Morgunblaðið - 23.05.2018, Blaðsíða 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 23. MAÍ 2018
fyrir öll tölvurými og skrifstofur
Rafstjórn tekur út
og þjónustar kæli- og
loftræstikerfi
Kæling
Stangarhyl 1A • 110 Reykjavík • Sími 587 8890 • rafstjorn.is
Verð frá kr.
181.890 m/vsk
Teitur Gissurarson
teitur@mbl.is
Írski hvala- og höfrungahópurinn
(IWDG) mun á fimmtudag leggja í um
4.500 kílómetra siglingu frá Írlandi í
kringum Ísland. Þetta kemur fram á
heimasíðu hópsins. en IWDG mun í
samstarfi við Hafrannsóknastofnun
og Rannsóknasetur Háskóla Íslands á
Húsavík standa fyrir rannsóknarferð
sem kölluð er Hnúfubaksleiðang-
urinn.
Um 45 daga leiðangur er að ræða,
en rannsóknarbáturinn Celtic Mist
mun samkvæmt áætlun sigla úr höfn í
Dublin á laugardagsmorgun og verð-
ur í Reykjavíkurhöfn rúmri viku síðar.
Í samtali við Morgunblaðið segir
Simon Berrow, framkvæmdastjóri
IWDG, aðalmarkmið leiðangursins
vera að ná myndum af hnúfubökum
og öðrum sjávardýrum við Íslands-
strendur, en íslenskir hnúfubakar
hafa sést við Írland og víðar.
Íslenskir eða írskir hvalir?
Spurður hvort hvalveiðistefna Ís-
lendinga sé ástæðan fyrir leiðangr-
inum segir Berrow: „Við erum fyrst
og fremst rannsóknarhópur og for-
dæmum ekki stefnuna enda eigum við
Írar sjálfir við ýmis vandamál að
stríða þegar kemur að hvalastofninum
við Írland.“
Berrow segir það ekki vera ætl-
unina með leiðangrinum að segja Ís-
lendingum hvernig þeir eigi að stýra
sínum hvalveiðimálum en bætir við:
„Það er samt mikilvægt að minna
alla á að þessar tegundir ferðast mik-
ið. Íslendingar telja þessa hvali ef-
laust íslenska og Írar telja þá írska.
Sjálfur vinn ég á Grænhöfðaeyjum,
þar sem margir „íslenskir“ hvalir
fæðast, svo þeir ættu sennilega að
teljast vestur-afrískir heldur en ís-
lenskir eða írskir.“
Celtic Mist Írska skipið mun sigla frá Reykjavík til Eskifjarðar með viðkomu á ýmsum stöðum.
Írar ætla að rannsaka
hvali við Íslandsstrendur
 Írski hvala- og höfrungahópurinn heldur í hnúfubaks-
leiðangur í samvinnu við íslenskar rannsóknarstofnanir
Tryggingastofnun hefur lokið endur-
reikningi á tekjutengdum greiðslum
ársins 2017 hjá stærstum hluta líf-
eyrisþega. Endurreikningurinn var
gerður fyrir 57 þúsund lífeyrisþega
sem fengu samtals greidda 107,3
milljarða króna í tekjutengdar
greiðslur árið
2017. Niðurstaða
endurreiknings-
ins leiðir í ljós að
44% þeirra sem
fengu tekju-
tengdar greiðslur
á síðasta ári
fengu ofgreitt og
skulda því sam-
tals 3,9 milljarða
króna. Sömuleiðis
eiga 44% þeirra
sem fengu tekju-
tengdar greiðslur inneign hjá
Tryggingastofnun upp á samtals 2,6
milljarða króna.
Endurreikningurinn miðast við
tekjuupplýsingar í staðfestum skatt-
framtölum og eru þær bornar saman
við það sem einstaklingur hefur
fengið greitt á árinu. Trygginga-
stofnun segir eðlilegt að frávik á
greiðslum komi fram við endurreikn-
ing enda geti tiltölulega litlar breyt-
ingar á tekjum orsakað frávik. Fólk
sé gjarnan með breytilegar fjár-
magnstekjur á milli ára og því erfitt
að áætla laun ár fram í tímann.
Vangreidd réttindi verða greidd
með eingreiðslu hinn fyrsta júní
næstkomandi en þeir lífeyrisþegar
sem fengu ofgreitt 2017 byrja að
greiða skuld hinn fyrsta september.
Endurgreiðsla kemur
illa við öryrkja
Þuríður Harpa Sigurðardóttir,
formaður Öryrkjabandalags Íslands,
segir það koma afar illa við öryrkja
þegar þeir þurfi að endurgreiða
tekjutengdar greiðslur. Hún bendir
sérstaklega á að allar fjárhæðir sem
öryrkjar eignist séu flokkaðar sem
tekjur. Þar á meðal arfur, slysa-
bætur og söluandvirði fasteigna.
Þuríður telur að það þurfi að skilja á
milli þess sem geti raunverulega tal-
ist til tekna og þess sem ætti ekki að
flokkast til tekna. Að hennar mati er
það verkefni Alþingis að skýra þessi
mörk. Hún segir sömuleiðis að væn-
legt væri að áætla tekjur fyrir styttri
tímabil en heilt ár í einu og gott væri
að endurskoða áætlaðar árstekjur á
mánaðarfresti. Þær hugmyndir hafa
ekki fengið hljómgrunn hjá Trygg-
ingastofnun hingað til, að sögn Þur-
íðar. ragnhildur@mbl.is
88% hlutu
rangar greiðslur
 Frávik í tekjutengdum greiðslum
Greiðslur
Trygginga-
stofnun.
