Morgunblaðið - 21.03.2018, Síða 23

MINNINGAR 23
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. MARS 2018
✝ Gísli Steinar Jó-hannesson
fæddist á Gauks-
stöðum í Garði 26.
september 1924.
Hann lést 11. mars
2018 á Landspít-
alanum í Fossvogi.
Foreldrar hans
voru Helga Þor-
steinsdóttir frá
Melbæ í Leiru og Jó-
hannes Jónsson frá
Gauksstöðum í Garði, útvegs-
bændur að Gauksstöðum. Gísli
var sjöunda barn þeirra hjóna af
fjórtán systkina hópi, og eru þau
nú öll látin.
Gísli ólst upp í Garðinum og
lauk hann skyldunámi auk þess
að sinna þeim störfum sem fylgdu
stóru heimili. Hann fór fyrst til
sjós fjórtán ára gamall. Hann
stundaði nám við Héraðsskólann
frá Smádölum. Gísli og Sigríður
eignuðust þrjú börn, þau eru: 1)
Valgerður Gísladóttir, f. 25. októ-
ber 1954, d. 25. ágúst 1993, maki
Gylfi Geirsson, sonur þeirra er
Gísli Geir. 2) Helga Gísladóttir, f.
17. ágúst 1957, maki Eiríkur Sig-
urðsson, börn Matthías, Eiríkur
Valur og Sigurður Gísli. 3) Gísli
Steinar Gíslason, f. 21. nóvember
1964, maki Inga Rós Aðalheiðar-
dóttir, börn Tinna Valgerður,
Heiðar Steinn, Ómar Hrafn, Jón-
ína Líf og Mikael Magnús. Barna-
barnabörn Gísla og Sigríðar eru
tólf.
Þau bjuggu lengst af í Frosta-
skjóli í Reykjavík en síðustu ár
dvaldi Gísli á Hrafnistu í Reykja-
vík.
Gísli gerðist meðlimur í Odd-
fellow-reglunni Þorkeli Mána og
var virkur í starfi þeirra.
Eftir að Gísli hætti sjómennsku
og starfaði sem útgerðarmaður
stundaði hann golf og vann til
margra verðlauna, fór meðal
annars tvisvar holu í höggi.
Útförin fer fram frá Neskirkju
í dag, 21. mars 2018, og hefst at-
höfnin klukkan 13.
á Laugavatni, síðar
hóf hann nám við
Sjómannaskólann í
Reykjavík sem hann
útskrifaðist frá 1949
og stundaði alla tíð
síðan sjómennsku
og útgerð, fyrst sem
háseti og síðar sem
stýrimaður, og loks
skipstjóri á sínum
eigin skipum. Gísli
stundaði útgerð með
föður sínum og Þorsteini bróður
sínum frá Garðinum, þar sem
þeir gerðu út Jón Finnsson GK
506 og ráku einnig umsvifamikla
fiskvinnslu, síðar rak hann sína
eigin útgerð.
Gísli kvæntist Sigríði Skúla-
dóttur 1. júlí 1950. Foreldrar Sig-
ríðar voru Valgerður Jónsdóttir
frá Hópi í Grindavík og Skúli
Þorkelsson húsasmíðameistari
Elsku pabbi hefur fengið hvíld-
ina. Hann var orðinn mikið veikur
og hvíldinni feginn eftir langa og
góða ævi.
Það er margt sem rifjast upp
sem á daga hans hefur drifið.
Góðar minningar hrannast upp
frá lífinu í Granaskjóli og síðar
Frostaskjólinu og frá skipunum
hans, frá heimsóknum til afa,
ömmu á Gauk og Nonna frænda,
húsinu þeirra við sjóinn og stór-
kostlegu umhverfi þar í kring.
Það hefur verið mikið ævintýri
að alast þar upp í stórum systk-
inahópi. Ég minnist þess þegar
pabbi tók mig með á síldarveiðar
10 ára gamla. Það var mikið ævin-
týri fyrir mig sem ég mun aldrei
gleyma.
Svo var það fyrsta ferðalagið
okkar til Mallorca 1971 þegar
gjaldeyrir var skammtaður og
flytja þurfti með sér matvæli frá
Íslandi til að drýgja peninginn,
meira að segja mjólk sem lak svo
um allan flugvöllinn á Spáni. Svo
ferðuðumst við innanlands á ekki
svo þéttum bílum til að byrja með
á moldarvegum og rykið fyllti bíl-
inn þó var allt kapp lagt á að ná
sem fyrst á leiðarenda og stoppa
sjaldan eða ekki.
