Fréttablaðið - 15.09.2018, Síða 76

Þið finnið mig í kaup-félagshúsinu,“ segir Helena Jónsdóttir þegar hún leiðsegir okkur Sig-tryggi Ara ljósmyndara símleiðis. Við erum
komin til Flateyrar til að heilsa upp
á hana og forvitnast um væntanlegt
lýðháskólahald, þar sem hún hefur
valist til forystu. Og mikið rétt, við
finnum hús sem ber öll merki kaup-
félags, utan frá séð, þar er meira að
segja útstandandi búðargluggi. Á
efri hæðinni eru skrifstofur skólans
og þar eru þær Helena og Anna Sig-
ríður Sigurðardóttir, einu fastráðnu
starfsmennirnir.
„Anna er kennslustjórinn okkar,“
segir Helena um leið og hún kynnir
hana. „Síðan koma um það bil 30
kennarar í viku til tvær, flestir tvær,
og ausa úr sínum viskubrunnum.
Anna er ábyrg fyrir þeim hluta, að
þeir standi sig og geri það sem þeim
er ætlað.“
Verður þú með svipuna á lofti?
spyr ég Önnu í gríni. „Já, algerlega,“
svarar hún af sama alvöruleysi.
Nemendur á öllum aldri
Anna er kennari til margra ára úr
framhalds- og grunnskólum. Flutti
meðal annars í Árneshrepp fyrir
nokkrum árum með fjölskylduna
og var þar að kenna. „Þegar fólk hér
segir við mig: „Þú veist að hér getur
snjóað og það er dálítið dimmt hérna
í skammdeginu,“ þá get ég svarað: Já,
ég hef búið norður á Ströndum svo
ég veit hvernig vestfirskir vetur eru
og þar var vegurinn oft lokaður,“
segir hún brosandi.
Þær Helena og Anna eiga von á
um 30 nemendum. „Við erum með
tvær brautir og gerðum okkur vonir
um tólf nemendur á hvora, þannig
að allt milli 25 og 30 er bara bónus
og plús. En allt yfir 30 er orðið erfitt
í skipulagningu. Þannig að þetta er
eins fullkomið og hægt er,“ segir Hel-
ena brosandi.
Á tímabili segir hún 40 hafa verið
á skrá. „Mér finnst alveg ótrúlegt að
40 manns hafi sótt um vist í skóla
sem var bara til í höfðinu á okkur, í
tölvu og Excel-skjali. Ef fólk ætlaði
að koma í heimsókn vorum við bara
vandræðalegar. Ég var ekki einu
sinni komin með skrifstofu, var
bara að vinna heima, á náttfötunum
hálfan daginn! En svo er náttúran
og umhverfið svo heillandi hér á
Flateyri að fólkið sem kom að skoða
spurði varla „hvar er skólinn?“ enda
er umhverfið allt ein kennslustofa.
Það er það sem gerir þennan skóla
einstakan.“
Umsækjendur eru á aldrinum 18
til 62 ára og koma frá hinum ýmsu
stöðum, jafnvel alla leið frá Singapúr,
að sögn Helenu. Hér verður fólk með
mastersgráður, grunnskólapróf og
allt þar á milli og kemur á ólíkum
forsendum. Nokkrir hafa átt erfitt
með að taka próf, eru með lesblindu
eða líður almennt ekki vel í skóla-
kerfinu. Aðrir eru á milli mennta-
skóla og háskóla og langar í eitt-
hvert óhefðbundnara nám við nýjar
aðstæður. Svo er fólk sem er komið
Umhverfið allt ein kennslustofa
Helena hefur farið víða um heiminn en henni finnst það alger forréttindi að fá skólastjórastarf á Flateyri. Fréttablaðið/Sigtryggur ari
anna Sigríður og Helena eru einu föstu starfsmennirnir við lýðháskólann.
Kennsluaðstaðan verður í félagsheimilinu og líka á efri hæð kaupfélagshússins.
litlu húsin sem notuð eru fyrir ferðamenn á sumrin fyllast brátt af skólafólki.
Ef skólabjalla er í
Lýðháskólanum á
Flateyri mun hún
glymja næsta laugar-
dag, jafnvel berg-
mála í fjöllunum
við Önundarfjörð.
Þá verður skólinn
settur í fyrsta skipti.
ágætlega á veg í lífinu en vill kannski
bara aðeins brjóta það upp og finna
annan takt.“
Helena segir fyrsta nemandann
mættan á svæðið þótt skólastarf sé
ekki hafið. „Ung kona að sunnan
kom hingað tímanlega svo börn
hennar tvö gætu hafið sitt nám í
grunnskólanum. Hún er algerlega
mögnuð. Ekki nóg með að hún
kæmi keyrandi hingað í litlum bíl
með börnin heldur var hún búin að
vera mánuð í tjaldferðalagi með þau
um Ísland, stundum í brjáluðu veðri.
