Morgunblaðið - 11.04.2018, Blaðsíða 30

30 MENNING
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 11. APRÍL 2018
Morgunblaðið/Árni Sæberg
ASA tríó Hljómsveitina skipa Scott McLemore, Andrés Þór Gunnlaugsson og Agnar Már Magnússon.
» ASA tríó kom fram á tónleikum áKex hosteli í gærkvöldi. Tríóið skipa
þeir Andrés Þór Gunnlaugsson gít-
arleikari, Agnar Már Magnússon org-
elleikari og Scott McLemore trommu-
leikari. Fluttu þeir eigin tónlist og
útsetningar á verkum annarra við góð-
ar viðtökur tónleikagesta. ASA tríó
hefur starfað reglulega síðan 2005 og
verið með ólíkar efnisskrár og hljóð-
ritað efni til útgáfu. Glaðar Gauja Dögg, María Sjöfn og Karin Reichmuth.
ASA tríó lék djass á Kex hosteli í gærkvöldi
BAKSVIÐ
Silja Björk Huldudóttir
silja@mbl.is
Ófremdarástand ríkir innan Sænsku
akademíunnar, sem frá 1901 hefur
ár hvert veitt Nóbelsverðlaun í bók-
menntum. Líkt og greint var frá í
Morgunblaðinu á mánudag ákváðu
þrír meðlimir akademíunnar, þeir
Peter Englund, Klas Östergren og
Kjell Espmark, að hætta störfum
fyrir Sænsku akademíuna undir lok
síðustu viku í kjölfarið á miklum
átakafundi innan akademíunnar.
Jafnframt hefur Sara Stridsberg
(sem valin var inn í akademíuna
2016) upplýst að hún íhugi að hætta.
Gæti orðið óstarfhæf
Sem stendur eru því fimm af 18
stólum innan akademíunnar auðir.
Það helgast af því að auk þeirra
Östergren (sem valinn var inn 2014),
Englund (2002), og Espmark (1981)
hafa áður sagt skilið við akademíuna
þær Lotta Lotass (2009) sem hætti
árið 2015 og Kerstin Ekman (1978)
sem hætti 1989. Báðar hættu þær
vegna óánægju sinnar með vinnu-
brögðin innan akademíunnar.
Velji tveir til viðbótar að hætta í
akademíunni gæti það gert hana
óstarfhæfa. Ástæðan er sú að með-
limir Sænsku akademíunnar eru
skipaðir ævilangt, sem þýðir að ekki
er hægt að skipta meðlimum út ef
þeir kjósa að hætta, eru reknir úr
henni eða geta ekki sinnt störfum
sínum fyrir akademíuna af heilsu-
farsástæðum. Hreinan meirihluta
eða átta atkvæði þarf til að kjósa
nýjan Nóbelsverðlaunahafa, en auk-
inn meirihluta eða 12 atkvæði þarf
til að geta tekið inn nýja meðlimi.
Lak nöfnum vinningshafa
Ástæðu upplausnarástandsins nú
má rekja til þess að í nóvember á
síðasta ári greindi sænska dagblaðið
Dagens Nyheter frá því að 18 konur
hefðu sakað Jean-Claude Arnault,
sem verið hefur mjög áhrifamikill í
sænsku bókmenntalífi um árabil, um
kynferðislega áreitni og áttu sum
brotanna að hafa verið framin í íbúð
í eigu akademíunnar. Arnault er
giftur skáldkonunni Katarinu Fros-
tenson (valin inn í akademíuna
1992). Þau hjónin hafa um langt ára-
bil rekið bókmenntaklúbbinn
Forum, sem þau eiga, og notið góðs
af fjárframlögum frá akademíunni.
Tveimur dögum eftir að lögreglan
hóf rannsókn á ásökunum
kvennanna í desember sleit Sænska
akademían öll tengsl sín við Arnault.
Sara Danius (valin 2013), sem fyrst
kvenna tók við stöðunni sem ritari
Sænsku akademíunnar 2015, for-
dæmdi háttalag Arnault og ákvað
akademían í framhaldinu að ráða
lögfræðistofuna Hammarskiöld &
Co til að rannsaka tengsl Arnault við
alla meðlimi akademíunnar. Sam-
kvæmt úttekt lögfræðistofunnar,
sem Dagens Nyheter komst yfir, á
Arnault ítrekað að hafa lekið nafni
komandi Nóbelsverðlaunaskálds og
á þetta við um vinningshafana Wis-
lawa Szymborska (1996), Elfriede
Jelinek (2004), Harold Pinter (2005),
Jean-Marie Gustave Le Clézio (2008),
Patrick Modiano (2014), Svetlana
Aleksijevitj (2015) og Bob Dylan
(2016). Vegna leka lögfræðiálitsins til
Dagens Nyheter er Horace Engdahl
(valinn inn 1997) æfur út í Danius og
lýsir henni í fjölmiðlum sem verstum
ritara og talsmanni akademíunnar
síðan til hennar var stofnað 1786.
