan tveggja mán-
aða. Nokkurt framboð af húsnæði
er á Flateyri og finna þarf út úr því
hvaða hús hentar best.
Vonast er til að starfsemi lýðhá-
skólans styrki Flateyri sem byggð-
arlag og að einhverjir nemendur
geti hugsað sér að koma til Flat-
eyrar með alla fjölskylduna. „Það
myndi færa líf í bæði leikskóla og
skóla og bæjarlífið almennt,“ segir
Helena.
Runólfur Ágústsson er einn
þeirra sem unnið hafa að stofnun
lýðháskólans um nokkurt skeið og
hann segir áhugasama þegar hafa
sett sig í samband til að fá meiri
upplýsingar um skólann. Það sýni
að eftirspurnin sé tvímælalaust til
staðar, en lýðháskólinn á Flateyri
verður annar lýðháskólinn hér á
landi.
Hann segir þrjátíu einstaklinga
hafa unnið að því í sjálfboðastarfi að
móta tvær námslínur, aðra tengda
tónlistarsköpun og kvikmynda-
vinnslu og hina tengda umhverfi og
sjálfbærni, þar sem staðbundinni
þekkingu Vestfjarða verði deilt með
nemendum.
„Við ætlum að kenna þarna til
dæmis harðfiskverkun og annað
slíkt,“ segir Runólfur og nefnir
einnig til sögunnar fiskveiðar, fjalla-
skíðamennsku og brimbrettaiðkun.
Um 150 manns búa á Flateyri yfir
vetrartímann og verkefnið nýtur
mikils stuðnings í samfélaginu.
„Við erum bara full bjartsýni og
setjum markið hátt,“ segir Run-
ólfur.
Vonast eftir 20
nemum í haust
 Starf lýðháskóla á Flateyri í mótun
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Flateyri Ekki er búið að ákveða
hvar skólinn verður til húsa.