Morgunblaðið - 13.04.2018, Page 12

„Í fyrsta lagi hvort heimanám
stuðli að auknum námsárangri barna,
í öðru lagi hvort heimanám styrki
tengsl heimilis og skóla, og í þriðja
lagi hvort það stuðli að auknum jöfn-
uði meðal skólabarna. Þrátt fyrir
mikla tiltrú margra kveður aðal-
námskrá grunnskóla ekki á um
heimanám, heldur segir einungis að
forráðamenn beri ábyrgð á heima-
námi nemenda sem skólinn og for-
eldri sérhvers barns hafi orðið ásátt
um. Samkvæmt orðanna hljóðan
gætu foreldrar því afþakkað heima-
nám.“
Ef foreldrar telja aðstæður
þannig að barninu sé slíkt fyrir bestu,
finnst Guðmundi það ósköp eðlilegt.
Stórar yfirlitsrannsóknir hafi sýnt að
lítill árangur sé af heimanámi framan
af skólagöngunni og í mörgum til-
vikum dragi það úr áhuga nemenda á
erindi sínu ætlar hann að varpa ljósi á
ýmsa þætti heimanáms, en hann hef-
ur sem leiðbeinandi meistaranema
um rannsóknir á heimanámi orðið
margs vísari. „Það hefur verið svolítið
gæluverkefni hjá mér að setja mig
inn í þessi fræði, en annars er sérsvið
mitt læsi, nám og kennsla, sem ég
kenni á námskeiðum í HA.“
Erindið er eitt þriggja erinda
sem Guðmundur heldur á ráðstefn-
unni, en í hinum fjallar hann annars
vegar um mótandi lestrarvenjur og
það sem foreldrar geta gert, og hins
vegar er hann ásamt Auði Björgvins-
dóttur, grunnskólakennara og verk-
efnisstjóra læsismála í Álftanesskóla,
með erindi um hvernig kennarar geti
unnið í samstarfi við foreldra.
Guðmundur segir að umfjöllun
um heimanám í grunnskólum markist
helst af þremur álitamálum.
skólagöngu. Sama segir hann upp á
teningnum hjá mörgum börnum og
unglingum – sérstaklega strákum,
foreldrum og jafnvel kennurum. Uppi
séu mjög skiptar skoðanir um gildi
heimanáms og sjálfur hafi hann ekki
alveg afdráttarlausa skoðun hvað það
varðar. Í mörg horn sé að líta og
skoða þurfi ýmsa möguleika.
Gæluverkefni lektorsins
Þeir sem sækja árlega vorráð-
stefnu um menntavísindi, sem Mið-
stöð skólaþróunar við Háskólann á
Akureyri stendur fyrir á morgun,
laugardaginn 14. apríl, munu komast
að raun um hvað hann er að pæla. Yf-
irskrift ráðstefnunnar er Sterkari
saman – farsælt samstarf heimila og
skóla og koma fyrirlesarar víða við.
„Rökin eru bæði með og á móti,“
segir Guðmundur um heimanámið. Í
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Þegar Guðmundur Engil-bertsson, lektor við kenn-aradeild Háskólans á Akur-eyri, var lítill þótti honum
ótrúlega gaman að læra heima. Eins
og hinir krakkarnir í sveitinni fór
hann framan af bara annan hvern dag
í skólann. Um langan veg var að fara
og annað var ekki í boði fyrir sveita-
dreng á Vatnsnesi í V-Húna-
vatnssýslu í byrjun skólagöngunnar
við upphaf áttunda áratugarins.
„Heimanámið var góð tilbreyt-
ing í fásinninu, þar sem oft var lítið
annað um að vera en að hugsa um
skepnurnar og heimakverið,“ segir
Guðmundur brosandi og bætir við að
öfugt við hann hafi synir hans ekki
verið ánægðir með heimanám á sinni
Getty Images/iStockphoto
námi. Á hinn bóginn bendi rann-
sóknir til að heimanám bæti náms-
árangur 12 ára og eldri nemenda.
„Eftir langan skóladag eru
yngri nemendur oft orðnir of þreytt-
ir til að halda áfram að vinna heima.
Börn þurfa sínar tómstundir og oft
veldur heimanámið árekstrum
heima fyrir, rexi og pexi um hvort og
hvenær eigi að læra heima, hvernig
og hvenær foreldrar eigi að hjálpa
þeim við námið og þar fram eftir
götunum. Í framhaldsskólum er gert
ráð fyrir að hluti námstímans sé
heimanám, en þá eru nemendur líka
komnir með sjálfstæðari tök á við-
fangsefnum sínum.“
Einstaklingsmiðað heimanám
Sterkustu rökin með heima-
námi barna eru að það efli samskipti
heimila og skóla og geri foreldrum
kleift að fylgjast með námi barn-
anna. Einnig að heimanám auki
sjálfstæði nemenda og skapi þeim
góðar námsvenjur. „Mótrökin eru að
erfitt sé að efla sjálfstæði nemenda í
viðfangsefni, sem þeir ráða illa við
og að þeir skapi sér ekki betri náms-
venjur með heimanámi en í skól-
anum.“
Að sögn Guðmundar hafa
margir fræðimenn efasemdir og
spyrji hvort ekki megi frekar auka
samstarf heimilis og skóla á annan
hátt, til dæmis með því að fá foreldr-
ana í auknum mæli inn í skólana á
skólatíma, halda námskynningar og
samráðsfundi með kennurum.