Hreppsnefnd Árneshrepps felldi á
fundi sínum í gærkvöldi tólf ein-
staklinga út af kjörskrá hreppsins
vegna sveitarstjórnarkosninganna
um næstu helgi. Áður hafði Þjóð-
skrá fellt úr gildi breytingar á
lögheimilisskráningum fólksins
sem hafði flutt lögheimili sín í
hreppinn í vor.
Þetta staðfesti Eva Sigur-
björnsdóttir, oddviti Árnes-
hrepps, í samtali við mbl.is í gær-
kvöldi. Samtals fluttu 18
einstaklingar lögheimili sitt í
hreppinn en Þjóðskrá á eftir að
fara yfir mál fjögurra þeirra. Ein
lögheimilisbreyting var samþykkt
og ein var dregin til baka.
„Þær voru bara felldar niður
eins og úrskurðað hafði verið af
Þjóðskrá,“ segir Eva. Hún segir
að fundað verði aftur síðar þegar
niðurstaða Þjóðskrár liggur fyrir
varðandi mál þeirra fjögurra ein-
staklinga sem enn eru til umfjöll-
unar hjá stofnuninni.
Tólf felldir út af kjörskránni í Árneshreppi
Morgunblaðið/Golli
Árneshreppur Styr hefur staðið um kjör-
skrá hreppsins á síðustu vikum.
Kristján H. Johannessen
khj@mbl.is
Bílasölur á Norðurlöndunum beina
viðskiptavinum sínum fremur í átt að
bensín- og dísilbílum í stað þess að
mæla með rafmagnsbílum. Er þetta
meðal þess sem fram kemur í nýrri
könnun sem birt er í netútgáfu
fræðitímaritsins Nature Energy.
Við vinnu úttektarinnar þóttust
rannsakendur vera í bílahugleiðing-
um og beindu þeir alls 126 fyrir-
spurnum til 82 bifreiðaumboða í
Danmörku, Noregi, Svíþjóð, Finn-
landi og Íslandi. Segja þeir bílasöl-
urnar í mörgum tilfellum hafa kastað
rýrð á rafmagnsbíla og veitt misvís-
andi upplýsingar um eiginleika
þeirra, s.s. drægni bílanna og
hleðslutíma. Þá slepptu sumir sölu-
menn að minnast á rafmagnsbíla.
„Í tveimur þriðju hlutum tilvika
beindi sölumaður viðskiptavininum
sterklega eða eingöngu í þá átt að
velja bensín- eða dísilbíl og hafnaði
rafmagnsbílum,“ segir í niðurstöðum
rannsóknarinnar. Í yfir þremur
fjórðu tilvika minntust bílasalar ekki
á að þeir ættu rafmagnsbíla á sölu-
skrá. Á einni bílasölunni var rann-
sakanda sagt að kaupa ekki raf-
magnsbíl því slíkur bíll myndi
„eyðileggja þig fjárhagslega“. Annar
bílasali sagði tiltekinn rafmagnsbíl
„einungis fara upp í 80 km/klst“ en
það er um helmingi lægri hámarks-
hraði en bíllinn nær í raun.
Sótt í sig veðrið hér á landi
Niðurstöður rannsóknarinnar
stangast á við fjölmargar viðhorfs-
kannanir sem beint hefur verið að
eigendum rafbíla. Eru margir þeirra
lukkulegir og hafa rafmagnsbílar í
sumum tilfellum komið betur út í
áreiðanleikakönnunum en þeir bílar
sem brenna jarðefnaeldsneyti.
Hér á landi hefur sala rafmagns-
bíla aukist jafnt og þétt. Hið sama
má segja um tengiltvinnbíla, en
áhugi neytenda á vistvænum bílum
er sagður mikill.
Morgunblaðið setti sig í samband
við nokkra bílasala á höfuðborgar-
svæðinu og bar undir þá niðurstöður
rannsóknarinnar sem birt er í
Nature Energy. Vildu þeir ekki
kannast við áðurnefndar lýsingar.
„Ég hef ekki orðið var við þetta,“
sagði einn þeirra. „Rafbílar eru það
sem koma skal, en ef menn skoða
markaðinn sést auðvitað að lítið hlut-
fall af þeim er komið til endursölu.
Það eru allir að reyna að selja sitt og
ég kannast ekki við þessar lýsingar –
að verið sé að tala rafmagnsbíla eitt-
hvað sérstaklega niður. Svo er ann-
að; þróunin er mjög hröð í þessu og
rafbíll sem kom á markað 2015 er
kannski ekki jafn auðseljanlegur í
dag þegar drægni hefur tvöfaldast,“
bætti hann við.
Annar bílasali sem rætt var við
sagðist ekki halda að bílasölur
beindu viðskiptavinum sínum sér-
staklega frá rafbílum þótt hann hefði
lítið álit á slíkum bílum sjálfur.
„Framtíðin er ekki í rafmagninu. Ég
held að vetnisbílar verði ofan á.“
Margir beindu fólki frá rafbílunum
 Haft var samband við 82 bifreiðaumboð á Norðurlöndunum  Rannsakendur þóttust vera í bíla-
hugleiðingum  Í tveimur þriðju hlutum tilvika var sterklega eða eingöngu mælt með bensíni og dísil
Morgunblaðið/Ófeigur
Rafmagn Víða má nú finna sérstök hleðslustæði sem ætluð eru rafmagns-
bílum, en vinsældir slíkra ökutækja hafa aukist jafnt og þétt að undanförnu.