Pabbi var góður maður,
sterkur, réttsýnn og sjálfstæður.
Hann var á sjó í 48 ár og eftir að í
land var komið tók golfið við og
stundaði hann það af sama dugn-
aði og sjómennskuna.
Hann hafði gaman af dýrum og
hændi hann að sér alla ketti í
hverfinu með matargjöfum og
einnig hafði hann mjög gaman af
því að gefa fuglunum stórum og
smáum.
Elsku pabbi, takk fyrir allt.
Blessuð sé minning þín.
Þín
Helga.
Þegar maður horfir á eftir
manni eins og pabba sem kveður
okkur á nítugasta og fjórða ald-
ursári lítur maður til baka og
reynir að ímynda sér allar þær
breytingar sem hann hefur upp-
lifað á sinni löngu ævi. Pabbi ólst
upp í stórum systkinahópi suður í
Garði þar sem hann fékk kær-
leiksríkt uppeldi foreldra sinna
og naut samvista við systkini á
uppvaxtarárum sínum.
Þær voru ófáar sögurnar sem
hann sagði okkur af því hvernig
lífið var á Gauksstöðum í gamla
daga, og alveg sama hvað hann
sagði þær oft, þær voru alltaf jafn
spennandi og oft sveipaðar mikl-
um ævintýraljóma. Pabbi var
einn af fjórtán systkinum en tólf
af þeim komust á legg. Í þá daga
gengu allir til verka á stóru heim-
ili og systkinin pössuðu upp á
hvert annað.
Pabbi var fjórtán ára gamall
þegar hann fór fyrst til sjós, árið
1938. Það er magnað að hugsa til
þess hvernig aðbúnaður var til
sjós í þá daga. Bátakostur voru
litlir trébátar og aðbúnaður um
borð ekki upp á marga fiska mið-
að við nútíma kröfur.
Mamma og pabbi gengu í
hjónaband 1. júlí 1950. Þau eign-
uðust okkur þrjú systkinin og
bjuggu okkur fallegt og ham-
ingjuríkt heimili. Árið 1964 flutt-
um við í Frostaskjól í Vestur-
bænum en það hús höfðu byggt
og bjuggu þar í rúm 40 ár.
Pabbi átti farsæl ár á sjónum
og naut þess að glíma við öldurn-
ar, hann upplifði síldarárin og all-
ar þær breytingar sem við Íslend-
ingar höfum gengið í gegn um í
okkar sjávarútvegi. Í þau ár sem
ég starfaði með honum í útgerð
upplifði ég hversu mikla ástríðu
hann hafði fyrir sjómennskunni.
Hann var mjög framasækinn og
hikaði ekki við að prófa nýjungar
bæði í veiðarfærum og tækjabún-
aði.
Þegar pabbi hætti sjómennsku
á sextugasta aldursári og gerðist
útgerðarmaður var hann svo
heppinn að Gunnar á Arnfirðingi
vinur hans kynnti hann fyrir golf-
íþróttinni. Í stuttu máli varð hann
heltekinn af henni og stundaði
hana á hverjum degi eftir það.
Hann var fljótur að ná tökum á
íþróttinni og vann til margra
verðlauna, og fór tvisvar holu í
höggi. Ég var svo dreginn af stað
í golfið um páska nokkrum árum
seinna í snjókomu og roki á golf-
vellinum á Seltjarnarnesi. Við
áttum mörg góð ár saman á golf-
vellinum og hugsa ég oft um þann
gamla þegar ég lendi í ógöngum
úti á vellinum, og spyr mig: hvað
hefði hann gert?
Lífið var þó ekki alltaf dans á
rósum, en árið 1993 urðu foreldr-
ar mínir fyrir því áfalli að missa
dóttur sína Valgerði, eftir stutt
veikindi. Þetta varð þeim mjög
þungbært.