Ásakanir allt frá 1997
Um helgina greindi Svenska
Dagbladet (SvD) frá því að lög-
fræðistofan mælti með því að aka-
demían kærði forsvarsmann bók-
menntaklúbbsins Forum til
lögreglunnar vegna upplýsingaleka
og óeðlilegra fjárhagstengsla gegnum
Frostenson, en akademían hefur valið
að fara ekki að ráðum lögfræðing-
anna. Í framhaldinu var krafist
atkvæðagreiðslu (sem ávallt eru
leynilegar) innan akademíunnar um
veru Frostenson og var niðurstaðan
sú að Englund, Östergren, Espmark
og Per Wästberg (valinn 1997) ásamt
tveimur öðrum ónafngreindum með-
limum akademíunnar vildu láta reka
Frostenson úr akademíunni, en átta
meðlimir lögðust gegn brottvísun.
Þetta eru þau Sture Allén (1980),
Göran Malmqvist (1985), Horace
Engdahl (1997), Bo Ralph (1999),
Kristina Lugn (2006), Anders Olsson
(2008), Tomas Riad (2011) og Jayne
Svenungsson (2017).
Í viðtali við SvD segist Wästberg
ekki ætla að hætta í akademíunni þar
sem hann vill styðja Danius, en sam-
kvæmt heimildum Expressen vill
Danius að Frostenson víki sæti vegna
málsins. Þess má geta að árið 1997
fékk Allén, sem þá var ritari aka-
demíunnar, bréf frá konu sem lýsti
kynferðislegu ofbeldi sem Arnault
beitti hana í húsakynnum Forum þar
sem hún starfaði, en Allén valdi að
gera ekkert með þær upplýsingar.
Expressen fjallaði það sama ár um
málið í tveimur ítarlegum greinum.
Til marks um alvarleika krísunnar
sem Sænska akademían stendur
frammi fyrir má nefna að Danius
fundaði með Karli XVI. Gústafi Svía-
konungi á sunnudag, en það var Gúst-
af III. sem stofnaði Sænsku akadem-
íuna 1786. Eftir fundinn sagðist
Svíakonungur, í viðtali við sænska
fjölmiðla, binda vonir við að hægt yrði
að finna farsæla lausn á málinu, enda
um mikilvæga stofnun að ræða. Sagði
hann að honum væri haldið upp-
lýstum um stöðu mála.
Danius hefur ekki viljað ræða við
fjölmiðla eftir fundinn, en í samtali við
Expressen segir Margarethea
Söderlig, aðstoðarkona hennar, að
svara sé að vænta síðar, en á núver-
andi tímapunkti séu „margir boltar á
lofti“ án þess að vilja útskýra nánar
hvað felist í þeim orðum. Í samtali við
SvD í gær upplýsti Allén að áttmenn-
ingarnir sem styðja Frostenson
hyggjast funda í dag um það hvort
Danius njóti enn trausts þeirra. Sam-
kvæmt fréttaflutningi ytra treysta
áttmenningarnir á stuðning Svíakon-
ungs, sem er verndaði akademíunnar.
Fundað mun hafa verið stíft hjá hirð-
inni um það hvort og hvernig hann
geti gripið inn í atburðarásina.
Hvert verður
framhaldið?
 Sænska akademían í djúpri krísu
Ljósmynd/Kungahuset.se
Fundur Sara Danius, ritari Sænsku
akademíunnar og Karl XVI. Gústaf
Svíakonungur funduðu á sunnudag.
Ljósmynd/Magnus Fröderberg, norden.org
Átök Katarina Frostenson þegar
hún hlaut Bókmenntaverðlaun
Norðurlandaráðs árið 2016.
HEYRNARSTÖ‹INKringlunni • Sími 568 7777 • heyra.is
exton™ heyrnartækin opna nýjar leiðir í samskiptum
auka lífsgæðin. Komdu í ókeypis heyrnarmælingu
fáðu heyrnartæki lánuð til reynslu.
Við hjálpum þér
að bæta lífsgæðin
R
og
og