Ég sá hana á fésbókinni. Þá var hún
norður á Ströndum í 20 metrum á
sekúndu, þrír tjaldhælar eftir og
börnin steinsváfu í látunum!“
Á loftinu er huggulegt kaffihorn.
„Hér borðum við skólafólkið einfald-
an morgunmat, hafragraut, brauð,
jógúrt og slíkt. Svo er farið í skólann,
sem er bæði hér á hæðinni og úti í
félagsheimili, en hádegismatur er
borðaður á neðri hæð þessa húss, í
mötuneyti sem Ísafjarðarbær rekur.
Heimavistin er svo í litlu húsunum
sem notuð eru fyrir ferðamenn á
sumrin, þar er allt til alls til að halda
heimili. Nemendur leigja þar, sumir
deila herbergi, aðrir eru með sér-
herbergi og enn aðrir taka heil hús á
leigu því þeir koma með fjölskyldur.“
Helena er klínískur sálfræðingur
að mennt og hefur undanfarin þrjú
ár verið í hjálparstörfum úti um allan
heim. Hún kveðst líta á þetta nýja
skólastjórastarf sem einstök forrétt-
indi. Átti hún kannski hugmyndina
að skólanum?
„Nei, alls ekki. Þetta er gömul
hugmynd hér á Flateyri sem ekkert
varð úr á þeim tíma sem hún kom
upp fyrst. En góð hugmynd, ekki síst
vegna þess að lýðháskólar eru mjög
tengdir þeim samfélögum sem þeir
eru í og hugmyndin er sú að þeir
bæði gefi og taki frá þeim.“
Kennarar úr öllum áttum
Eins og sést á heimasíðu skólans eru
kennararnir með ólíkan bakgrunn,
einn veit allt um veiðar og vinnslu,
annar er gagntekinn af útivistar-
áhuga, þriðji hefur ástríðu fyrir mat
og umhverfisvernd og sjálfbærni
brennur á þeim fjórða. Þar eru frum-
kvöðull, rithöfundur, leikstjóri, ljós-
myndari, hönnuðir, leiðsögumenn,
bændur og kvikmyndagerðarfólk, já
titlarnir eru margir og fjölbreyttir.
„Við erum ekki að sökkva okkur
ofan í lestur fræðibóka og kenninga
heldur er námið meira verklegt og
byggt upp þannig að nemendur öðl-
ist þekkingu á ákveðnum viðfangs-
efnum gegnum reynslu. Við leggjum
áherslu á að bjóða upp á ólík nám-
skeið þannig að nemendur fái fjöl-
breytta möguleika til að spreyta sig
við mismunandi aðstæður með nýju
fólki sem þeir kynnast. Við segjum
gjarnan … svo miklu meira en bara
skóli … því lýðháskóli er 24 stunda
samvera. Við búum saman, borðum
saman, vinnum saman og erum
saman nánast öllum stundum. Nám-
skeiðin eru eitt en samfélagið sem
við búum til verður lærdómur líka
og lýðræðislegar ákvarðanir teknar
um vissa hluti.“
Helena segir kennsluskrár geta
riðlast af ýmsum ástæðum, vont
veður sett strik í reikninginn – eða
gott veður sem gaman sé að nýta til
útivistar. „Við viljum vinna að því að
kennararnir séu alltaf með plan B
þannig að við getum hoppað út í eitt-
hvað nýtt og skemmtilegt,“ segir hún.
„Það getur verið að sitja bara inni og
horfa á bíómynd saman, skreppa út
á sjó ef þannig aðstæður skapast, fara
á tónleika hjá einhverjum sem alla
langar að hlusta á eða kíkja á snjó-
flóð inni í firði sem vert er að skoða.
Hver veit nema við viljum sleppa
skóla einn dag til að skipuleggja ball
sem við bjóðum öllum Vestfirðing-
um á,“ segir hún glaðlega. „Það er
skóli í því.“

Við erum
ekki að
sökkVa
okkur ofan
í lestur
fræðibóka
og kenninga.
Gunnþóra
Gunnarsdóttir
gun@frettabladid.is
1 5 . s e p t e m b e r 2 0 1 8 L A U G A r D A G U r32 H e L G i n ∙ F r É t t A b L A ð i ð
1
5
-0
9
-2
0
1
8
0
4
:1
1
F
B
1
0
4
s
_
P
0
8
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
7
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
1
0
4
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 2
0
D
6
-C
8
8
4
2
0
D
6
-C
7
4
8
2
0
D
6
-C
6
0
C
2
0
D
6
-C
4
D
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
1
0
4
s
_
1
4
_
9
_
2
0
1
8
C
M
Y
K