Ég var svo heppinn að ná að
fara á eina vertíð með honum á
síld, þegar ég var 18 ára, austur á
fjörðum. Það eru tímar sem ég
hugsa oft til og monta mig af í
góðra vina hópi. Það var stórkost-
legt að sjá hann gera það sem
hann var bestur í. Þegar hann
kallaði „klárir!“ og við rukum í
gallana og þustum upp á dekk,
svo tók við bið, svo kom allt í einu
„LAGGO“.
Það var gaman að fylgjast með
þessum gamla jaxli sem hafði lif-
að tímana tvenna. Hann gat með
einni handhreyfingu á sinn sér-
staka hátt sagt meira en þúsund
orð.
Pabbi var góður maður og hug-
rakkur.
Guð geymi þig, besti minn.
Þinn
Gísli.
Með Gísla móðurbróður okkar
er genginn hinn síðasti af syst-
kinunum frá Gauksstöðum í
Garði, börnum Helgu Þorsteins-
dóttur og Jóhannesar Jónssonar
útvegsbónda. Þau fæddust á ár-
unum 1914-1937, tvö létust í æsku
en hin komust öll til fullorðinsára.
Þessi systkini uxu upp á Gauks-
stöðum og tóku þau smám saman
meiri og meiri þátt í störfum og
rekstri heimilis og útgerðar eftir
því sem árin liðu og þroski leyfði.
Afi og amma byggðu stórt
íbúðarhús, fjós og hlöðu og fisk-
verkunarhús, þar sem foreldrar,
börn og barnabörn unnu við bú-
rekstur og fiskverkun. Eftir því
sem börnin fullorðnuðust hurfu
þau á braut, sum settust að í
Keflavík en önnur í Reykjavík,
þar á meðal Gísli Steinar.
Mál þróuðust svo að fjögur af
þessum systkinum settust að í
austanverðu Húnaþingi, m.a. fóru
þrjár systurnar til námsdvalar í
Kvennaskólanum á Blönduósi og
ílentust síðan. Voru jafnan mikil
samskipti við fólkið í Garðinum,
gagnkvæmar heimsóknir og aldr-
ei hverfur úr minni hvað sól-
þurrkaði saltfiskurinn frá Gauks-
stöðum bragðaðist vel. Slíkur
fiskur fæst vart lengur.
Gísli fór fyrst á sjó 15 ára og
mátti þá berjast við sjóveiki sem
þó rjátlaðist af honum með
þrjóskunni eins og hann orðaði
það. Eftir að hann lauk sjó-
mannaskólanum tók hann við
bátnum Jóni Finnssyni, sem var
nefndur eftir afa hans, og var síð-
an á sjó nærri hálfa öld. Keyptir
voru nýir bátar en nafninu haldið
og urðu skipin alls fjögur með
þessu nafni. Smám saman tók út-
gerðin meiri tíma og Gísli fór að
vera sífellt meira í landi, en þótti
þó alltaf hressandi að fara á sjó-
inn til að losna úr pappírsfargan-
inu.
Tvö björt og hlý sumur, 1960
og 1961, var kona Gísla, Sigríður
Skúladóttir, í 4-5 vikur á Torfa-
læk, með dætur sínar tvær, Gísli
yngri sonur þeirra var ekki fædd-
ur, meðan bóndi hennar var á
síldveiðum fyrir norðan land. Sig-
ríður tók þátt í heimilishaldi og
heyskap af röskleik, milli þess
sem hún brá sér í útreiðartúra.
Fylgst var grannt með aflatölum
sem voru lesnar upp í hádegisút-
varpinu dag hvern, enda kapp í
mönnum að landa sem mestum og
bestum afla. Sóttu bátar víðs veg-
ar að í síldina sem gekk þá fyrir
Norðurlandi og síðan austur um.
Jafnan var Gísli í fremstu röð á
Jóni Finnssyni, en það þarf þó að
hafa í huga að bátarnir byrjuðu
missnemma á síldarvertíðinni
þannig að heildaraflinn var eðli-
lega breytilegur.
Gísli var vel vaxinn og þrekinn,
þéttur á velli og kunni vel að láta
heyra til sín, aldrei nein logn-
molla í kringum hann, en var jafn-
an glettinn og gamansamur. Þeg-
ar hann hætti með útgerðina
skipti hann á sjópokanum og golf-
pokanum, eins og hann orðaði
það, og fékk þar útrás fyrir
keppnislundina.
Við bræður sendum Sigríði,
Helgu og Gísla yngri og börnum
þeirra samúðarkveðjur.