„Í umfjöllun og afstöðu fólks
gleymist oft mikilvægi þess að laga
heimanám að mismunandi þörfum
og áhuga nemenda, eins og þykir
orðið sjálfsagt innan veggja skól-
ans,“ segir Guðmundur og á vita-
skuld við einstaklingsmiðað nám. „Í
staðinn fyrir að skólinn setji nem-
endum fyrir að ljúka við þennan eða
hinn kaflann, verði áhugasvið hvers
og eins fremur látið ráða för og
kannski um leið fjölskyldunnar. Með
slíku móti gæti heimilisfólk fengið
aukinn áhuga á að vinna saman og
nemandinn sæi námið í nýju ljósi. Til
dæmis með því að spjalla saman um
náttúrufræði eða hvað það nú væri í
matartímanum. Heimanámið hefur
helgast af hefð, nokkurs konar sjálf-
vali, sem snýst um að leysa ákveðin
dæmi eða lesa svo og svo margar
blaðsíður. Mér finnst ástæða til að
hugleiða hvernig hægt er að ein-
staklingsmiða heimanám, sem ekki
er endilega bundið við skrudd-
urnar,“ segir Guðmundur og út-
skýrir að heimanámið geti falist í
Horft á
heimanám
með öðruvísi
gleraugum
Annað slagið blossa upp umræður um gildi heima-
náms skólabarna og sýnist sitt hverjum. Guðmund-
ur Engilbertsson, lektor við Háskólann á Akureyri,
flytur á morgun erindið Heimanám – nei hættu nú
alveg! á vorráðstefnu þar nyrðra um menntavísindi,
Sterkari saman – farsælt samstarf heimila og skóla.
Hann rýnir í lykilþræði ýmissa rannsókna og reifar
hugmyndir sínar um að sauma úr þráðunum
stakka eftir mismunandi vexti barna og fjölskyldna.
12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. APRÍL 2018
Velkomin í okkar hóp!
Innritun og nánari upplýsingar
í síma 581 3730 og á jsb.is
Markviss, fjölbreytileg og öflug líkamsrækt
fyrir konur og stelpur sem tekur mið
af þörfum ólíkra hópa og skilar auknum krafti,
hreysti og vellíðan.
E
F
L
IR
/
H
N
O
T
S
K
Ó
G
U
R
LÍTILL TÍMI FYRIR
RÆKTINA?
Komdu þér í fantaform
með 1-2-3æfingakerfinu okkar
Ekki eftir neinu að bíða!
Kynntu þér vorafsláttinn á jsb.is
Málþing um transfólk,
heilbrigði og réttlæti
verður haldið kl. 13-15 í
dag, föstudaginn 13. apr-
íl, í samstarfi RIKK og
Samtakanna 78, í fyrir-
lestrasal Þjóðminjasafns
Íslands. Málþingið er
haldið í tilefni þeirra
tímamóta að Samtökin
78 fagna í ár 40 ára af-
mæli sínu.
Dagskráin er á þá leið
að fyrst flytur Viviane
Namaste, prófessor í
kynheilsu og HIV/AIDS
við Concordia-háskóla í
Montreal í Kanada, fyrirlestur með
yfirskriftinni „Transfólk og heilbrigði
í París. Að læra af sögunni um að-
gang að heilbrigðisþjónustu.“
Sólveig Anna Bóasdóttir, prófessor
í guðfræðilegri siðfræði við Háskóla
Íslands, fjallar um stakkaskipti í fem-
ínískri guðfræði og tekur nokkur
dæmi og loks flytja kynjafræðing-
arnir Ugla Stefanía Kristjönudóttir
Jónsdóttir og Svandís Anna Sigurð-
ardóttir erindið „Í hvernig nærfötum
ertu núna?“ sem snýst um upplifun
transfólks af transtengdri heil-
brigðisþjónustu á Íslandi.
Að loknum erindum verða umræð-
ur.
Málþingið er haldið á ensku, að-
gangur á það er ókeypis og öllum
heimill.
Málþing í samstarfi RIKK og Samtakanna 78
Transfólk, heilbrigðis- og
réttlætismál í brennidepli
Fyrirlesarar F.v. Sólveig Anna Bóasdóttir, Viviane Namaste, Ugla Stefanía
Kristjönudóttir Jónsdóttir og Svandís Anna Sigurðardóttir flytja erindi.
Afmæli Samtökin 78 fanga 40 ára afmæli sínu.
Morgunblaðið/Kristinn