Jón Torfason og
Jóhannes Torfason.
Á síldarvertíð sumarið 1963
fylgdumst við allir skipverjar á
Leifi Eiríkssyni RE 333 á vökt-
unum náið með samskiptum kall-
anna – skipstjóranna á bátunum.
Á ljósvakanum var allan sólar-
hringinn í gangi lifandi gagnvirk
fréttastöð þar sem þeir skiptust á
upplýsingum um hvaðeina sem
máli gat skipt um gang veiðanna.
Þar var Gísli Jóhannesson á Jóni
Finnssyni GK 506 í Garði einn
fremstur meðal jafningja og lagði
ævinlega gott til málanna. Ég
hafði aldrei hitt hann. Eins og
flestir bar ég mikla virðingu fyrir
honum úr fjarlægð. Yfirvegun,
málsnilld, ráðsnilli hans og þekki-
leg rödd er mér minnisstæð. Afla-
skipstjórarnir margir voru nán-
ast í guðatölu. Fyrir mér var Gísli
„hinn hávi“ – sjálfur Óðinn.
Ég kynntist því 30. ágúst þetta
sumar að aðdáun mín á Gísla var
fyllilega verðskulduð þegar
kjarkur hans, kunnátta og dugn-
aður varð til þess að ég stend í ei-
lífri þakkarskuld við hann. Ég á
honum líf mitt að launa.
Þetta jökulkalda ágústkvöld
vorum við búnir að ná risakasti í
ljósaskiptunum og vorum langt
komnir með að fylla bátinn 100
mílum NNA af Langanesi þegar
veðrið rauk upp og gerði fárviðri
á örskotsstundu. Stórsjór, nær
fullhlaðið skipið og mikið af
dauðri síld í nótinni við skipshlið-
ina varð til þess að skip okkar
náði ekki að verjast stórri öldu en
valt og sökk á skammri stundu
með nótina fljótandi í sjónum inn-
an um brak úr skipinu. Ef ekki
hefði verið fyrir snarræði Gísla í
samvinnu við Helga Aðalgeirsson
á Sigfúsi Bergmann GK 38 og
menn þeirra hefðu allir á Leifi Ei-
ríkssyni farist í kolniðamyrkri, í
stórsjó með sjávarhitann um 2 °C
og nánast fárviðri. Kunnátta og
æðruleysi áhafna þessara báta
bjargaði okkur öllum nema
einum.
Hér eru ekki tök á að segja frá
þessu björgunarafreki í heild.
Hetjuskapur Gísla fólst ekki síst í
því að sigla skipi sínu drekk-
hlöðnu inn á slysstaðinn þar sem
nótin hefði getað lent í skrúfunni
og nótin sem var föst við Leif Ei-
ríksson að dragast niður í djúpin
á eftir skipinu og hefði vel getað
sökkt skipi Gísla. Þegar ég náðist
um borð hafði ég verið góðan hálf-
tíma í sjónum – hangandi á tóm-
um mjólkurbrúsa í helköldum
sjónum í Norður-Íshafinu. Aðeins
mínútur skildu að líf eða dauða.
Loks þegar ég mannaði mig
upp til þess að leita Gísla uppi ár-
ið 2013, hálfri öld eftir slysið, til
þess að þakka honum lífgjöfina
tók hann mér eins og þráðurinn
hefði aldrei slitnað á milli okkar.
Dagurinn varð einn af betri
dögum lífs míns. Við töluðum
saman í margar klukkustundir.
Hittumst svo aftur nokkru seinna
ásamt flestum þeim sem enn lifðu
af áhöfnum skipanna þriggja sem
börðust þarna við náttúruöflin.
Sá dagur mun einnig lifa með mér
til míns dánardægurs sem verður
a.m.k. 55 árum seinna en horfði í
árdaga lífs míns þessa ágústnótt.
Þjóðin öll stendur í þakkar-
skuld við menn eins og Gísla á
Jóni Finnssyni sem drógu okkur
Íslendinga upp úr fátækt á síð-
ustu öld með dugnaði sínum og
kjarki. Margir guldu fyrir það
með lífi sínu. Fórnir íslenskra sjó-
manna voru slíkar að slysatíðnin
hefði lítið breyst þó að enginn
okkar á Leifi Eiríkssyni hefði
bjargast.
Fyrir mína hönd og afkomenda
minna 16 talsins, sem aldrei hefðu
orðið nema fyrir dáð Gísla, sendi
ég fjölskyldu Gísla samúðar-
kveðjur en einnig þakklæti fyrir
að hafa átt hann að þegar mikið lá
við.
Valdimar Hergils
Jóhannesson.
Gísli Steinar
Jóhannesson
HINSTA KVEÐJA
Vertu yfir og allt um kring
með eilífri blessun þinni,
sitji Guðs englar saman í hring
sænginni yfir minni.
(Sigurður Jónsson frá Presthólum)
Elsku afi okkar, við elsk-
um þig.
Tinna og Heiðar.
Morgunblaðið birtir minn-
ingargreinar endurgjalds-
laust alla útgáfudaga.
Skil | Þeir sem vilja senda Morg-
unblaðinu greinar eru vinsam-
lega beðnir að nota innsendikerfi
blaðsins. Smellt á Morgunblaðs-
lógóið í hægra horninu efst og
viðeigandi liður, „Senda inn
minningargrein,“ valinn úr felli-
glugganum. Einnig er hægt að
slá inn slóðina www.mbl.is/
sendagrein
Skilafrestur | Ef óskað er eftir
birtingu á útfarardegi verður
greinin að hafa borist eigi síðar
en á hádegi tveimur virkum dög-
um fyrr (á föstudegi ef útför er á
mánudegi eða þriðjudegi).
Þar sem pláss er takmarkað get-
ur birting dregist, enda þótt
grein berist áður en skilafrestur
rennur út.
Minningargreinar
Frímann & hálfdán
Útfararþjónusta
Frímann
897 2468
Hálfdán
898 5765
Ólöf
898 3075
Sími: 565 9775
www.uth.is
uth@uth.is
Cadillac 2017
Ástkær eiginmaður minn, faðir okkar,
tengdafaðir, afi og langafi,
PÁLMI VIÐAR
leigubílstjóri,
Hraunsvegi 13, Njarðvík,
lést á Heilbrigðisstofnun Suðurnesja
þriðjudaginn 13. mars.
Útför hans fer fram í Ytri-Njarðvíkurkirkju mánudaginn 26. mars
klukkan 13.
Katrín Björk Friðjónsdóttir
Friðjón Viðar Pálmason Soffía Sveinsdóttir
Ásdís Björk Pálmadóttir Páll H. Ketilsson
Jóhanna Björk Pálmadóttir Sigurður Sigurðsson
Anna Jóna Pálmadóttir Böðvar Hrólfsson
Þórey Dögg Pálmadóttir Hjalti Sigurðsson
afabörn og langafabörn
Elskulegur faðir okkar, tengdafaðir, afi,
langafi og langalangafi,
GUNNAR HAFSTEINN ELÍASSON,
dvalarheimilinu Höfða,
Akranesi,
lést 18. mars.
Útförin fer fram frá Akraneskirkju fimmtudaginn 22. mars
klukkan 13.
Sigríður V. Gunnarsdóttir Reynir Gunnarsson
Sigþóra Gunnarsdóttir Hallgrímur E. Árnason
Guðbjörg Gunnarsdóttir Helge Karsten Kleppe
Guðrún Elsa Gunnarsdóttir
og fjölskyldur
Ástkær eiginkona mín, móðir, tengdamóðir,
amma og langamma,
INGIBJÖRG KR. INGADÓTTIR,
Byggðarhorni,
er látin.
Hún lést á gjörgæsludeild Landspítalans
8. mars í faðmi fjölskyldunnar.
Útförin fer fram frá Selfosskirkju föstudaginn 23. mars
klukkan 14. Blóm og kransar eru vinsamlega afþakkaðir en
þeim sem vilja minnast hennar er bent á að styrkja Einstök
börn.
Gísli Geirsson
Baldvin Ingi Gíslason Jóhanna Þorvaldsdóttir
Bára Kristbjörg Gísladóttir Ágúst Ármann Sæmundsson
Sigurjón Ingi Gíslason Erna Sólveig Júlíusdóttir
Ingi Magnús Gíslason Bergþóra Björk Guðmundsd.
Sigríður Ruth Gísladóttir Kristján Magnússon
barnabörn og barnabarnabarn